به گزارش
باشگاه خبرنگاران ، پيرامون تاريخچه ساختار نظامي در "قزاقستان" ، بايد يادآور شد كه در سالهاي جنگ داخلي از اقشار ملت‌هاي شرقي منطقه "قزاقستان" و آسياي مركزي، واحدهاي ۴۰-۱۹۲۱ نظامي شكل گرفت و آموزش نظامي عمومي شروع شد.
در فاصله سالهاي ۴۰ميلادي در دكترين نظامي شوروي تجديد نظر جدي به عمل آمد كه هدف آن تغيير شكل روش جلب مردم از جمله ملت‌هاي شرقي در امور دفاعي كشور مطابق با خط مشي سياست كلي دولت بود. در عمل اين هدف عبارت بود از تغيير ارتش منظم به ارتش‌هاي منطقهاي پليسي و ساختارهاي جديد نظامي.
فروپاشي اتحاد شوروي منجر به بروز روياروئي‌هاي ملي و نژادي در قلمرو شوروي سابق گرديد و بر دوستي خلل ناپذير خلقها ناگهان خلل وارد شد.
اختلافات ديرينه كه سيستم شوروي بر آن پوشش گذاشته بود، بروز كرد. تجاوز منطقهاي روسها كه چندين قرن ادامه داشت طي چند دهه اخير منجر به بازگشت روسها به روسيه شد.
فروپاشي شوروي بر سرعت مهاجرت افزود و" قزاقستان" نيز از اين روند بركنار نماند. اين روند از دو جهت بر نيروهاي مسلح اثر گذار بود از يك طرف كادر افسران نيروهاي مسلح روس از "قزاقستان" مهاجرت نمود كه در نتيجه آن كادر فرماندهي، مهندسي و فني با كمبود نيرو روبه رو شد و از طرف ديگر تعداد سربازان روسي در صنوف ارتش به شدت تقليل يافت.
"قزاقستان" از جمله آخرين جمهوري‌هاي سابق بود كه به تقويت نيروهاي مسلح مستقل خود را اعلام داشت.
در ۷ مه ۱۹۹۲ ميلادي نظربايف فرماني را تحت عنوان تقويت نيروهاي مسلح جمهوري "قزاقستان" امضاء كرد. مشكل آموزش پرسنل نظامي اين جمهوري نيز از طريق توافق سالانه‌اي كه ۵۰۰ افسر قزاق براي آموزش نظامي به بهترين موسسات نظامي در روسيه فرستاده ميشوند، رفع گرديد.
۷۰۰ افسر نيز از ساير كشورهاي جامعه هم‌سود به "قزاقستان" خواهند آمد و در نيروهاي مسلح اين كشور مشغول بكار خواهند شد. تعداد محدودي از دانشجويان افسري نيز به موسسات نظامي تركيه فرستاده شده‌اند، تنها دانشكده نظامي "قزاقستان" نميتواند از عهده تأمين افسران مورد نياز نيروهاي مسلح اين كشور برآيد.
ارتش "قزاقستان" شامل نيروهاي زميني، هوايي و دريايي است و تعداد نيروهاي مسلح اين كشور ۴۲ هزار نفر است. همچنين اين كشور ۲/۱ درصد از توليد ناخالص ملي خود را صرف نيروهاي نظامي مينمايد.
علاوه بر نيروهاي سه گانه ارتش ديگر نيروهاي نظامي اين كشور بشرح ذيل ميباشند:
گارد رياست جمهوري، نيروهاي امنيت داخلي، گارد مرزي.
دكترين نظامي "قزاقستان "
از نظر تاريخي "قزاقستان" همواره در معرض خطر متجاوزان مختلف بوده است. مغولها براي اولين بار در آغاز قرن ۱۳ ميلادي به "قزاقستان" حمله كردند و پس از آن در نيمه اول قرن ۱۷ و نيمه دوم قرن ۱۸ ميلادي در معرض تهديد دائمي و حملات وحشيانه ژانگاريايها قرار داشت.
تنها بعد از قرار گرفتن در تحت حمايت قرار گرفتن امپراطوري روسيه در سال ۱۷۳۱ ميلادي بود كه قزاقها احساس امنيت كردند. در دوره معاصر"قزاقستان" دوبار با مشكلات مرزي حاد مواجه بوده است.
يكبار در اوايل دهه۱۹۷۰ ميلادي همزمان با وقوع برخوردهاي مرزي بين روسيه و چين در شرق دور، درگيريهاي نيز در مرزهاي "قزاقستان"و چين روي داد كه از سوي رسانه‌هاي جمعي ناديده گرفته شد، بار دوم در آغاز دهه ۱۹۹۰ ميلادي بود كه گروههاي داخلي از جمله كازاكها تصميم گرفتند با بهره‌گيري از مشكلات موجود دولت مركزي در مسكو سرزمينهاي شمالي "قزاقستان" را مورد تعرض قرار دهند.
همچنين منطقه شمالي "قزاقستان" نيز محل مناقشه و اختلاف با روسيه ميباشد. اين منطقه در سال ۱۹۳۶ميلادي از سوي استالين به "قزاقستان" داده شده است و هم‌اكنون گروههاي افراطي روس مدعي آن ميباشند.
در دكترين نظامي "قزاقستان"، اين كشور علاقمند به مشاركت در ايجاد يك سيستم امنيت جمعي است و رسماً اعلام كرده است كه حامي فعال هر گونه اقدامات تامين صلح ميباشد كه در قالب همكاري با روسيه و ساير دولتهاي عضو جامعه هم‌سود است.
"قزاقستان" با اعلام خطوط اصلي دكترين نظامي خود به جامعه جهاني اعلان نموده است كه هيچ كشوري را مورد تهديد قرار نخواهد داد و ارتش "قزاقستان" صرفاً تأمين كننده حاكميت و تماميت ارضي كشور است و اين كشور سياست اجراي دقيق تعهداتش را در چارچوب سازمان ملل متحد و مطابق حقوق بين‌الملل دنبال خواهد كرد.
دكترين جديد نظامي "قزاقستان" در مارس ۲۰۰۶ ميلادي تدوين گرديد. اين دكترين مبتني بر دفاع و پايبندي اين كشور به سياست صلح خواهانه ميباشد.
پايگاه فضايي بايكنور پايگاه فضايي بايكنور كه در شهرك مسكوني لنينسك قرار دارد، مهمترين پايگاه فضايي شوروي سابق تلقي ميگردد. اين پايگاه در خاك "قزاقستان" قرار دارد پس از استقلال اين كشور همواره محل مناقشه و اختلاف دو كشور روسيه و "قزاقستان "بر سر مالكيت و استفاده از آن بوده است.
اين پايگاه در دوران اتحاد شوروي سابق و عمدتاً با مديريت و كادر فني و متخصص روس احداث و مورد بهره‌برداري قرار گرفته است.
در ابتداي استقلال "قزاقستان"، اين كشور با روسيه بر سر استفاده از آن داراي اختلافاتي بود كه با سفر رئيس جمهوري" قزاقستان" به روسيه در ۲۸ مارس ۱۹۹۴ميلادي دو كشور توافق نمودند كه پايگاه فضايي بايكنور براي مدت ۲۰ سال در اجاره روسيه باشد. قابل ذكر است كه روسيه فضاپيماهاي سرنشيندار و ماهواره‌هاي جاسوسي خود را فقط از پايگاه فضايي بايكنور ميتواند به فضا پرتاب كند.
همكاري "قزاقستان" و سازمان پيمان آتلانتيك شمالي(ناتو) "قزاقستان" از سال ۱۹۹۴ ميلادي در برنامه‌هاي طرح مشاركت براي صلح ناتو شركت كرده است. اين كشور با مشاركت در برنامه مذكور به دنبال آمادگي نيروهاي مسلح و افزايش ضريبهاي امنيتي خود ميباشد.
تاكنون پنج مانور در چارچوب برنامه فوق در منطقه آسياي مركزي برگزار گرديده كه آخرين آن تحت عنوان "گردان آسياي مركزي ۲۰۰۰ " با حضور بيش از دو هزار نيروي نظامي از كشورهاي "قزاقستان"، آمريكا، روسيه، انگليس، قرقيزستان، تركيه، گرجستان، جمهوري آذربايجان و مغولستان برگزار گرديد.
در ۱۱ ژوئن سال ۲۰۰۲ "قزاقستان" به عضويت روند برنامه‌ريزي و تحليل ناتو پيوست و مركز اطلاع رساني ناتو در اين كشور ايجاد گرديد. همچنين تعدادي از نيروهاي نظامي "قزاقستان" در عمليات مشاركت براي صلح اين سازمان شركت كرده‌اند.
خلع سلاح اتمي "قزاقستان "
پس از فروپاشي شوروي، "قزاقستان" وارث سلاح‌هاي هسته‌اي اتحاد شوروي سابق بود. دولت "قزاقستان" از همان ابتدا درصدد اجراي سياست دفاعي ضد هسته‌اي برآمد و طي قراردادهايي با ايالات متحده و روسيه متعهد به خلع سلاح اتمي شد كه در سال۱۹۹۵ اين وضعيت غير اتمي خود را رسماً به سازمان ملل متحد اعلام نمود.
در ۲۸ فوريه ۱۹۹۷ ميلادي سران كشورهاي آسياي مركزي با صدور بيانيه‌اي مشترك در آلماتي علاقمندي خود را براي تبديل آسياي مركزي به منطقه عاري از تسليحات هسته‌اي اعلام نمودند.
نهايتاً پس از نشست‌هاي كارشناسي مختلف و مذاكراتي در سطح وزراي خارجه كشورهاي آسياي مركزي و پس از پنج سال گفتگوهاي فشرده، سران كشورهاي منطقه در سمرقند ازبكستان در تاريخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۲ ميلادي در خصوص اين ايده به توافق رسيدند و به دنبال اين توافق نمايندگان پنج قدرت هسته‌اي جهان (روسيه، انگلستان، آمريكا، چين و فرانسه) در محل سازمان ملل متحد در نيويورك با سفراي كشورهاي آسياي مركزي در سازمان ملل ديدار و از اين ابتكار حمايت كردند.
بدين ترتيب آسياي مركزي به عنوان پنجمين منطقه عاري از تسليحات هسته‌اي در جهان معرفي شد.
"قزاقستان" علاوه بر دريافت كمكهاي بلاعوض از آمريكا، تضمينهاي امنيتي نيز از قدرت‌هاي بزرگ جهان اخذ كرده است.
منبع:سفارت قزاقستان