به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز، حسین نژاد با دفاع از رساله خود با عنوان " بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سبک زندگی محیط زیستی شهروندان در شهر تبریز" با راهنمائی دکتر حسین بنی فاطمه، و مشاوره دکتر شهرام روستائی و دکتر محمد باقر علیزاده اقدم از اساتید دانشگاه تبریز با کسب درجه عالی موفق به پایان تحصیلات خود در این رشته در مقطع دکتری شد.
این دانش آموخته دانشگاه تبریز در این ارتباط با بیان اینکه امروزه زندگی اجتماعی اکثر انسان ها در محیطی بنام شهر یا روستا جریان دارد، تصریح کرد: زندگی در محیط شهری هر چند به دوری انسان از طبیعت منجر می شود، اما این امر به هیچوجه به معنی بی نیازی انسان به محیط زیست طبیعی نیست، زیرا همان طوری که انسان نیاز اساسی به خوراک، پوشاک و پناهگاه دارد به طبیعت نیز نیازمند است.
حسین نژاد در ادامه با اشاره به اینکه طبیعت به مثابه مادر انسان، به اندازه حیات انسان ارزشمند است و حفاظت از این نعمت خدادادی به معنی حفاظت از نوع بشر و گونه های جانوری و گیاهی می باشد، یاد آور شد: از این رو ارتباط انسان با محیط زیست سابقه ای دیرینه دارد، به طوری که هیچ وقت این ارتباط گسسته نشده و انسان همواره در هر شکل و صورتی وامدار طبیعت بوده است.
وی افزود: در دهه های اخیر این ارتباط از دوستی ساده و همزیستی مسالمت آمیز، به رابطه ای از نوع ارباب و ابزار بدل شده است و در این میان صنعتی شدن، شهرنشینی فزاینده، مدرنیزاسیون، اقتصاد سرمایه داری و نوآوری های تکنولوژیکی نقش عمده ای در به زنجیر کشیدن محیط زیست داشته و درصدد توجیه سلطه انسانی بر طبیعت برآمده اند.
این دانش آموخته دانشگاه تبریز گرم شدن زمین، پاره شدن لایه اوزن، افزایش تشعشات مختلف، کاهش گونه های گیاهی و جانوری، فرسایش خاک، تخریب جنگل ها، آلودگی آبهای زیرزمینی، خشک شدن دریاچه ها، انتشار گازهای سمی، کاهش منابع طبیعی و افزایش زباله های صنعتی و غیرقابل بازیافت را از جمله بحران های زیستی محیطی از سوی انسان ها برشمرد و گفت: انسان امروزی که برای رفاه و افزایش سطح زندگی خود استفاده بی رویه از منابع طبیعی را در اولویت قرار داده است با شرایط ویژهای روبرو شده که اگر چاره ای نیاندیشد کل حیات را دچار نابودی خواهد کرد.
به گفته وی با استفاده بی رویه از طبیعت بروز بحرانها نیز اجتناب ناپذیر می باشند به طوری که اندیشمندان و محققین به منظور تبیین و تحلیل چرایی و چگونگی بحرانها، به ارایه تعاریف و شاخه های علمی جدیدی که ارتباط انسان با محیط زیست را مورد بررسی قرار دهد، برآمده اند که یکی از این شاخه ها جامعه شناسی محیط زیست می باشد .
وی در ادامه با بیان اینکه جامعه شناسی محیط زیست به مثابه شاخه ای متأخر از جامعه شناسی است که ارتباط جامعه و محیط زیست را به صورت علمی مورد مطالعه قرار داده و از توان و ظرفیت های اجتماعی و انسانی در حفظ یا تخریب محیط زیست سخن به میان می آورد، اظهار داشت: سخن گفتن از محیط زیست تنها دغدغه ای آکادمیک نیست، بلکه دغدغه ای نسبت به آینده جوامع بشری و زندگی میلیاردها انسان است و نشان دهنده به سر آمدن غفلت تاریخی و جامعه شناختی از طبیعت میباشد .
به گفته وی در این پژوهش بر ارتباط بین عوامل اجتماعی و سبک زندگی محیط زیستی شهروندان، در فضای شهر تبریز تمرکز شده است که دلیل انتخاب محیط زیست شهری این است که شهرها مراکز تجمع جمعیت، ماشین ها، صنعت، ساختمانها و تکنولوژی می باشند که باعث تغییر شکل طبیعت می شوند.
به گفته وی با توجه به اینکه امروزه آلاینده های محیط زیست بیشتر شده و به مسایل بغرنج منتهی شده اند به رهیافت های نوینی در قبال محیط زیست نیاز داریم که یکی از این رهیافت ها سبک زندگی محیط زیستی می باشد و سبک زندگی محیط زیستی دلالت بر رفتارها، الگوها و عاداتی دارد که در پیوستگی و هماهنگی با محیط بوده و از آسیب به آن اجتناب می ورزند .
وی یادآور شد: نتایج این پژوهش نشان داد که سبک زندگی شهروندان تبریز در برخی ابعاد تا حدود زیادی با محیط زیست همگام است و اما در برخی ابعاد رفتار مناسب با محیط زیست صورت نمی گیرد.
به گفته وی آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد بین سبک زندگی محیط زیستی شهروندان شهر تبریز براساس منطقه محل سکونت تفاوت معنی دار وجود دارد و همچنین میانگین سبک زندگی محیط زیستی براساس جنسیت دارای تفاوت معنی دار است، بدین معنی که میزان توجه زنان به طبیعت بالاتر از مردان است.
این دانش آموخته دانشگاه تبریز با بیان اینکه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با سبک زندگی محیط زیستی نیز رابطه معنی دار مستقیم و با سرمایه اقتصادی و نگرش ابزاری رابطه معکوس معنی دار وجود دارد، تصریح کرد: به طوری که هر چه سرمایه فرهنگی و اجتماعی شهروندان افزایش یابد احساس مسئولیت آنها در قبال محیط زیست بالاتر می رود و اما هر چه میزان سرمایه اقتصادی افزایش یابد مصرف گرایی افزایش یافته و سبک زندگی در تقابل با ارزش های محیط زیستی قرار می گیرد.
بر اساس همین گزارش، دکتر بهجت یزدخواستی، دانشیار جامعه شناسی دانشگاه اصفهان، دکتر محمد رضا پورمحمدی، استاد برنامه ریزی شهری و دکتر علی محمد خورشید دوست، دانشیار گروه اقتصاد محیط زیست دانشگاه تبریز داوری این رساله را بر عهده داشتند.
شایان ذکر است گروه علوم اجتماعی این دانشگاه از سال 1367 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی نموده و از سال 1375 با پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی و سپس جامعه شناسی و از سال 1388 با پذیرش در مقطع دکتری فعالیت خودرا به تمام مقاطع تحصیلی علوم اجتماعی گسترش داده است./س