به گزارش
خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران، هم اکنون حدود ۳۲ هزار هکتار از اراضی شمال کشور (حدود ۹۰ درصد در استان گيلان و حدود ۱۰ درصد در استان مازندران) کشت چای رواج دارد.
در ایران مزارع چای در قالب خرده مالکی بوده و اغلب باغ ها دارای وسعتی کمتر از یک هکتار هستند. براساس آخرین آمار موجود ۳/۷۱ درصد باغ های چای ایران زیر یک هکتار، ۴/۲۳ درصد باغ ها یک تا پنج هکتار و ۳/۵ درصد باغ ها بیش از ۵ هکتار هستند .
از کلیه باغات چای که در مناطق جلگه و کوهپایه قرار گرفته اند کمتر از ۱۰% مجهز به سیستم تحت فشار بارانی هستند.
براساس آمارهای موجود، متوسط تولید برگ سبز باغات چای حدود ۷ تن در هکتار می باشد که این رقم با توجه به شرایط آب و هوایی و سایر عوامل مرتبط در مناطق متغیر است و ایران کمتر از یک درصد در تولید چای جهان سهم دارد.
همچنين آمار نشان مي‌دهد كه توليد چاي كشور در سال‌هاي اخير روند نزولي داشته است؛ به‌طوري كه ميزان توليد آن از ۷۵ هزار تن در سال ۱۳۷۶ به حدود ۳۰ هزار تن در سال ۱۳۹۱ رسيد (كاهش 30 درصدي) و در سال جاري نيزبنا به اعلام مسوولان اين صنعت، با كاهش 40 درصدي نسبت به سال گذشته مواجه بوده است كه اين حاكي از دست به گريبان شدن اين صنعت با مشكلات و چالش هاي فراوان است.
در همين رابطه مصطفي نصرالهي مدير عامل اتحاديه ي چايكاران شمال كشور با تاكيد بر اين موضوع كه مشكلات صنعت چاي بايد توسط صنعت گران آن حل شود، گفت: وضعيت اين صنعت مشخص نيست و ما در بلاتكليفي به سر مي بريم.
نصرالهي با اشاره به اين كه نحوه پرداخت مطالبات چايكاران به گونه اي بوده كه سبب نارضايتي و بي انگيزگي آنان شده است، افزود: با توجه به اين كه بهره وري ما تنها در دو استان گيلان و مازندران است و به دليل اين كه از بخش توليد اوليه يعني باغ هيچ حمايتي صورت نمي گيرد آمار توليد چاي در كشور سال به سال كاهش مي يابد.
وي رها سازي باغات توسط چايكاران را از عوامل مهم كاهش توليد اين محصول عنوان كرد و ادامه داد: هر ساله سطح مساحت باغ هاي چاي كاهش مي يابد و كشاورزان به دليل نبود توجيه اقتصادي باغ ها را رها مي كنند.
نصرالهي افزود: سود تسهيلات به زراعي كه قرار بود به كشاورزان پرداخت شود افزايش زيادي داشته و از چهار درصد به حدود 18 درصد رسيده است كه همين عامل امكان استفاده از چنين تسهيلاتي را براي كشاورزان غير ممكن مي سازد و در نتيجه مانع از انجام امور به زراعي مي شود.
ايرج هوسمي، رييس اتحاديه ي چايكاران كشور نيز در اين باره چنين گفت: وزارت جهاد كشاورزي و شوراي عالي اقتصاد به چاي بهايي نمي دهند، قيمت هايي كه تعيين مي شود از نظر اقتصادي براي كشاورز صرف ندارد و همين سبب رها سازي باغات توسط چايكاران مي شود.
وي با بيان اين كه باغات بزرگ كشت چاي به شكل مخروبه درآمده اند، افزود: صنعت چاي به فراموشي سپرده شده است، ما از طرف هيچ سازماني مورد حمايت نيستيم و همين دليل ضعيف شدنمان در توليد است.
در همين زمينه جليلي كارشناس و توليد كننده چاي گفت: عواملي مثل قطع سوبسيد هاي دولت به كشاورزان و دير پرداخت شدن مطالبات آنان باعث شده تا توليد چاي كاهش يابد.
با توجه به سخنان مسوولان صنعت چاي به نظر مي رسد كه نبود بودجه كافي، به موقع پرداخت نشدن مطالبات كشاورزان و انجام نگرفتن اقدامات به زراعي از جمله مهمترين عوامل رهاسازي باغات چاي توسط كشاورزان هستند.
براساس اين گزارش؛ رها سازي باغات يكي از دلايل اصلي و مهم كاهش توليد چاي و بي رونقي اين محصول در ساليان اخير است و در سايه ي چنين عواملي است كه مصرف كننده كنندگان داخلي به مصرف چاي خارجي گرايش مي يابندو چاي هاي وارداتي در كشور ما حضوري پر رنگ پيدا مي كنند
براساس آمار ایران با جمعیتی حدود ۱% از جمعیت کل جهان، حدود ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده است و در گروه مصرف کنندگان عمده چای در جهان قرار دارد.
مركز آمار كشور مي گويد سالانه ۱۱۰ هزار تن چاي در كشور مصرف مي‌شود كه حدود ۵۰ درصد از مصرف داخلي يعني حدود ۵۰ هزار تن چاي به شكل قاچاق وارد كشور مي‌شود و تنها ۴۰ هزار تن چاي در سال قانوني وارد كشور مي شود.
جديدترين آمار گمرك حاكي از آن است كه سال گذشته(۹۱) حدود ۵۱ هزار تن انواع چاي شامل چاي سبز، چاي كيسه‌اي و چاي سياه به ارزش بيش از ۱۹۵.۴ ميليون دلار وارد كشور شد.
همچنين براساس گزارش هاي فائو با اشاره به افزایش 2 برابری واردات چای ایران طی 20 سال گذشته ایران را پنجمین واردکننده بزرگ چای در جهان پس از روسیه، امارات، انگلیس، و آمریکا معرفی کرد. بر اساس آمارهای سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ایران پنجمین واردکننده بزرگ چای در جهان محسوب می شود.
در همين زمينه نعمت ياورزاده رييس سنديكاي كارخانجات چاي شمال كشور سياست گذاري نادرست و بي برنامگي دولت را از دلايل اصلي مشكلات صنعت چاي دانست و گفت: تمام سياست توليد چاي در دست دولت است و بخش خصوصي نقشي در آن ندارد، عاقبت اين تصميمات نادرست نابودي توليد داخل و رونق چاي خارجي است و دست هاي پشت پرده اي هستند كه نمي خواهند اين شرايط تغييرو بهبود يابد.
وي با اشاره به اين كه همه ي تصميمات نادرست در زمينه ي چاي به نفع وارد كننده هاست، افزود: نفوذ و تصميم گيري واردكننده ها در اين تصميمات تاثيرگذار است و تنها ما توليد كننده ها به سمت نابودي پيش مي رويم.
براساس اين گزارش؛ به نظر مي رسد با افزايش واردات چاي خارجي ذايقه ي مصرف كنندگان نيز رو به تغيير است و مردم تمايل كمتري به مصرف چاي داخلي دارند.
در همين رابطه نصرالهي با اشاره به عدم موفقيت چاي داخلي در جذب مشتري در رقابت با چاي هاي وارداتي گفت: عدم بازاريابي، تبليغات صحيح و بسته بندي مناسب عامل شکست ما در اين زمينه است.
چاي توليدي ما محصول طبيعي است که حداقل در 95 درصد آن هيچ گونه مواد افزودتي مثل سم، کود، دارو و رنگ وجود ندارد. کشورهاي توسعه يافته همگي به دنبال محصولات طبيعي هستند ولي ناتواني ما در عرصه بازاريابي و تبليغات سبب گمنامي چاي توليدي مان شده است.
وي افزود: هم چنين تغييرات مداوم در سازمان چاي از قبيل انحلال، احيا، تغيير مديريت و.. رکود بازارها نقش بسياري داشته است.
نصرالهي با بيان اين مطلب که اوج توليد چاي در کشور ما 25 هزار تن است و اين ميزان تنها يک چهارم مصرف داخلي را تامين مي‌کند افزود: ما نمي‌توانيم منکر نيازمان به واردات چاي شويم و نمي‌توانيم به مردم بگوييم چاپ خارجي مصرف نکنند چون هميشه توليد ما زير مصرف داخلي است و نيازمند واردات نيز هستيم .
با توجه به تمامي اظهارات فوق به نظر مي رسد دولت بايد با برنامه ريزي دقيق و مدون توليد چاي را نجات دهد و آن را از سراشيبي سقوط بالا بكشد. به نظر خيلي از مسوولان اين صنعت تنها حمايت هاي دولتي در زير سايه ي برنامه ريزي هاي دقيق مي تواند راهگشاي آنان باشد و مسايلي چون تغيير و تحول در مديريت سازمان چاي، طرح تحقيق و تفحص و.. نتيجه اي جز اتلاف زمان و تخريب بيشتر ندارد.
ياورزاده در اين زمينه گفت : در سازمان چاي هيچ چيز پنهاني وجود ندارد كه نياز به تحقيق و تفحص داشته باشد، كساني كه چنين مسايلي را مطرح مي كنند به دنبال انتقاد غير اصولي از رييس سازمان هستند و نتيجه ي اين اقدامات فقط تخريب است.
وي با بيان اين مطلب كه هر از گاهي برخي نمايندگان اعلام مي كنند براي حل مشكلات صنعت چاي رييس اين سازمان بايد تغيير يابد، افزود: اما زماني كه از آن ها سوال مي شود برنامه ي شما در اين زمينه چيست ، حرفي براي گفتن ندارند.
حال كه دولت دهم روزهاي پاياني كارش را پشت سر مي گذارد بعيد به نظر مي رسد كه بتواند كاري براي صنعت چاي انجام دهد و قطعا چشم اميد تمام مسوولان اين صنعت نيز به دولت آينده است كه با حمايت ، برنامه ريزي و سرمايه گذاري بتواند بخشي از مشكلات توليد چاي را از ميان بردارد و افق هاي جديدي را در اين زمينه هم براي توليد كنندگان و هم براي مصرف كنندگان به وجود بياورد.
بتواند دوباره طلاي سبز اين سرزمين را در مسير شكوفايي و رشد روز افزون قرار دهد و كاري كند تا ما آنچه را كه خود داريم از بيگانه ها طلب نكنيم.
گزارش از: زهرا مهدوي
انتهاي پيام/