به گزارش
مجله شبانه باشگاه
خبرنگاران، ماه رمضان از جمله ماه های مبارکی است که در آن مسلمانان به نوعی تحول درونی دست می یابند و در نتیجه این تحول، فضای زندگی مسلمانان با تفاوت های محسوس و مثبتی روبرو می شوند که گویای واقعیت های بسیاری است.
در همین زمینه مسلمانان سراسر جهان با شادماني به استقبال ماه مبارك رمضان، می روند. با توجه به اختلاف ساعت و رويت هلال ماه مبارک در برخي از كشور هاي اسلامي ماه رمضان در روزهای مختلفی آغاز می شود.
اما شادي مردم از شروع اين ماه و تدارك براي آن با توجه به سنت ها تقریبا اگرچه در اکثر کشورها يكسان می باشد، ولی با این وجود در برخی کشورها و فرهنگ ها این به استقبال رفتن با رسوم جالبی همراه است.
هند ماه رمضان نزد مسلمانان هند با جمعیتی بیش از 200 میلیون نفر از اهمیت خاصی برخوردار است، بطوریکه در دهه سوم ماه شعبان و در آستانه فرا رسیدن ماه مهمانی خدا مسلمانان با غبارروبی و تمیز کردن مساجد، خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می کنند.
همچنین مسلمانان با رنگ آمیزی و استفاده از انواع خشبوکننده ها و پارچه های متنوع با تزیین اماکن و مساجد زمینه جذب و حضور بیشتر مردم به این اماکن در این ماه را فراهم می کنند. مسلمانان در هند به طور معمول ده روز آخر ماه مبارک رمضان را به اعتکاف می گذرانند و توجه خاصی به شبهای قدر دارند به همین خاطر در شب قدر بهترین لباس ها را می پوشند.
مسلمانان این کشور در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان به زیارت قبور مي روند و بر سر مزار آنان قرآن تلاوت می کنند. در کشور هند، جمعه آخر ماه مبارک رمضان «جمعه وداع» نامیده می شوند و به همین مناسبت مسلمانان به بزرگ ترین مسجد خود در شهر"حیدرآباد" با نام "مکه" می روند و نمازجمعه را برپا می دارند و پنجشنبه شب خیابان های مجاور را مسدود کرده و آنجا را پاكيزه مي كنند. روزه داران در این ماه، روزه خود را با نمک، آب و خرما باز می کنند.
مالزی آغاز ماه مبارك رمضان در مالزي به دلیل تنوع قومی گسترده و حضور اقلیت قابل توجهی از چيني‌ها و هندوها، تا حدودي متفاوت از ديگر كشورهاي اسلامي است. ولی با این حال ماه رمضان در بين ۶۰درصد جمعيت مسلمان مالزي همچون ديگر كشورهاي اسلامي با آداب و سنن خاص همراه است.
با آغاز ماه رمضان چهره اكثر شهرهاي اين كشور رنگ و بوي مذهبي به خود گرفته و فعال شدن بيشتر مساجد و پخش مداوم دعا، نيايش و قرآن، آذين بندي خيابان ها، افزايش فعاليت‌هاي فرهنگي مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات اين كشور، برپايي بازارهاي مخصوص رمضان و تعطيلي روزانه برخي از رستوران هاي مسلمانان از جمله ويژگي‌هاي اين ماه مبارک در مالزي محسوب مي‌شود.
يكي از جلوه‌هاي بارز ماه مبارك رمضان در مالزي كه همچنين به عنوان يك سنت ديرينه در اين كشور تلقي مي‌شود، راه اندازي بازارهاي رمضان با عنوان محلي «پاسار مالام» است كه در ايام اين ماه همه روزه در گوشه و كنار شهرها هنگام افطار برپا مي‌شود. در اكثر مساجد مالزي، به ويژه مساجد بزرگ اين كشور، هر شب سفره افطار برقرار است و با گفتن اذان مغرب مردم در مساجد با خرما و شربت روزه خود را باز مي‌كنند و در نماز مغرب شركت مي‌كنند.
پس از نماز مغرب هم سفره افطار كامل شده و از روزه داران با انواع غذاهاي بومي و سنتي پذيرايي مي شود. بر پايي نماز تراويح از جمله ديگر رسوم مسلمانان اين كشور در ايام رمضان محسوب مي‌شود، به طوري كه مردم اين كشور پس از افطار و اقامه نماز مغرب به صورت گروهي به مساجد رفته و مراسم نماز تراويح را به عنوان يك وظيفه عبادي به جاي مي‌آورند.
کویت در ماه رمضان فضای روحانی و خاصی بر سرتاسر کشور کویت حکم فرما است. هر ساله در روز آخر شعبان مراسم ویژه ای به نام «قریش» برگزار می شود که در این مراسم، مردم پایان ماه شعبان و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را جشن و شرینی و حلوای خاصی را بین مردم و خانواده ها توزیع می کنند.
همچنین در پنج روز اول ماه مبارک مردم در دیدارهای خیابانی و یا با حضور در خانه بزرگان فرا رسیدن ماه رمضان را به هم تبریک می گویند و در این چند روز کمتر کسی در خانه باقی می ماند. همچنین مردم در دیوانیه ها که محل هایی برای تجمع اهالی یک قوم یا محله اند برای دیدار و گفت وگو با بزرگان خود جمع می شوند و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به یکدیگر تبریک می گویند.
در نیمه ماه رمضان و در روز تولد امام حسن مجتبی (ع) نیز مراسم خاصی در این کشور برگزار می شود به گونه ای که پس از افطار کودکان با لباس های سنتی و نو به خیابان ها آمده و با سردادن سرودهای محلی ویژه ای این روز را تبریک می گویند.
از دیگر سنت های زیبای ماه رمضان در کویت حضور بیشتر مردم به ویژه جوانان در مساجد است و جوانان بدین صورت می کوشند در برنامه نماز های مستحبی با نام (تراویح) که برادران اهل سنت به آن معتقدند شرکت کنند. از دیگر آیین ها ی رمضان در کویت برگزاری مراسم افطار دسته جمعی است.
از روز اول ماه رمضان در همه محله ها در کنار خیابان ها خیمه هایی دیده می شود که به توزیع افطار بین مردم می پردازند. در کویت نیز مانند دیگر کشورهای عربی افرادی با نام «مسحراتی» وجود دارند که در سحرهای ماه رمضان مردم را از خواب بیدار می کنند. تأکید مردم کویت بر اقامه نماز صبح در مساجد از نکات قابل توجه دیگر کویتی ها می باشد.
ترکیه ماه رمضان در تركيه و در ميان مسلمانان اين كشور از اهميت خاصي برخوردار است و با فرارسيدن اين ماه مبارك، مردم مسلمان تركيه همگام با ساير مسلمانان جهان با شور و شعف به استقبال اين ماه پربركت مي‌روند. آغاز ماه مبارك رمضان در تركيه بسيار شاخص و مورد توجه است و حتي غيرمسلمانان نيز با اين مسأله به خوبي آشنا هستند. مسلمانان در تركيه قبل از شروع ماه رمضان به تزئين خيابان‌ها و مساجد مي‌پردازند و با چراغاني كردن مساجد و گذرها، آمدن ماه رمضان را به يكديگر تبريك مي‌گويند.
بازار عطارين كه يكي از مهم‌ترين و بزرگ‌ترين بازارهاي قديمي تجاري در كلان‌شهر استانبول است، در ايام ماه رمضان ازدحام شديدي جهت خريد و فروش در آن به چشم مي‌خورد و مسلمانان به خريد مايحتاج اين ماه به‌ويژه انواع شيريني‌ها و غذاهاي مخصوص اين ماه اقدام مي‌كنند.
طي ايام ماه مبارك رمضان در برخي از شهرهاي تركيه چادرها و خيمه‌هايي در ميادين و اماكن عمومي به منظور افطاري دادن برپاست تا كساني را كه هنگام افطاري در منزل نيستند يا در حال رانندگي‌اند افطاري دهند. هنگام سحر علاوه بر بانگ مناجات مساجد براساس عادتي ديرينه و قديمي سحرخوان ها به خيابان‌ها و كوچه‌ها آمده و براي بيدار كردن مسلمانان جهت خوردن سحري و اقامه نماز آواز سر مي‌دهد.
همچنین با شروع ماه مبارك رمضان در استانبول نمايشگاه بزرگي از كتاب‌هاي اسلامي نيز برگزار مي‌شود كه تا پايان ماه رمضان ادامه دارد و در آن به ارائه كتاب‌هاي ديني مي‌پردازند. برنامه ديگر در ماه مبارك رمضان به نمايش گذاشتن «خرقه شريف» (منسوب به نبي مكرم اسلام(ص)) است كه در استانبول واقع است. نمايش خرقه شريف بسيار مورد توجه مردم تركيه است و از اقصي نقاط اين كشور براي ديدن آن به استانبول مسافرت مي‌كنند.
جمهوری آذربایجانمسلمانان جمهوری آذربايجان ماه رمضان را «ماه عروج» مي نامند و يك هفته قبل از حلول ماه مبارك به تدارك جشن مي پردازند. مسلمانان اين كشور با حلول اين ماه مسابقه اسب سواري و جشن هاي ملي خود را برگزار مي كنند. در اين ماه صبر، دوري از رذايل و فراموشي اختلافات از ويژگي هاي بارز مسلمانان آذربايجان است. همچنین خانواده هاي آذربايجاني پتنوس هاي غذا را براي هديه به خانواده هاي دوست و همسايه خود يا به عنوان احسان به فقرا و نيازمندان مي دهند.
در این ماه اکثر رستوران ها به حالت تعطیل در می آیند و افرادی که به عنوان خواننده در این رستورانها برنامه موسیقی اجرا می نمایند به احترام ماه مبارک رمضان برنامه های خود را تعطیل می نمایند. همچنین در این ماه در اکثر مساجد سفره احسان بر پا می گردد و به طور کلی مساجد در این ماه از ازدحام بیشتری نسبت به ماههای دیگر برخوردار است، به‌ویژه مساجد بزرگ كه مسلمانان جمهوری آذربایجان نماز را در این مساجد باشكوه به جماعت بجای می‌آورند.
در این ماه علاوه بر مساجد، مقبره برخی امامزادگان نسبت به ماههای قبل زائران بیشتری دارند و در این محل ها نیز افراد ثروتمند با انجام قربانی و... به نیازمندان کمک می کنند. از جمله موارد قابل تامل در این کشور این است که برخی زنان جمهوری آذربایجان که حجاب اسلامی ندارند نیز نسبت به گرفتن روزه اهتمام می ورزند و همچنین افرادی هستند که به دلیل عدم شناخت کافی از شعایر دینی روزه می گیرند لیکن نماز بجا نمی آورند!!
نیجریهمردم نیجریه با تمیز و آماده کردن مساجد برای اقامۀ نماز و جلسات قرآن و تفسیر، به استقبال ماه مبارک رمضان میروند. با ثبوت هلال، مردم در این کشور جشنهای باشکوهی برگزار می‌کنند و با زدن طبل در خیابانها میچرخند و سرود میخوانند.
مسلمانان این کشور با همسایگان خود افطاری را تناول می کنند و افطاری ها را در سینی ها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول افطاری خوردن می شوند، همچنین زنان نیز در مکان های مخصوصی با یکدیگر روزه خود را باز می کنند.
زنان مسلمان در این ماه غذایی چون "العصیده"، "الدویا" و "اذنجی" را تهیه می کنند و در سحری نیز غذایی مانند"التو" و شیر و چای می خورند. از عادت های بسیار پسندیده مسلمانانان این کشور در این ماه مبارک، فرستادن زیاد صلوات، خواندن مناجات ها و دعاهای مخصوص است. همچنین ثروتمندان نیجریه در این ماه به دیگران هدیه و فقرا را اطعام می‌کنند. علاوه بر این، ثروتمندان در بعضی از ایالتهای 36گانه تیجریه، بودجه‌ای مخصوص برای تهیه افطار و سحری فقرا اختصاص می‌دهند.
افغانستان رمضان در افغانستان متفاوت اما همانند ساير كشورهاي اسلامي شور وحال ديگري دارد. مردم افغانستان آداب و رسوم خاصي دارند و از چند روز قبل به پيشواز ماه رمضان مي روند. بسياري از مردم این کشور روزهاي آخر ماه شعبان را روزه مي گيرند و به اين ترتيب از ماه رمضان استقبال مي كنند.
همچنین افغانیان قبل از ماه رمضان به جارو و غبار روبي مساجد پرداخته تا آن را براي استقبال پر شور مردم از منابر وعظ و ميهماني خدا آماده كنند. در اين ماه به جاي موسيقي از خانه ها و بازار، صداي مداحي و منقبت (نعت) رسول گرامي اسلام (ص) و ساير بزرگان ديني شنيده مي شود. افطاري‌دادن به فقراء و كمك به آنها در بين مردم افغانستان مرسوم است و در مساجد هر كسي سعي دارد با دادن افطاري كسب فيض كند، گاه سبقت گرفتن مردم براي دادن افطاري بر ديگران ديدني است.
سفره‌هاي مردم در ماه رمضان اندكي رنگين‌تر از سابق مي شود. چاشني سفره حتي در خانواده هاي فقير هيچ‌گاه ترك نمي‌شود و نوع ترشي خاص افغاني به نام چتني تهيه مي نمايند. زولبيا كه مردم افغانستان آن را "جلبي" مي نامند طرفداران زيادي در اين ماه دارد. در اين ماه غذاخوري‌ها و رستوران ها، به دستور دولت تعطيل مي شوند و بازار ترشي و "جلبي" در افغانستان گرم می شود.