امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 29 خرداد 1392 خورشیدی برابر با 10 شعبان 1434 هجری و 19 ژوئن 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
خلع ید غارتگران انگلیسی از صنعت نفت ایران و روز خلع ید (1330 ش)
پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در 29 اسفند 1329، هیئتی متشکل از کارشناسان ایرانی، اداره امور اجرایی شرکت ملی نفت ایران را به عهده گرفت. با تشکیل این هیئت، بنا به پیشنهاد آیت‌اللَّه کاشانی و دکتر مصدق و تصویب مجالس شورای ملی و سنای ایران، از شرکت نفت انگلیس خلع ید شد. بدین ترتیب در 29 خرداد ماه 1330، این روز، روز خلع ید از شرکت نفت انگلیس نام گرفت.
در این روز، مردم مسلمان ایران پس از مبارزه و فداکاری بسیار به یک پیروزی درخشان دست یافتند و استعمار خارجی و استبداد داخلی را وادار به عقب نشینی کردند. در پی خلع ید از شرکت نفت انگلیس، کارکنان خارجی این شرکت که بیش از چهار هزار و پانصد نفر بودند، به طور دست جمعی از ایران خارج شدند. در پی آن، دولت انگلیس، دست به اقدامات سیاسی وسیعی زد و ایران را تهدید نظامی کرد.
سقوط منطقه مهران توسط منافقین و با پشتیبانی ارتش عراق در اواخر جنگ (1367 ش)
منطقه استراتژیک مهران، یکی از جبهه‌های مهم ایران در استان ایلام بود که طی دوران جنگ، چندین بار از جانب دو طرف، دست به دست شد. عراق که در اواخر جنگ با پشتیبانی بسیار غرب و به ویژه آمریکا، به پیشرفته‌ترین تسلیحات نظامی مجهز شده بود، تصمیم گرفت تا بار دیگر این منطقه را اشغال نماید. از این رو، ارتش عراق در اقدامی مشترک با منافقین، در 29 خرداد 67 به مهران حمله کرد و این شهر را به اشغال خود درآوردند. پس از آن نیروهای منافقین با برخورداری از حمایت یگان‌های دشمن، وارد شهر مهران شدند.
شهادت آیت اللَّه «میرزا علی غروی تبریزی» توسط دژخیمان بعث عراق در کربلا (1377 ش)
آیت اللَّه میرزا علی غروی تبریزی در سال 1309 ش (1349 ق) در تبریز به دنیا آمد. وی علی رغم از دست دادن پدر در طفولیت، در چهارده سالگی وارد حوزه علمیه قم شد. آیت‌اللَّه غروی پس از پنج سال اقامت در قم، جهت اخذ دانش بیشتر و ارتباط با باب علم، رهسپار نجف گردید و از استادانی همچون آیت اللَّه سید ابوالقاسم خویی و میرزا باقر زنجانی بهره برد. او در عین تحصیل، به تدریس نیز می‌پرداخت و پس از چندی، حوزه مستقلی برای تدریس خارج تأسیس نمود. آیت‌اللَّه غروی دارای بیانی روشن و قلمی گویا بود و سخت‌ترین و سنگین‌ترین مطالب فقهی را با روشن‌ترین عبارات تبیین می‌کرد.
از این فقیه برجسته آثار متعددی بر جای مانده است که التَّنْقیح در دوازده جلد شامل تقریر درس آیت اللَّه خویی، شرح استدلالی مکاسب، رساله‌ای در قاعده طهارت و رساله‌ای در قاعده قضا از آن جمله است. سرانجام این عالم بزرگوار در حالی که کمتر از دو ماه از شهادت آیت‌اللَّه شیخ مرتضی بروجردی توسط دژخیمان بعث عراق می‌گذشت در 29 خرداد 1377 برابر با 24 صفر 1419 ق در حالی که از زیارت حرم امام حسین (ع) مراجعت می‌نمود مورد هدف مزدوران خون‌آشام بعث قرار گرفت و به همراه جمعی از یاران، در 68 سالگی به فیض شهادت نائل آمد.
تولد رضا کیانیان بازیگر سینما و تلویزیون (1330 ش)
کیانیان در سال ۱۳۳۰ در تهران به دنیا آمد و در سه سالگی با خانواده به مشهد نقل مکان کرد. وی فارغ التحصیل تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. از سال ۱۳۴۵ بازیگری تئاتر را آغاز کرد.
ثبت برج شبلی دماوند از سده 5 هجری قمری به شماره 920 در فهرست آثار ملی ایران.
برج شبلی از آثار قرون چهارم و پنجم هجری قمری در دوران سلجوقی که در منتهی الیه قسمت شرقی شهر دماوند به شکل یک بنای منفرد روی تپه ای واقع شده است. این برج از آثار قرون 4 و 5 قمری و از دوران سلجوقی است و در فهرست آثار ملی با شماره 920 و در سال 1351 به ثبت رسیده است. برج شبلی ابتدا بصورت 8 ضلعی ساخته شد ولی در دوران بعدی آجرکاری به سبک سلجوقیان روی آن انجام شده است. این بنای تاریخی ارزشمند که تقریباً 10 متر ارتفاع دارد، یک برج آرامگاهی آجری 8 ضلعی با پشتیبان‌های مدور در گوشه‌های آن است.
بدنه برج، گره چینی و تزیینات آجری زیبایی دارد و گنبد آن که مخروطی شکل و 8 ترک است با زاویه تند به طرف رأس متمایل می‌شود. نمای قسمت بالای سردر، شامل 2 طاقچه افقی با زیر طاق مقرنس‌کاری شده و یک فضای چهارگوش افقی در بالای آن است که به احتمال، محل قرارگیری کتیبه بوده است. بالای این قسمت صفحه مربع شکلی قرار دارد که با آجرچینی مرکب از 4 ستاره پر شده است. اتاق آرامگاه مدور و سردابه‌های 4 گوش با طاق هلالی شکل، جلوه خاصی به این اثر بخشیده است. این برج را می توان با بناهای عصر سامانی در بخارا مقایسه کرد و قدمت آن را به بیش از قرن پنجم هجری نسبت داد.
درگذشت «عبدالباقی» شاعر مشهور قرن پنجم (422 ق)
عبدالباقی شاعر مشهور قرن پنجم در چنین روزی از سال ۴۲۲ هجری قمری دار فانی را وداع گفت. حسین بن محمد بن عبدالباقی از شاعران پرآوازهٔ سدهٔ پنجم هجری قمری به‌شمار می‌رفت. کنیهٔ وی ابوعبدالله و شهرتش «خالع» بود. ابوعبدالله عبدالباقی در شهر بغداد زندگی می‌کرد. عبدالله خالع علاوه بر کسب فیض از محضر ادیبان بزرگ و صاحب‌نام عصر خود، در جلسات درس عالمان برجستهٔ این شهر نیز شرکت می‌کرد و به کسب علوم گوناگون به‌ویژه علم حدیث می‌پرداخت. خالع در علم حدیث از تبحر بسیار برخوردار بود به‌طوری‌که خطیب بغدادی و جمع کثیری از بزرگان از وی روایت کرده‌اند.
هرچند که ابوالفتح صواف مصری در مذمت وی اظهار داشته است: «من در بغداد از کسانی که گفته می‌شد دروغگو هستند، چیزی ننوشته‌ام مگر از چهار نفر که یکی از آنها عبدالله خالع بوده است.» ابوعبدالله عبدالباقی هم‌چنین طبعی روان در سرودن شعر داشت و در سروده‌هایش نیز خالع تخلص می‌کرد. حسین بن محمد بن عبدالباقی مشهور به خالع، سرانجام در دهمین روز از شعبان‌المعظم سال ۴۲۲ هجری قمری چشم از جهان فروبست.
درگذشت اندیشمند مسلمان «دکتر علی شریعتی» (1356 ش)
دکتر
علی شریعتی در سال 1312 شمسی در شهرستان مزینان در استان خراسان متولد شد.
وی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، راهی پاریس شد و در آنجا موفق
به اخذ دکترای جامعه‌شناسی گردید. او در ضمن تحصیل در فرانسه، جهت آزادی
کشور مسلمان‌نشین الجزایر نیز کوشش‌های چشمگیری داشت. دکتر در سال 1343 به
ایران بازگشت و بلافاصله به خاطر مبارزاتی که علیه رژیم ستم‌شاهی انجام
داده بود دستگیر و روانه زندان شد. پس از آزادی از زندان ضمن اشتغال به
تدریس، به سخنرانی‌های روشنگرانه همت گماشت. در این زمان، شریعتی مبارزات
خود را با برگزاری جلسات سخنرانی و بحث، در حسینیه ارشاد تهران ادامه داد.
او در کنار استادان و متفکرانی نظیر استاد شهید مرتضی مطهری و باهنر،
حسینیه ارشاد را به پایگاهی جهت تغذیه فکری نسل جوان تبدیل نمودند.
دکتر
شریعتی به امام خمینی (ره) علاقمند بود و محققی فعال به شمار می‌رفت، به
طوری که در طول زندگی کوتاه خود، بیش از 200 اثر به صورت کتاب، جزوه و
مجموعه نوار سخنرانی از خود به جای گذاشت. فعالیت‌های فرهنگی دکتر شریعتی،
سبب دستگیری مجدد او گردید و پس از آزادی، در تاریخ 16 اردیبهشت 1356 به
لندن مسافرت کرد و در 29 خرداد همان سال در آن شهر به طرز مشکوکی درگذشت.
بدنش را پس از چند روز به سوریه منتقل کرده و در زینبیه به خاک سپردند.
برخی سخنان و نوشته‌های وی در عین داشتن نکات بدیع و احساس برانگیز، در خور
تأمل و نقد می‌باشند.
رحلت «ابوالفوارس» عالم بزرگ مسلمان (754 ق)
مجدالدین ابوالفوارس در عراق به دنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی نزد عالمان برجستهٔ زمان، به تکمیل دانش خود همت گماشت تا این که خود، استادی زبردست شد. ابوالفوارس در فقه، اصول فقه، حدیث، کلام، تفسیر قرآن و ادبیات عرب از دانش و مهارتی بسیار بهره‌مند بود. از این دانشمند بزرگ مسلمان آثار ارزشمندی بر جای مانده که کنزالفواید از آن جمله است.
درگذشت عماد اصفهانی، از ادبا و کاتبان برجستهٔ سدهٔ ششم هجری (519 ق)
عماد اصفهانی از ادبا و کاتبان برجستهٔ سدهٔ ششم هجری در چنین روزی از سال ۵۱۹ هجری قمری چشم از جهان فروبست. عماد اصفهانی؛ فقیه شافعی، ادیب و کاتبی سرشناس در دورهٔ خود به‌شمار می‌رفت. وی تحصیلاتش را در شهر اصفهان آغاز کرد و سپس در مدرسهٔ نظامیهٔ بغداد بود که علوم فقه، حدیث و ادبیات را آموخت. در احوال عماد اصفهانی، شایان ذکر است که وی در سرزمین شام به وزارت صلاح‌الدین ایوبی انتخاب گردید. از این ادیب برجسته کتاب‌هایی همچون البرق‌الشامی دربارهٔ تاریخ، دیوان‌الرسائل و دیوان شعر به‌عنوان بهترین و معروف‌ترین آثار به‌جای مانده است. عماد اصفهانی ملقب به کاتب و معروف به کاتب اصفهانی سرانجام در تاریخ ۱۰ شعبان‌المعظم سال ۵۱۹ هجری قمری درگذشت.
کشف سرزمین پاناما در امریکای مرکزی (1501 م)
در 19 ژوئن 1501 م، سرزمین پاناما در مرکز قاره امریکا، توسط باستیداس، دریانورد و کاشف اسپانیایی کشف شد و به دنبال آن، دیگر کاشفان نیز برای شناسایی این منطقه، به آن سرزمین اعزام گردیدند. سرزمین پاناما به سرعت ارزش استراتژیکی مهمی پیدا کرد و به مرکز تجاری عمده‌ای تبدیل شد. پاناما که از دیرباز، تمدن کهن چیبچا را در خود داشت تا سال 1717 م بخشی از نایب السلطنه پرو بود و در آن سال، تحت نظارت اداری نایب السلطنه گرانادا که آن هم از مستعمرات اسپانیا بود، قرار گرفت. پس از آنکه کلمبیا در سال 1821 م از اسپانیا استقلال یافت، پاناما نیز به آن ملحق شد و ده سال بعد، در سال 1831 م به خودمختاری رسید.
کودتای سرهنگ «بومدین» علیه دولت «احمد بن بلا» رئیس جمهور الجزایر (1965 م)
پس از استقلال الجزایر از فرانسه، احمد بن بلا مبارز انقلابی این کشور در سپتامبر 1962 م به نخست‌وزیری و سپس به ریاست جمهوری الجزایر رسید. بن بلا، حکومتش را با کودتا علیه بن یوسف بن خلده که چند ماه پس از استقلال کشور حکومت کرده بود، آغاز نمود. در این کودتا وی از حمایت چریک‌های سازمان یافته در ارتش سی هزار نفری، تحت فرمان هواری بومدین برخوردار بود؛ اما بن بلا سه سال بعد، خود قربانی کودتا شد. در 19 ژوئن 1965 سرهنگ بومدیَن، وزیر دفاع بن بلا، با یک کودتای نظامی، رئیس جمهور الجزایر را ساقط کرد و خود زمام امور را در دست گرفت. احمد بن بلا رئیس جمهور نیز تا زمان مرگ بومدین در سال 1978 م در زندان به سر برد و سرانجام در سال 1982 م در زمان حکومت شاذلی بن جدید پس از هفده سال، از زندان آزاد شد.
تولد «بِلْز پاسکال» فیلسوف و ریاضی‌دان مشهور فرانسوی (1623 م)
بِلْزْ پاسکال دانشمند و ریاضی‌دان فرانسوی در 19 ژوئن 1623 م در ناحیه کِلِرمون فرانسه به دنیا آمد. وی در 31 سالگی به همراه یکی از ریاضی‌دانان زمان، حساب احتمالات را که امروزه در فیزیک از اهمیت خاصی برخوردار است به وجود آورد. او هم‌چنین 180 درجه بودن مجموع زاوایای مثلث را اثبات کرد ودر 18 سالگی نوعی ماشین حساب ساخت. پاسکال در جوانی مسیر تحقیقاتی خود را از مسائل فیزیک به جانب فلسفه سوق داد و بقیه عمر خود را در این علم صرف نمود، زیرا چنان‌که می‌گفت دل نیز برای خودش دلایلی دارد که مغز قادر به فهم آنها نیست.
او به عنوان یک فیلسوف معتقد به تسامح و التقاط افکار بود و تلاش، کوشش و مناظره برای اثبات صحّت نظرات خود و بطلان نظریات را قبول نداشت. پاسکال معتقد بودکه مقام و ثروت، نه حق الهی است نه حق طبیعی، بلکه صرفاً زاده تصادف می‌باشد. پاسکال با آنکه خود از هواخوهان مسیحیت بود، با این حال با هرگونه اقدام جابرانه‌ای برای مسیحی کردن دیگران مخالفت می‌کرد. او در اواخر عمر به مذهب گرایید وکتابهای نامه‌های ولایتی و افکار خود را در این باره نگاشت که شهرت فراوانی یافتند و مهارت او را در نویسندگی نیز به نمایش گذاشتند. بِلْزْ پاسکال سرانجام در 19 اوت 1662 م، در 39 سالگی درگذشت.
اعدام «ماکسیمیلیان» شاهزاده اتریشی توسط آزادی‌خواهان مکزیک (1867 م)
پس از آن که پابلو ژوارز در سال 1855 م به ریاست جمهوری مکزیک رسید، از سفیدپوستان خلع یَد کرد و از قدرت کلیسا در این کشور کاست. این اقدامات، خشم اروپاییان استعمارگر را برانگیخت و کشورهای اروپایی به رهبری فرانسه، در مکزیک نیرو پیاده کردند. این نیروها به حمایت از کلیسا و سرمایه‌دارانِ متمایل به غرب پرداخته و در فوریه 1866، شاهزاده ماکسیمیلیان را در مکزیک به تخت سلطنت نشاندند؛ اما ژوارز، انقلابی مکزیکی مبارزه علیه نیروهای فرانسوی و سلطنت طلبان را ادامه داد و اروپاییان را به شکست کشاند. با شکست استعمارگران، ماکسیمیلیان، پادشاه تحمیلی اروپا در 19 ژوئن 1867 م نیز اعدام شد و در مکزیک حکومت جمهوری اعلام گردید.
آزمایش پرواز اولین بالگرد جهان (1877 م)
اولین وسیله پرنده که قادر بود بدون نیاز به باند پرواز، به طور عمودی از زمین پرواز کند و فرود آید و یا در هوا ثابت بماند، بالگرد نام گرفت.
این وسیله برای اولین بار توسط انریکو فورلانینی مهندس ایتالیایی در نوزدهم ژوئن 1877 م در بندر اسکندریه مصر آزمایش شد. این بالگرد ابتدایی مدتی بعد توسط سیکورسکی، کارشناس امریکایی لهستانی الاصل تکمیل و این اختراع به نام وی ثبت گردید.
برخی دیگر از رخدادهای امروز
• 1862: در آمریکا برده داری ممنوع شد.
• 1903: نخستین مسابقه اتومبیلرانی مسافت زیاد به پایان رسید و اتومبیل برنده مسابقه در سه ماه از سانفرانسیسکو خود را به نیویورک رساند. امروزه اتومبیلها این مسافت را به صورت عادی سه روزه طی می کنند.
• 1917: در این روز که انگلستان با آلمان در جنگ بود، خانواده سلطنتی انگلستان که اصلا آلمانی هستند نام خانوادگی و القاب آلمانی خود را رها ساختند و نام خانوادگی «ویندزر Windsor» بر خود نهادند.
• 1935: در این روز در سال 1314 خورشیدی در تهران اعلام شد که از اول تیرماه، صرف نظر از وسعت کشور و قرار گرفتن نصف النهارها، ساعت رسمی در همه نقاط یکنواخت خواهد بود.
• 1951: بنیاد فورد در آمریکا در گزارشی آغاز دوران فرهنگ تلویزیونی و نفوذ در اذهان از طریق این رسانه را اعلام کرد.
• 1951: در انتخابات پارلمانی فرانسه کمونیستها اول و سوسیالیستها سوم شدند و به این ترتیب جناح چپ انتخابات را برد.
• 1964: قانون «حقوق مدنی» در آمریکا که محصول مبارزات طولانی سیاهان بوده است به تصویب رسید و رفع تبعیض به عمل آمد. برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید