امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 10 تیر 1392 خورشیدی برابر با 22 شعبان 1434 هجری و 1 جولای 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است: مرگ «سلطان مسعود میرزا» معروف به «ظلُّ السلطان» حاکم ظالم اصفهان (1297 ش)
سلطان
مسعود میرزا، فرزند ارشد ناصرالدین شاه قاجار در حدود سال 1228 ش به دنیا
آمد. وی سه سال از مظفرالدین شاه بزرگ‌تر بود ولی چون مادرش از خاندان
قاجاریه نبود، به ولایتعهدی منصوب نگشت. مسعود میرزا در ابتدا با لقب یمین
الدوله، حکومت مازندران و استرآباد و سپس فارس و اصفهان را به عهده گرفت تا
این که لقب ظلُّ السلطان یعنی سایه پادشاه را اخذ کرد. در حدود سال 1259 ش
که به اوج قدرت رسیده بود، به پشتوانه ارتش محلی خود، اوامر حکومت مرکزی
را نادیده می‌انگاشت و در سال 1261 به ناصرالدین شاه پیشنهاد کرد که حاضر
است در ازای دریافت مقام ولایتعهدی، مبلغ هنگفتی پیشکش نماید.
وقتی
که خبر مظالم او به گوش ناصرالدین رسید، شاه قاجار درصدد سفر به اصفهان و
بررسی اوضاع آنجا برآمد. در این هنگام ظل السلطان بیمناک به تهران آمد و به
شاه و درباریان هدایای نفیس تقدیم نمود. با این همه شاه پس از مدت کوتاهی،
با صدور فرمانی، او را از سراسر قلمرو حکومتی غیر از اصفهان برکنار نمود.
از دیگر کارهای جنون‌آمیز او، تخریب آثار و ابنیه‌های با ارزش دوران صفوی
در اصفهان بود. سرانجام در دهم تیر ماه 1297 ش در حدود هفتاد سالگی به کام
مرگ افتاد.
رحلت عالم ربانی سید العلماء و المجتهدین آیت اللَّه «سید حسن موسوی بجنوردی» (1354 ش)
آیت
اللَّه میرزا حسن موسوی بجنوردی معروف به سیدآقا بزرگ در سال 1274 ش در
استان خراسان به دنیا آمد. در 27 سالگی برای استفاده از حوزه علمی نجف
رهسپار عراق شد و در محضر عالمان بزرگی همچون سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای
نایینی و آقا ضیاءالدین عراقی به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. پس از درگذشت
آیت اللَّه بروجردی در سال 1340 ش، مرجعیت عامه او برای شیعیان جهان مسلم
شد. آیت اللَّه بجنوردی برای آموزش اجتهاد، روش جدیدی ایجاد کرد که بر پایه
آن، یک قاعده فقهی را مطرح می‌نمود و پس از شرح مستندات و تاریخچه
شکل‌گیری آن قاعده، آن را با مصادیق خارجی تطبیق می‌داد. این روش در آموزش و
پیشرفت فضلا بسیار موثر بوده است.
ایشان
این روش را در کتاب القواعد الفقهیه در هفت جلد نگاشت که مهمترین و
مفصل‌ترین کتابی است که در قواعد فقهی شیعه نوشته شده است. از وی آثار
دیگری بر جای مانده که قَولُنافی الحکمة، یکی از بهترین شرح‌ها بر اسفار
مُلاصدرا، مُنتَهی الاصول، حاشیه بر عروةُ الوثقی و ذَخیرَةُ المَعاد از آن
جمله‌اند. سرانجام این فقیه برجسته و عالم بزرگ در دهم تیرماه 1354 ش در
هشتاد سالگی در نجف بدرود حیات گفت و در جوار آرامگاه استادش، سید ابوالحسن
اصفهانی به خاک سپرده شد.
روز صنعت و معدن
دهم تیر ماه بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی روز صنعت و معدن نامیده شده است.اختصاص این روز فرصت مناسبی است كه به مهم ترین موتور محركه اقتصاد یعنی بخش صنعت و معدن نگاهی اندیشمندانه شود چرا كه این بخش به عنوان عامل مولد اشتغال پایدار در افزایش تولید ناخالص ملی و در آمد سرانه نقش بسزایی دارد.
در سال ۱۳۵۷ با اوج گیری و سپس پیروزی انقلاب اسلامی معدن كاری و توسعه صنایع نیز مانند سایر فعالیتهای تولیدی به لحاظ تغییر و تحولات بنیادی در كشور دچار ركود گردید. بعد از تدوین و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس اصول ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی، برای جلوگیری از اتلاف ذخائر معدنی، شورای انقلاب اسلامی طی مصوبه ای از صدور اجازه بهره برداری جدید و یا تمدید مدت پروانه های قبلی ممانعت نمود و وزارت صنایع و معادن موظف شد كه قانون جدید معادن را تدوین نماید.
رحلت «ابن شهر آشوب» عالم و محدث بزرگ (588 ق)
محمد
بن علی بن شهرآشوب مازندرانی معروف به «ابن شهرآشوب» ملقب به «زین‌الدین و
رشیدالدین» متکلم، واعظ، ادیب و قاضی معروف شیعی مذهب، در مازندران متولد
شد. بنا به دلایل مذهبی ناچار به ترک ایران در دوره سلجوقیان شد و به حلب
رفت. او از دانشمندترین عالمان زمان خود و مورد قبول و احترام پیروان اهل
تسنن نیز بود. ابن شهر آشوب از عالمانی چون زمخشری، امام محمد غزالی و خطیب
خوارزمی اجازه نقل حدیث داشت. پاره‌ای از آثار مهم او عبارتند از: مَعالِم
العُلَماء، مناقِب آل‌ابی‌طالب، مُتَشابِهِ القرآن و الاربعین. مقبرهٔ او
در «جبل الجوشن» در نزدیکی مشهد حسینی قرار دارد.
وفات شاعر زاهد «شهاب محمود» (725 ق)
ابوالثناء
شهاب الدین محمود بن سلیمان بن فهد حلبی دمشقی معروف به شهاب محمود، شاعر و
کاتب مشهور، نزد ابن النجار فقه و از ابن مالک فنون ادبیه آموخت. او در
حُسن نظم وکتابت از معاصران خود پیشی گرفت و در معرفت احوال بزرگان، آگاه
بوده و دارای آثار قلمی متعددی است. اَهنَی المنائح فی اَسفی المدائح و
حُسنُ التوسل الی صناعة الترَّسُّل از آن جمله‌اند. شهاب محمود در 81 سالگی
وفات یافت و در دامنهٔ کوه قاسیون دمشق مدفون گشت.
تولد «ابن حَجَر عسقلانی» فقیه و محدث مسلمان (773 ق)
ابن‌حَجر
عسقلانی، فقیه، محدث، مورخ و شاعر مسلمان مصری در قاهره به دنیا آمد. در
ده سالگی حافظ قرآن شد و از آن پس طی سفرهای فراوان، دانش زیادی فرا گرفت.
ابن حجر عسقلانی چنان در علم حدیث مهارت یافت که از او به نام حافظ بزرگ
حدیث یاد کرده‌اند. او از مؤلفان پر کار جهان اسلام به شمار می‌رود به
گونه‌ای که تعداد آثار او بیش از یکصد و پنجاه جلد می‌باشد. از تالیفات ابن
حجر که بیشتر در علم حدیث و تاریخ است می‌توان به لِسان المیزان و نیز
فَتحُ الباری اشاره کرد. وی در سال 852 ق در 79 سالگی درگذشت.
درگذشت «شاه شجاع»، فرمانروای آل‌مظفر (786 ق)
شاه
شجاع در نه سالگی قرآن را حفظ کرد. وی مردی شجاع و دیندار و پادشاهی فاضل،
شاعر دوست و ادیب پرور بود. خواجه حافظ شیرازی و عماد فقیه کرمانی از
شعرای عصر این پادشاه هستند. شاه شجاع در شیراز مدفون است.
رحلت متکلم کبیر «شیخ محمد جواد بلاغی» (1352 ق)
علامه
محمد جواد بلاغی فرزند شیخ حسن در سال 1282 ق در نجف اشرف متولد شد. وی در
محضر استادانی چون حاج آقارضا همدانی، علامه سیدمحمد هندی، شیخ محمد طه
نجف، میرزا محمد تقی شیرازی و ملامحمد کاظم خراسانی تلمذ نمود. علامه بلاغی
همراه میرزای شیرازی در نهضت استقلال‌طلبی علماء عراق شرکت داشت. این
شخصیت برجستهٔ علمی هم‌چنین پایه‌گذار علم کلام نوین در حوزهٔ علمیهٔ نجف
بود. برخی از آثار علامّه بلاغی عبارتند از: الُهدی الی دین المصطفی، آلاءِ
الرَّحمن فی تَفسیرِ القرآن، التوحید و التَّثلیث، انوارالهدی‌و الرحله
المدرسیه. این عالم ربانی در هفتاد سالگی در نجف اشرف درگذشت.
مرگ خانم «هارْیِت بیچراستو» خالق اثر ارزشمند «کلبه عمو تم» (1896 م)
خانم
هارْیت بیچر استو، رمان نویس امریکایی، در 14 ژوئن 1821 م در کنتاکی
امریکا به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات به آموزگاری پرداخت و در کنار
آن، کتبی به رشته تحریر درآورد. هاریت به امور دینی و اصلاحات اجتماعی
علاقه‌مند بود. خانواده وی از رهبران ضد بردگی بودند و او هم به بردگان
فراری، یاری و پناه می‌داد. قوانین سخت آن زمان، معروف به قوانین بردگان
فراری، چنان خانم بیچراستو را تحت تاثیر قرار داد که وی را به نوشتن کتاب
«کلبه عمو تام» کشاند. این کتاب داستان برده مسیحی سیاه‌پوستی است که ارباب
سنگ دلش، با او رفتاری بسیار خشن دارد.
کتاب
کلبه عمو تام، نه تنها در امریکا بلکه در سراسر جهان تاثیر فراوانی گذاشت و
به زبان‌های مختلف ترجمه شد. خانم بیچراستو پس از این کتاب، آثار دیگری
نیز نگاشت که هرچند برخی از آنها در موضوع بردگان، از جهاتی برتر از کتاب
قبلی بودند، اما شهرت و توفیق کلبه عمو تام را پیدا نکردند. استو آثار
دیگری از جمله شعر و خطابه، مردم شهر قدیم و مردم پوگانوک نیز به رشته
تحریر درآورده است. خانم هاریت بیچر استو سرانجام در اول ژوئیه 1896 م در
85 سالگی درگذشت.
حمله سپاهیان فرانسه به مصر به فرماندهی ناپلئون بُناپارت (1798 م)
ناپلئون
در بهار سال 1798 م، در راس 38 هزار سرباز فرانسوی با 330 کشتی و ناو به
طرف مصر حرکت کرد. هدف اصلی او از این لشکرکشی، قطع ارتباط انگلیس با
مستعمره‌اش یعنی هندوستان بود. نیروهای فرانسه در روز اول ژوئیه سال 1798 م
در سواحل مصر پیاده شدند و فردای همان روز اسکندریه را به تصرف خود
درآوردند. در پی آن، قاهره نیز در 23 ژوئیه به تصرف فرانسویان درآمد. در
حالی که ناپلئون مشغول ایجاد یک ستاد فرماندهی در نزدیکی اهرام مصر بود، با
نیروهای انگلیسی درگیر شد که بر اثر غافل‌گیری، قسمت اعظم ناوگان جنگی خود
را از دست داد.
ناپلئون در
باقی‌مانده سال 1798 و نیمه اول سال 1799 م، به توسعه متصرفات خود در مصر و
سواحل شرقی مدیترانه ادامه داد و تا سوریه پیش رفت، ولی با از دست دادن
قسمت زیادی از نیروی دریایی خود عملا در محاصره ناوگان جنگی انگلیس، قرار
گرفت. از آن طرف، حکومت هیأت مدیره در پاریس هم که غرق در فساد و
گرفتاری‌های داخلی خود بود، نمی‌توانست کمکی به ناپلئون برساند. ناپلئون
سرانجام تصمیم گرفت به فرانسه باز گردد تا اینکه در اواخر ماه اوت سال 1799
م، پس از شکستن خط محاصره ناوگان جنگی انگلیس راهی فرانسه شد و بدون کسب
نتیجه مهمی، دست از این جنگ کشید.
وقوع جنگ اول تریاک بین چین و انگلستان (1839 م)
در
آستانه قرن نوزدهم میلادی، در حالی که سه قرن از تماس و تجارت پرتغالی‌ها
با چین می‌گذشت، چندین کشور اروپایی دیگر نیز به تجارت با چین مشغول بودند
که مهمترین آنها، انگلستان بود. در نیمه اول این قرن، انگلیسی‌ها با تسلط
کامل بر هندوستان و انحصار بازار چین، در شمار قدرت مسلط استعماری آسیا
قرار گرفتند. چین در سال 1839 واردات و فروش این ماده مخدر را ممنوع کرد؛
اما انگلیسی‌ها که به راحتی نمی‌توانستند از این تجارت سودآور چشم‌پوشی
کنند، به قاچاق این ماده مُهلِک ادامه دادند. در این میان، دولت چین با
قدرت تمام، با قاچاق تریاک مقابله کرد. در عوض، انگلیسی‌ها به بهانه ضبط و
مصادره تریاک‌های متعلق به بازرگانان انگلیسی، جنگی را در اول ژوئیه 1839 م
به راه انداختند که به جنگ تریاک معروف شد.
نیروهای
متجاوزْ در نخستین مراحل جنگ، بندر کانتون در جنوب چین را به توپ بستند و
بندر تجاری هُنْگْ‌کُنْگْ را نیز به تصرف خود درآوردند. چینی‌ها پس از تحمل
خسارات فراوان در این جنگ، سرانجام به شرایط صلح انگلیس گردن نهادند. در
نهایت به موجب قراردادی که در 19 ژوئیه سال 1842 م بین دو طرف به امضا
رسید، بندر مهم هنگ‌کنگ به انگلیس تسلیم گردید و پنج بندر بزرگ چین برای
تجارت و رفت و آمد کشتی‌های خارجی آزاد شد. بندر هنگ‌کنگ سرانجام پس از بیش
از یکصد و پنجاه سال، در اول ژوئیه 1997 م به حاکمیت چین بازگشت.
تشکیل «جمهوری فدرال کانادا» و روز ملی و استقلال «کانادا» (1867 م)
کانادا
در اواخر قرن پانزدهم میلادی کشف شد و از آن زمان به مدت بیش از دو قرن،
انگلیس و فرانسه برای تصاحب سرزمین‌های افزون‌تر، مشغول رقابت در این
سرزمین پهناور بودند. این رقابت منجر به جنگ‌هایی میان دو کشور استعمار گر
شد که از 1689 م نزدیک به 75 سال طول کشید و در نهایت به شکست فرانسه منجر
گردید. از اوایل قرن نوزدهم، به تدریج مبارزه آزادی خواهان برای استقلال
کانادا آغاز شد تا آن که در اول ژوئیه 1867 م، این استقلال با حکومت
فرمانداری کل در کانادا، تحقق یافت. این وضعیت بر اساس قانون امریکای شمالی
بریتانیا حاصل گردید.
بر اساس
این قانون، اختیارات هیأت‌های مقننه محلی مشخص گردید و اختیار اصلاح و
الحاق مواد اضافی به صورت اسمی در دست پارلمان انگلستان قرار گرفت، اما
عملا به تقاضای پارلمان کانادا صورت می‌پذیرفت. هم‌چنین دو زبان فرانسه و
انگلیسی در پارلمان و دادگاه‌ها رسمیت یافت. کانادا از کشورهای وابسته به
امپراتوری انگلیس بوده و ملکه انگلستان رئیس کشور به شمار می‌آید.
آغاز نبرد خونین «سومْ» در جریان جنگ جهانی اول (1916 م)
در
بحبوحه جنگ جهانی اول و در جریان نبرد وُردَن، در اول ژوئیه سال 1916 م،
در حالی که آلمانی‌ها حمله بزرگ و تازه‌ای را برای تصرف شهر وردن در فرانسه
تدارک می‌دیدند، نیروهای انگلیس و فرانسه به تهاجم وسیعی در منطقه «سُومْ»
در شمال غربی فرانسه دست زدند. این حمله بعد از یک هفته بمباران شدید
مواضع نیروهای آلمانی در این منطقه آغاز شد و هدف آن گشودن جبهه دومی در
برابر آلمان و کاستن از فشار آنها در وُردَن بود. نبرد سومْ که قریب پنج
ماه به طول انجامید، یکی از خونین‌ترین و وسیع‌ترین عملیات‌های نظامی در
طول جنگ جهانی اول است. در این جنگ علاوه بر به کار گرفتن نیروی هوایی به
طور وسیع، برای اولین بار از تانک استفاده شد، ولی کاربرد تانک‌های
انگلیسی، به علت بارندگی‌های شدید و گل آلود بودن زمین‌ها، چندان درخشان
نبود.
نیروهای انگلیس و فرانسه
با وجود تحمل تلفات سنگین در نبرد سوم موفق نشدند آلمانی‌ها را از مواضع
خود در این منطقه عقب برانند، با این حال، تلفات و ضایعات وارده بر ماشین
جنگی آلمان در این جنگ سنگین‌تر بود به طوری که کارشناسان نظامی آلمان،
بعدها، نبرد سوم را یکی از نقاط عطف در تاریخ جنگ جهانی اول و سرآغاز شکست
آلمان در این جنگ عنوان کردند. نبرد سوم، سرانجام پس از نزدیک به 140 روز
در 18 نوامبر 1916 م به پایان رسید، بدون اینکه آلمانی‌ها از تلاش خود برای
فتح وردن و پیشروی به سوی پاریس نتیجه‌ای بگیرند و یا انگلیس و فرانسه در
تلاش برای فتح سومْ و درهم شکستن مواضع دفاعی آلمان در این منطقه، توفیق
پیدا کنند. در نبرد سومْ 620 هزار نفر آلمانی، 420 هزار نفر انگلیسی و 195
هزار نفر فرانسوی به کام مرگ افتادند که جمعاً رقمی بالغ بر یک میلیون و
دویست و سی و پنج هزار نفر تلف شدند.
روز ملی و استقلال کشور افریقایی «رواندا» از استعمار بلژیک (1962 م)
رواندا
با همسایه جنوبی خود بروندی تاریخ مشترکی دارد و تا قبل از استقلال،
مستعمره بلژیک بود. پس از مبارزات پی‌گیر استقلال‌طلبان رواندا، این کشور
در سال 1962 مستقل شد و قبیله هوتو، بزرگ‌ترین قبیله این کشور، حکومت را به
دست گرفت. در سال 1994 دو قبیله بزرگ هوتو و توتسی به دنبال سقوط هواپیمای
حاکم این کشور، جنگ خونینی به راه انداختند که با پیروزی قبیله توتسی و
800 هزار کشته پایان یافت. رواندا با بیش از 26 هزار کیلومتر مربع مساحت در
شرق قاره افریقا واقع شده و با کشورهای بروندی، اوگاندا، تانزانیا و کنگو،
همسایه است. جمعیت آن نزدیک به 8 میلیون نفر بوده که اکثریت آنها
سیاه‌پوست و مسیحی‌اند. پایتخت رواندا کیگالی و واحد پول آن فرانک روآندا
است. پیش‌بینی می‌شود که جمعیت رواندا تا سال 2025 بیش از 12 میلیون نفر
خواهد بود. از شهرهای مهم روآندا، بوتاره و روهنگری است. نظام سیاسی حاکم
بر این کشور افریقایی دولت انتقالی با یک مجلس انتقالی می‌باشد. روز
استقلال این کشور، اول ژوئیه 1962 م به عنوان روز ملی روآندا نام گرفته
است.
عملیات ایذایی ظفر 4 در منطقه عملیاتی فکه توسط ارتش جمهوری اسلامی (1364 ش)
عملیات
ایذایی «ظفر 4» در ساعت 2 بامداد روز 10 تیرماه 1364 توسط نیروهای زمینی
ارتش جمهوری اسلامی ایران به اجرا درآمد و طی آن شماری خودرو و چندین سنگر
انفرادی و اجتماعی دشمن از بین رفته و تپه دیده‌بانی مهم دشمن در منطقه
عملیاتی «فکه» آزاد شد.
برخی دیگر از رخدادهای امروز
• 1823: فدراسیون آمریکای مرکزی از مکزیک جدا شد.
• 1862: تعدّد زوجات در آمریکا غیر قانونی اعلام شد.
•
1867: دولت انگلستان برای نظارت بر دومینیون های خود «وزارت امور دومینیون
ها» را تاسیس کرد که این سازمان در همین روز در سال 1947 به دفتر روابط
کامان ولث (کشورهای مشترک المنافع) تغییر نام داد.
•
1908: در دومین کنوانسیون جهانی رادیو تلگراف و با تصویب این نشست، از یکم
ژوئیه (جولای) 1908 علامت SOS = Distress Signal جهانی شد. دولت آلمان در
سال 1905 این علامت رادیویی را که با کُد مورس بود: سه نقطه، سه خط و سه
نقطه (...---...) برای نجات کشتی های خود که در دریا دچار مشکل می شدند و
نیاز به کمک داشتند بوجود آورده بود.
• 2007: از این روز در انگلستان دود کردن سیگار در همه اماکن عمومی مسقّف ممنوع شد. برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید