به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، تغییر ارزش‌ها، دور شدن جوانان از سنت‌های گذشته،اختلاف طرز تفکر میان نسل جوان با پدران و مادران خود و در یک کلام اختلاف فاحش روانی، اجتماعی و فرهنگی و تفاوت معنا دار در بینش و آگاهی، باورها، تصورات، انتظارات، جهت گیری‌های ارزشی و الگوهای رفتاری میان دو نسل همزمان در یک جامعه را مورد توجه قرار می دهد.
این روزها برخی از جامعه شناسان معتقد به گسست نسل‌ها در جامعه ایرانی هستند اما عده‌ای دیگری می‌گویند گسست نسل‌ها به معنای تغییر کامل ارزش‌ها و فرهنگ‌هاست و چنین موضوعی را هم‌اکنون در جامعه ایرانی شاهد نیستیم آنچه که در ایران رخ میدهد شکاف نسل‌هاست نه گسست.
با دکتر محمد مهدی لبیبی استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با گسست نسل‌ها و آنچه که امروز در جامعه ایرانی شاهد آن هستیم به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
** تسنیم: آقای دکتر به عنوان اولین سوال توضیح می‌دهید که گسست نسل‌ها به چه معناست؟
** دکتر لبیبی: گسست نسل‌ها به تفاوت‌های عمیق فرهنگی گفته می‌شود که بین دو نسل پیاپی وجود داشته و در طرز رفتارها قابل مشاهده است و باعث ایجاد تناقض در رفتار و تفاوت در ارزش‌های حاکم در میان افراد می‌شود.
وقتی از گسست نسل‌ها صحبت می‌کنیم به این معناست که ارزش‌ها و معیارهای نسل‌های قبلی به همان شکلی که قبول دارند به نسل بعد منتقل نمی‌شود یا اگر هم این انتقال ارزش‌ها صورت می‌گیرد به طور کامل نیست بنابراین بین دو نسل دائما شکایت و اعتراض وجود دارد چرا که نسل قبل معتقد است، نسل جدید ارزش‌هایش را قبول ندارد و رفتارهای آنها صحیح نیست بنابراین نیاز به راهنمایی دارند.ت
** تسنیم: نسل جدید در برابر این نوع طرز تفکر بزرگترها چه اعتقادی دارد؟
** دکتر لبیبی: نسل جدید معتقد است که رفتار بزرگترها بر اساس باورهای آنهاست و دلیلی ندارد که از این ارزش‌ها پیروی کند، در حقیقت گسست نسل‌ها یک پدیده عمیق و گسترده است و آنچه که در جامعه ایران شاهد آن هستیم اختلاف نسل‌هاست نه گسست نسل‌ها.
** تسنیم: شما معتقدید که در ایران با موضوع اختلاف نسل‌ها مواجه هستیم نه گسست نسل‌ها، چه تفاوتی میان این دو مقوله وجود دارد؟
** دکتر لبیبی: اختلاف نسل‌ها یعنی نسل جوان نگرش متفاوتی نسبت به نسل قبلی دارد و این موضوع کاملا طبیعی است چرا که با توجه به پیشرفت‌ها بسیاری از ارزش‌ها متحول شده است و این ارزش‌های متحول شده رفتارها را تغییر میدهد بنابراین نسل جدید به شیوه‌ای دیگر فکر کرده و رفتار می‌کند اما این نوع رفتار با نسل قبل تفاوت عمیقی ندارد که بخواهیم بر روی آن عنوان گسست بگذاریم.
** تسنیم:پس گسست نسل‌ها به چه معناست؟
** دکتر لبیبی: گسست یعنی تفاوت عمیق و ریشه‌دار یعنی اینکه نسل جدید و نسل گذشته وجه مشترکی با یکدیگر ندارند و نمی‌توانند طرز تفکر، آداب و سنت‌های یکدیگر را تحمل کنند، در جوامع غربی گسست نسل‌ها زمانی رخ داد که جامعه با تحول رو به رو شد و تحول فکری روی نسل‌ها نیز اثر گذاشت در نتیجه با افرادی مواجه شدیم که ارزش‌های جدیدی داشتند که با ارزش‌های گذشته همخوانی ندارد.
در حقیقت به گفته گیدنز در دنیای جدید با سنت زدایی روبه رو هستیم و سنت‌های گذشته جای خود را به سنت‌های جدید می‌دهند به عنوان مثال در بحث ازدواج در گذشته در جامعه غرب از دواج و تشکیل خانواده معنا داشت اما امروزه در اروپا نوع خانواده تغییر یافته است و مشروعیت ازدواج‌ها زیر سوال رفته است در اینجا می‌توانیم از گسست نسل‌ها صحبت کنیم چرا که ارزش گذشته جای خود را به ارزش‌های جدید داده‌اند.
** تسنیم: وضعیت در ایران به چه صورت است؟
** دکتر لبیبی:در ایران نسل جوان با نسل گذشته تفاوت دارد اما شاهد هستیم که در اصول و ارزش‌ها تفاوت‌ها کمتر است، شاید جوان امروزی پایبندی کمتری به ارزش‌ها داشته باشد اما این ارزش‌ها را قبول دارد که در این نکته با غرب تفاوت داریم بنابراین به همین دلیل است که می‌گویم در جامعه ایرانی با اختلاف نسل‌ها مواجهیم نه گسست.
درست است که در چند سال اخیر نگرش‌ها نسبت به خانواده، ازدواج و سایر مسائل مادی شده است اما این تغییرات به آن شدت نیست که بالا رفتن ارزش‌های مادی تمام باورها و ارزش‌های معنوی را از بین برده باشد اما در غرب این اتفاق افتاده است و چیزی از دین باقی نمانده است.
عوامل فرهنگی در طول زمان دچار تغییر می‌شود و این تغییرات طبیعی است در گذشته نیز این روند وجود داشت اما تغییرات جزئی تر بود امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی، تغییر سبک زندگی مردم را شاهد هستیم و این تحول تکنولوژی باعث تغییرات فرهنگی شده است و تفاوت‌هایی را ایجاد می‌کند که طبیعی است.
** تسنیم: آیا بر اثر تغییرات و روی کار‌آمدن تکنولوژی نسل جدید دیگر زبان نسل قدیم را نمی‌فهمد؟
** دکتر لبیبی: این روزها نسل جدید آشنایی بیشتری با تکنولوژی دارد بنابراین با نسل گذشته متفاوت زندگی می‌کند، نسل گذشته چنین امکاناتی را نداشت و امروزه نیز تلاش نمی‌کند تا خود را به این تکنولوژی‌ها نزدیک کند بنابراین تفاوت‌هایی میان نسل جوان و گذشته ایجاد می‌شود.
در جوامع غربی که باورهای دینی قوی وجود ندارد تحولات تکنولوژی باعث شد تا سنت‌های گذشته از بین برود و هم‌اکنون فردگرایی و لذت طلبی به عنوان ارزش‌های جدید در جامعه مطرح شود اما در جامعه ایران این اتفاق نیفتاده است هنوز هم در بین مردم ما ازدواج یک سنت است شاید یک جوان بگوید که من خودم انتخابم را انجام می‌دهم و خانواده‌ام حق دخالت در این زمینه را ندارند اما بازهم برای تشکیل خانواده ازدواج می‌کند و شاهد همبستری‌هایی که در غرب رواج یافته در جامعه ایران نیستیم.
** تسنیم: چرا معتقدید که گسست نسل‌ها در ایران اتفاق نیفتاده است؟
** دکتر لبیبی: در جوامعی که دین و اخلاق به صورت نیرومند حضور دارد گسست نسل‌ها را شاهد نخواهیم بود اگر چه برخی از جامعه شناسان معتقدند شاید در آینده گسست نسلی در ایران رخ دهد اما بنده این موضوع را بعید می‌دانم هنوز هم برای جوانان ما راست‌گویی و روزه‌داری یک ارزش تلقی می‌شود، ممکن است میزان پایبندی به ارزش‌ها در مقایسه با گذشته کمتر شده باشد اما هنوز ارزش‌ها در جامعه تغییر نکرده است.
درست است که زندگی مدرن باعث تغییراتی در زندگی شده مثلا گذشت کمرنگ شده است اما این اختلاف نسلی نسبت به شرایطی است که زندگی جدید ایجاب کرده است، بنده معتقدم که گسست نسل‌ها در ایران رخ نداده و به این زودی‌ها نیز رخ نمی‌دهد.