امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 13 تیر 1392 خورشیدی برابر با 25 شعبان 1434 هجری و 4 جولای 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
تبعید دسته جمعی علمای بزرگ شیعه از عتبات عالیاتِ عراق به ایران (1302 ق)
پس از پایان جنگ جهانی اول و تسلط انگلستان بر امور کشور عراق، علمای نجف طی فتواهایی، حضور آنان را محکوم کرده و علیه انتخابات فرمایشی عراق که تحت نظر انگلیس بود، احکامی صادر کردند. این عمل آنان با خشم مقامات انگلیسی مواجه شد از اینرو با اصرار استعمارگران، حاکمان عراق دستور تبعید علمای بین النهرین به ایران را صادر کردند. آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا حسین نایینی و سی تن دیگر از بزرگان دینی، از جمله علمای تبعید شده بودند. دولت ایران به محض اطلاع از این موضوع، فوراً دست به اقدام زد و سایر ماموران دولتی موظف شدند ازعلما به وضع شایسته‌ای استقبال و تجلیل نمایند و آنچه لازمه احترام و بزرگداشت است درباره آنان اجرا کنند.
این تبعید، واکنش شدید علمای ایران را دربرداشت و تجمعات اعتراض‌آمیزی در تهران و شهرستان‌ها بر پا گردید. پس از مدتی علمای تبعیدی وارد قم شده و مورد استقبال گرم مردم و روحانیون قرار گرفتند. دولت ایران به این هتک حرمت نسبت به فقها اعتراض کرد و از دولت عراق خواست به هر نحو ممکن، از آنان اعاده حیثیت شود. درنتیجه، حکومت عراق، نمایندگان ویژه‌ای را به تهران فرستاد تا درباره بازگشت آقایان مراجع مذاکره کنند وقرار شد هرکدام که مایل بودند بدون قید و شرط به عراق برگردند. سرانجام این بازگشت به وضع آبرومندی انجام گرفت.
امضای عهدنامه بین ایران و عراق در مورد اختلافات مرزی دو کشور، تحت فشار انگلستان (1316 ش)
اختلافات مرزی درباره اروندرود از سال‌ها قبل مورد منازعه دو کشور ایران و عراق بود. از این رو در سال 1311 ش با سفر مقامات بلند پایه عراق به ایران، قرار بر رفع این اختلافات گردید ولی با کارشکنی‌های پنهان استعمار بریتانیا این مذاکرات به نتیجه مطلوب دست نیافت. در این حال، عراق در سال 1313 ش رسماً به جامعه ملل شکایت کرد و ایران را به نادیده انگاشتن تعهدات مرزی متهم نمود. این شکایت، اختلافات دو کشور را افزایش داد و این مسأله برای نخستین بار به ارگان‌های بین‌المللی کشیده شد.
در نتیجه، عراق شکایت خود را رسماً از جامعه ملل پس گرفت. سرانجام در تاریخ 13 تیرماه 1316 ش (4 ژوئیه 1937 م) عهدنامه‌ای میان ایران و عراق زیر فشار و نفوذ انگلستان به امضا رسید که درجهت منافع انگلستان در منطقه بود. این عهدنامه در اسفند آن سال در مجالس دو کشور تصویب و در سی‌ام خرداد سال 1317، اسناد آن در بغداد میان وزرای خارجه دو کشور مبادله شد. مدتی پس از امضای این عهدنامه، باز هم اختلافات دو کشور ادامه یافت تا اینکه در حدود چهل سال بعد نیز قرارداد 1353 ش برابر با 1975 الجزایر بین دو طرف به امضا رسید.
قتل «ابومسلم خراسانی» رهبر قیام سیاه جامگان به فرمان «منصور دوانِقی» (137 ق)
عباسیان که از نوادگان عباس عموی پیامبر (ص) بودند، برای از هم پاشیدن حکومت بنی‌امیه و دست‌یابی به حکومت مسلمین، به بهانهٔ طرفداری از اهل‌بیت (ع)، با پشتیبانی مردم قیام کردند. مسئولیت دعوت از مردم خراسان به «ابن یسار» مُلَقَّب به «ابومسلم» سپرده شد. ابومسلم که سپاه خویش را سیاه‌پوش نموده و نام سیاه جامگان را بر آن نهاده بود، ابتدا در خراسان و سپس در عراق به پیروزی رسید و با تلاش و همت او بود که خلافت عباسی روی کار آمد. با این حال، پس از مدتی «منصور» دومین خلیفهٔ عباسی که از موقعیت «ابومسلم» در هراس افتاده بود، با ترفندی او را به سوی مداین کشانده و در 25 شعبان سال 137 ق او را به قتل رساند. پس از قتل ابومسلم، گروهی از یارانش به خونخواهی او برخاستند و کشمکش‌های ناشی از این خونخواهی تا مدت‌ها ادامه داشت.
پایه گذاری «قیام سربداران» در سبزوار (737 ق)
سربداران گروهی بودند که از ظلم و تعدی مغولان که در آن زمان ایران را تحت سلطهٔ خود داشتند به ستوه آمده بودند. آنان تحت رهبری روحانیون مبارزی چون شیخ خلیفه، شیخ حسن جوری، با مغولان و عوامل دست نشاندهٔ آن‌ها مبارزه کردند. شعار قیام کنندگان این بود که یا ظالم و ستمکار را نابود می‌کنیم و یا بالای دار می‌رویم ولی ننگ را نمی‌پذیریم که به همین دلیل آن‌ها را سربداران نامیدند. سربداران حدود نیم قرن بر مناطقی از شمال شرق ایران حکومت کردند و سرانجام، تیمور گورکانی در سال 788 ق، حکومت آنان را منقرض کرد.
درگذشت استاد «محمدمعین» ادیب برجسته معاصر (1350 ش)
دکترمحمد
معین در سال 1297 ش در شهر رشت و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. به
هنگام طفولیتِ، نخست مادر و پس از 5 روز پدر را از دست داد و از آن پس
پدربزرگش به تربیت وی همت گماشت. وی پس از اخذ دیپلم، لیسانس ادبیات و
فلسفه و علوم تربیتی را از دارالفنون گرفت و به وسیله آموزش مکاتبه‌ای، از
آموزشگاه روانشناسی بروکسل (بلژیک) خطشناسی، قیافه‌شناسی و مغزشناسی را فرا
گرفت. این ادیب سرشناس اولین فرد دارای درجه دکترای ادبیات فارسی در ایران
است. در سال 1336 که سازمان لغتنامه دهخدا به دانشکده ادبیات دانشگاه
تهران انتقال یافت، طبق اساسنامه شورای دانشگاه، ریاست آن سازمان به عهده
دکتر معین محول گردید.
از این
استاد بزرگ ادب فارسی تالیفات متعددی بر جای مانده که فرهنگ لغت و اعلام
معین، مشهورترین آنهاست. وی علاوه بر اخذ نشان‌های متعدد علمی در داخل
کشور، در پائیز 1340 ش نیز از طرف دولت فرانسه، نشان عالی هنر و ادب را
دریافت کرد. دکتر معین در نهم آذر 1345 ش در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی
دچار بی‌هوشی موقت شد و در بیمارستان بستری گردید. بر اثر همین عارضه وی
به حالت اغماء افتاد و در مرداد 1346 با همان حال جهت معالجه به کانادا
اعزام شد. معالجات سودی نبخشید و سرانجام پس از حدود 5 سال که در اغما بود
در 13 تیرماه 1350 در 53 سالگی به رحمت ایزدی پیوست.
تولد «جوزف گاریبالْدی» میهن‌پرست و آزادی‌خواه معروف ایتالیایی (1882 م)
جوزف گاریبالدی میهن‌پرست شهیر و سیاست‌مدار ایتالیایی در 4 جولای سال 1807 م در این کشور به دنیا آمد. وی پس از آن که در جوانی وارد ارتش شد، در سال 1834 م به جنبش سوسیالیستی ایتالیای جوان گروید و پس از مدتی به خاطر افکار انقلابیش محکوم به مرگ گردید. در نتیجه به امریکای جنوبی گریخت و در آن‌جا در دو جنگ داخلی شرکت جست. در اوایل قرن نوزدهم، ایتالیا در گذر تهاجمات ناپلئون، مورد نزاع فرانسه بود و پس از ناپلئون نیز بخش‌هایی از این کشور جدا شد. در سال 1860 م هنگامی که ملی‌گرایان ایتالیایی به متحد کردن ایالات و حکومت‌های کوچک شمال ایتالیا سرگرم بودند، گاریبالدی که شخصی وطن‌پرست پرشور بود، بر آن شد تا خوی ماجراجویانه و تهوّر خویش را در راه وحدت ایتالیا به کار اندازد.
از این رو برای این که زودتر به هدفش نائل گردد، عقیده جمهوری خواهی را فدای وحدت مملکت خود ساخت و با تمام قوا به نفع ویکتور امانوئل، حاکم یکی از مناطق ایتالیا به نبرد پرداخت. در این زمان، گاریبالدی در رأس جنگجویان سرخ جامه‌ای که آن‌ها را هزار قهرمان می‌خواندند عازم جنوب ایتالیا شد و پس از سه ماه نبرد، جزیره سیسیل را گشود. وی پس از ورود به جزیره و فتح شهر ناپْلْ در این منطقه، ویکتور امانوئل را پادشاه کلّ ایتالیا اعلام کرد. گاریبالدی بعدها تلاش نمود تا رم را نیز تصرف کند که در این کار موفق نشد. گاریبالدی از آن پس تا آخر عمر به نگارش کتاب با عنوان «به خاطر ملت‌های ستم‌دیده» مشغول شد و دارای نقش مهم سیاسی نبود. گاریبالدی سرانجام در 2 ژوئن سال 1882 م در 75 سالگی درگذشت.
مرگ «تئودور اشتورْمْ» ادیب معروف آلمانی (1888 م)
تئودور اشتورم ادیب آلمانی، در 14 دسامبر 1817 م در شهر هوسوم در شمال آلمان به دنیا آمد. وی طی تحصیلات متوسطه، در رشته حقوق به تحصیل پرداخت و چند سالی نیز به وکالت دادگستری اشتغال یافت و از سال 1853 م به مدت 10 سال به عنوان قاضی در خدمت دولت پروس بود. اشتورم در همین ایام کار نویسندگی را به طور جدی پیگیری کرد و با خلق دو داستان شاعرانه با نام‌های ایمِنسی و سوار بر اسب سفید، به شهرت و محبوبیت فراوانی رسید به طوری که تنها با همین دو اثرْ کافی است تا مردم آلمان و جهان، او را یک نویسنده توانا بدانند.
او پیش از آنکه شاعر باشد، نویسنده و داستان سرای ماهری بود و با توجه به داستان‌های کوتاه و فراوان وی، می‌توان او را آغازگر این فن در آلمان دانست، به طوری که در تاریخ ادبیات آلمان، همیشه داستان‌های کوتاه اشتورم، شاه‌کارهای واقع‌بینانه شاعرانه خوانده می‌شود. ضمن آنکه این شیوه کار برای فکر آلمانی، کشش و جاذبه خاصی داشته است. اشتورم را یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان و شعرای آلمان در قرن نوزدهم به شمار آورده‌اند. از آثار او می‌توان از داستان‌های ازتون، پسر سناتور و پل عروسک ساز را نام برد. تئودور اشتورم سرانجام در چهارم ژوئیه 1888 م در 71 سالگی درگذشت.
درگذشت «فرانسوا شاتوبِریان» نویسنده، ادیب و محقق شهیرفرانسوی (1848 م)
فرانسوا رنه دو شاتوبریان (معروف به شاتوبریان) (۱۷۶۸-۱۸۴۸ میلادی) (به فرانسوی: François-René de Chateaubriand) نویسنده، شاعر و سیاست‌مدار فرانسوی در سن ملو دیده به جهان گشود. او را به عنوان بنیانگذار رمانتیسیسم در ادبیات فرانسه می‌شناسند. زندگی در سال ۱۷۶۸ میلادی در شهر سن ملو فرانسه و در خانواده‌ای سرشناس و ثروتمند زاده شد. او پس از تحصیلات مقدماتی به خدمت ارتش درآمد. وی در پایان زندگی سفرهایی به یونان، قسطنطنیه، فلسطین و اسپانیا کرد و در بازگشت به فرانسه به مبارزه با ناپلئون پرداخت. آثار [ویرایش] شهرت عمده شاتوبریان مدیون اشعار رومانتیک و نثر شاعرانه اوست. او از پیشروان مکتب رومانتیسم فرانسه به شمار می‌رود. شاهکار او رنه است. آثار مهم او در زیر آمده‌است: رنه نبوغ مسیحیت مناظرات پس از مرگ عشق و عفت موهبت آتشین مسیح سفرنامه.
تولد «جان کالوین کولیج» سی‌امین رئیس‌جمهور امریکا (1872 م)
کولیج نیز مانند برخی از اسلاف خود میراث خوار رئیس جمهوری بود که پیش از مرگ او سمت معاونت وی را برعهده داشت. وی توانست با انجام اقداماتی ذهن افکار عمومی آمریکا را از تمرکز بر رسوایی‌هایی که به حزب جمهوریخواه نسبت داده شده بودند، باز دارد. کولیج در سال ۱۹۲۴ بر رقبای انتخاباتی خود چیره شد و دوره خود را با رضایت افکار عمومی آمریکا به انتها رساند.
روز ملی «تونگا»
جزایر تونگا (پُلی نزی) با 750 کیلومتر مربع وسعت در مرکز قاره اقیانوسیه در اقیانوس کبیر و در جنوب جزایر ساموآ و شرق جزایر فیجی واقع شده‌اند. تونگا متشکل از 169 جزیره آتشفشانی و مرجانی است که 36 جزیره آن، قابل سکونتند. جمعیت آن 100/000 نفر و از نژاد (تونگایی) پلی نزی (و) اکثراً پروتستان و دارای زبان رسمی تونگایی و انگلیسی می‌باشند. پایتخت آن نوکوآلوفا و دارای واحد پول پاآنگا است. جزایر تونگا به تدریج در قرن هفدهم توسط هلندیان کشف شد و در سال 1862 م حکومت سلطنتی مشروطه برقرار گردید. این جزیره در سال 1900 با حفظ رژیم مشروطه، تحت الحمایه انگلستان شد و سرانجام در سال 1970 به استقلال رسید. روز چهارم ژوئن یا تولد پادشاه به عنوان روز ملی تونگا نام‌گذاری شده است.
درگذشت «مادام کوری» فیزیک‌دان برجسته فرانسوی (1934 م)
بانو
مانیا اسکولودوسْکا معروف به ماری کوری، فیزیک‌دان شهیر فرانسوی در هفتم
نوامبر 1867 م در ورشو پایتخت لهستان به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیل،
مدتی به تدریس اشتغال یافت و سپس ساکن پاریس شد. ماری در 28 سالگی با پیِر
کوری ازدواج کرد و در دانش‌سرای عالی دختران در شهر سور فرانسه به تدریس
فیزیک پرداخت. او در سال 1896 با کمک هانری بکرل دانشمند فرانسوی، خواص
رادیو اکتیویته را در اورانیوم و با یاری شوهرش، خواص رادیو اکتیویته
توریوم و پولوتونیم را نیز کشف کرد.
ماری
کوری، در سال 1898 نیز فلز رادیوم که بیش از تمام فلزات، خاصیت
رادیواکتیویته دارد را با کمک یکی از همکارانش کشف نمود و به سبب این کشف
بزرگ در سال 1903، جایزه نوبل گرفت. پس از چندی در 19 آوریل 1906 م، همسر
دانشمندش پیرکوری، در اثر یک سانحه تصادف درگذشت و این واقعه تاسف آور، روح
آرام مادام کوری را سخت منقلب و ناراحت ساخت. ماری‌کوری، به عنوان
بزرگ‌ترین زن دانشمند جهان، سرانجام در چهارم ژوئیه 1934 م در حالی که
سلول‌های بدنش بر اثر تماس با تابش رادیوم کاملاً فرسوده شده بود، در 67
سالگی درگذشت.
برخی دیگر از رخدادهای امروز
• 1636: شهر پراویدنس در امریکای شمالی توسط مهاجران انگلیسی ساخته شد که بعدا مرکز ایالت رودآیلند قرار گرفت.
• 1802: آکادمی نظامی آمریکا (دانشکده افسری) در «وست پوینت» ایالت نیویورک آغاز بکار کرد.
• 1874: حزب سوسیال دمکرات آمریکا تاسیس شد.
• 1894: مجمع الجزایر هاوائی که قبلا نظام پادشاهی داشت جمهوری شد. این جزایر بعدا به صورت یک ایالت آمریکا درآمده است.
• 1946: دولت آمریکا به فیلیپین که نزدیک به نیم قرن وابسته به آن دولت بود استقلال داد. فیلیپین که از مستعمرات اسپانیا در آسیا بود در جریان جنگ آمریکا و اسپانیا به تصرف آمریکا درآمده بود.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید