«اللهمّ قوّنی فیهِ علی إقامَةِ أمْرِکَ» : خدایا به من قوه بده تا در ماه رمضان بتوانم به خوبی عبادت و امر تو را اطاعت کنم. عبادت قوه میخواهد و قوه عبادت غیر از قوه جسمانی است.
امام زینالعابدین( ع) در دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه چنین با خداوند مناجات میفرمایند؛ ”واعنا علی صیامه» یعنی ”خدایا مرا برای روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان یاری فرما» که اگر به مفهوم آن توجه نماییم میبینیم اولاً به پا داشتن روزه در ماه مبارک رمضان همان اقامه امر خداوند در این ماه میباشد، آن هم روزه واقعی که در دعای روز اول مختصراً در مورد آن شرحی داده شد، که مجدداً برای فهم بیشتر، اشاره مینماییم به ادامه دعا که آن حضرت میفرمایند: ”بکف الجوارح عن معاصیک» یعنی ”ما را یاری کن تا بتوانیم اعضای بدن خود را از آلوده شدن به گناه و آنچه مورد پسند تو نیست، بازداریم» که این قسمت از دعا نیز نشاندهنده این است که روزه واقعی تنها پرهیز از خوردن و آشامیدن نمیباشد، بلکه تمام اعضا و جوارح انسان باید روزهدار باشد.
امر به روزه نیز از طرف خداوند امر به روزه واقعی میباشد، ثانیاً برای انجام دادن هر امری نیاز به نیرو و قوه الهی داریم چرا که ”لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» ”نیست نیرو و قوتی مگر (از طرف) خداوند بلند مرتبه و بزرگ» و اگر خداوند در این امر ما را یاری نکند به واقع ما در انجام اعمال (چه عبادی و غیر عبادی) با شکست مواجه خواهیم شد. پس در این روز از خداوند میخواهیم که ما را در انجام اوامرش نیرو و قوت بخشیده و یاریمان نماید.
وَ أَذِقْنِی فِیهِ حَلاَوَةَ ذِکْرِکَ
خدایا در این ماه رمضان یک درخواست دیگر هم از تو دارم و آن این است که حلاوت و شیرینی یاد خودت را به من بچشانی؛ که اگر اینطور شد؛ دعای کمیل خواندن هم مزه پیدا میکند؛ دعای ابوحمزه خواندن هم مزه پیدا میکند؛ دعای افتتاح مزه میکند؛ روزه ماه مبارک رمضان مزه میکند و... بدانیم که عبادت هم مزه دارد.
در روایت وارد شده است، اگر عالمی به علمش عمل نکند کمترین عذابی که خدا برای او در نظر میگیرد، این است که حلاوت و شیرینی مناجات با خدا از او گرفته میشود « إِنَّ أَدْنَی مَا أَنَا صَانِعٌ بِهِمْ أَنْ أَنْزِعَ حَلَاوَةَ مُنَاجَاتِی عَنْ قُلُوبِهِمْ » پس دعا و عبادت مزه دارد .
وَ أَوْزِعْنِی فِیهِ لِأَدَاءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ
خدایا به کرمت به من توفیق ادای شکرت را بده
شکر به چه معنا است آیا صرف گفتن «الهی شکر» گفتن است؟ تشکر از خداوند است؟
شکر یعنی اینکه نعمتهایی که خداوند تبارک و تعالی به من داده است را درست و بجا مصرف کنم؛ در مسیر طاعت و بندگیاش استفاده کنیم نه در راه معصیت و نافرمانی.
اینکه چشم به نامحرم نگاه نکند، شکر چشم است؛ اگر گوش از آواز حرام و غیبت دوری بکند, شکر گوش سالم است ؛ زبان هم اگر غیبت نکند شکر زبان کردهام.
وَ احْفَظْنِی فِیهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِکَ
خدایا در روز چهارم ماه رمضان من را از گناه حفظ کن و توفیق ترک گناه بده تو ستارالعیوب هستی من را حفظم کن تا کسی از گناهان من با خبر نشود.
یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِین
ای خدایی که از همه کسانی که نظر میکنند، تو بصیرتر هستی ؛ ای خدایی که از همه بیناتر هستی به ما توفیق بده که ما در ماه رمضان گناه نکنیم به حفظ خودت و به ستر خودت .
هنگامی که انسان به خداوند توکل نموده و امور خود را به خداوند بسپارد آنگاه است که خداوند او را از تسلط یافتن شیطان بر او حفظ مینماید و هنگامی که انسان از وسوسههای شیطانی محفوظ بماند دیگر گناهی از او سر نخواهد زد و دیگر آن که خداوند ستارالعیوب است یعنی عیوب انسانها را که سرچشمه از خطا و گناهان آنان دارد، میپوشاند مگر اینکه انسان خود پرده دری نموده و بر اثر اصرار بر گناه و خطا، عیوب خود را برای دیگران آشکار سازد، پس در این روز از خداوندی که بیناترین بینایان است و بر اعمال ما نظارت دارد میخواهیم که ما را از انجام گناهان و پرده دری گناهان محفوظ بدارد.
شرح فرازهای دعا
مرحوم آیتالله مجتهدی در شرح این دعا
گفته است: «اللهمّ قوّنی فیهِ على إقامَةِ أمْرِکَ» میگوید: خدایا به من قوه بده
تا در ماه رمضان بتوانم به خوبی عبادت و امر تو را اطاعت کنم. عبادت قوه میخواهد
و قوه عبادت غیر از قوه جسمانی است. امام علی (ع) نمیتوانست نان خشک را بشکند؛
اما قلعه خیبر را فتح کرد. پرسیدند که یا علی (ع) تو شجاعی و قلعه خیبر را فتح
کردی، چگونه است که نمیتوانی نان خشک را بشکنی؟ و در پاسخ فرمود: «فتح قلعه خیبر
به قوه روحانی بود که متفاوت از قوه جسمانی است. قوه ولایت و قوه روحانی و قوه
ولایتی با قوه بدن فرق دارد و من قوه بدن ندارم.»
این استاد اخلاق تأکید میکند: ممکن
است شخصی ۶۰ سال سن داشته باشد؛ اما قوه عبادتش
از جوانان بیشتر باشد. باید دعا کنیم که در ماه رمضان خدا به ما قوه عبادت عطا
کند. در دعای کمیل هم آمده که خدایا قوه بده به من با جوارحم در خدمت تو باشیم.
باید مزه عبادت را چشید
وی بیتوجهی به عبادت را باعث بیبرکتی
زندگی عنوان میکند و میگوید: در این دعا میخوانیم «واذِقْنی فیهِ حَلاوَةَ
ذِکْرِکَ» یعنی خدایا
شیرینی عبادت را به ذائقه ما بچشان تا قرائت دعاهای افتتاح و کمیل و توسل و روزه و
نماز به ما مزه کند. روایت قدسی داریم که اگر عالمی و طلبهای به علمش عمل نکنند،
کمتر عذابی که میکنم، این است که شیرینی مناجاتم را از دل و قلبش میبرم.
مرحوم آیتالله مجتهدی تهرانی درباره
ذکر «وأوْزِعْنی فیهِ لأداءِ شُکْرَکَ بِکَرَمِکَ» میگوید: خدایا به کرمت کاری کن
که من ادای شکرت را بکنم. شکر خدا، تنها گفتن الهی شکر نیست. اگر من از نعمتهای
خدا به جا استفاده کنم خدا را شکر کردهام. اگر چشم نامحرم را نبینید و گوشم آواز حرام
نشوند، نعمت چشم و گوش را به جا آوردهام.
مردم معنی دعاهایی که میکنند را
بدانند
وی همچنین درباره «واحْفَظنی فیهِ
بِحِفظْکَ وسِتْرِکَ» میگوید:
خدا در این ماه رمضان من را از انجام گناه حفظ کن. مردم این را میخوانند اما معنیاش
را نمیدانند. باید این دعا برای مردم معنا شوند. روایت است که اگر گناه بو داشت، دو
نفر پیش هم نمینشستند و اگر مردم از عیب هم با خبر بودند، کسی مردهای را دفن نمیکرد.ایمان
هم «بو» دارد. پیامبر
اسلام (ص) وارد خانه شد و گفت: «من بوی اویس را میشنوم» اویس چون مادرش اجازه
نداده بود، منتظر نماند تا پیامبر (ص) به مدینه بازگردد؛ اما بوی خوشش در منزل
پیامبر مانده بود. قدیم همه مردم زیبا بودند چون همه اهل نماز شب بودند و چهرهای
نورانی داشتند. اما الان چون نماز شب نمیخوانند، چهرهها به زیبایی گذشته نیست.
این استاد اخلاق درباره «یـا أبْصَرَ
النّاظرین» میگوید: ای خدا که از همه کسانیکه نظر میکنند، تو بصیرتر و بیناتری،
ای خدایی که تو بینا به همه اعمال ما هستی، به ما توفیق بده که ما در ماه رمضان
گناه نکنیم، به حفظ و ستر خودت.
نماز شب پنجم ماه رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک
رمضان از حضرت علی (ع) روایت
شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو
رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده
افضل است. در چگونگی اقامه نماز شب پنجم ماه رمضان آمده است: دو رکعت، در هر رکعت
بعد از حمد 50 مرتبه سوره توحید و بعد از سلام100 مرتبه صلوات. که حضرت علی
(ع) در ثواب این نماز فرمود: کسی که این نماز را بخواند، روز قیامت با من وارد
بهشت می شود.
دانلود فایل صوتی دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان