به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران سنندج، این بیماری در نواحی شمالی و جنوبی ایران (سواحل دریا) شیوع بیشتری دارد. فاویسم در اثر کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز گلبول قرمز به وجود می‌آید. کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز موجب همولیز گلبول‌های قرمز خون می‌شود. این آنزیم نقش مهمی در احیای اکسیدان‌های تولید شده در داخل گلبول قرمز دارد. بنابراین وقتی کودک مبتلا به کمبود این آنزیم باشد و در معرض اکسیدان قرار گیرد دچار همولیز شده و اصطلاحا مبتلا به بیماری فاویسم شده است. باقلا از جمله مواد غذایی است که دارای موادی به نام «ویسین» یا «کوویسین» است که در مجرای گوارش و طی فرآیندهای شیمیایی عمل هضم، به «دی ویسین» و «ایزور امیل» تبدیل می‌شوند.
این مواد از اکسیدان‌های قوی محسوب می‌شوند، بنابراین به محض تماس با غشای گلبول قرمز در افرادی که کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز را دارند، آن را منهدم کرده و گلبول قرمز از بین می‌رود و شخص به فاویسم مبتلا می‌شود. فاویسم در بعضی موارد، عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد می‌کند که خوردن باقلای تازه را با ترس همراه می‌کند. این بیماری می‌تواند با بوییدن گل و گرده‌های باقلا نیز به وجود آید. نه تنها باقلا، بلکه برخی داروها مانند آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضدمالاریا، برخی آنتی بیوتیک ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی می‌توانند گلبول‌های قرمز را تخریب کنند. افرادی که با کمبود آنزیم فوق مواجه هستند، علائم ناشی از بیماری فاویسم را 24 تا 48 ساعت پس از مصرف باقلای تازه و داروهای مذکور بروز خواهند داد. همولیز گلبول‌های قرمز در مبتلایان به فاویسم، باعث بروز یک نوع کم خونی به نام کم خونی همولیتیک می‌شود.
علائم کم خونی همولیتیک:
این علائم می‌توانند بسته به شخص از ملایم تا شدید باشند. اگر علائم خیلی شدید باشد، انتقال خون هم ضرورت پیدا می‌کند. تشخیص همولیز ملایم سخت است و علائم مشخصی ندارد و فقط کم خونی ملایم می‌دهد. در مواردی که مشکلات زمینه‌ای دیگر مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، کلیوی، چشمی یا کبدی وجود داشته باشد یا در سنین مستعدتر مانند دوران نوزادی، بلوغ و پیری، علائم آن می‌تواند شدیدتر باشد. بیماری نهفته می‌تواند در برخورد با استرس‌های اکسیداتیو مانند مواجهه با داروها یا مواد غذایی حساسیت‌زا یا عفونت‌ها بروز کند. رنگ پریدگی یا زردی پوست، ناخن‌ها و پلک، افزایش ضربان قلب، ضربان غیرطبیعی قلب، ادرار به رنگ تیره، احساس خستگی و کوفتگی، درد پشت یا شکم، تنفس کوتاه، خواب آلودگی و تب از علایم آنمی همولیتیک شدید هستند.
درمان فاویسم:
این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها اقدام موثر، پیشگیری از بروز حمله همولیز یا پرهیز از مواجه با مواد اکسیدان و در صورت بروز حمله، مراجعه سریع به پزشک، جهت اقدامات نگهدارنده و حمایتی جهت پیشگیری از عوارض همولیز است. تزریق فوری خون به بیماران مبتلا به فاویسم و جایگزینی گلبول‌های تازه قرمز به جای گلبول‌های قرمز آسیب دیده بیمار و کنترل میزان مصرف آب و نمک فرد بیمار نیز از سوی پزشکان مطرح شده است.زمانی که بیماری فاویسم در یک کودک تشخیص داده می‌شود، وظایف والدین آن کودک در قبال پیشگیری از همولیز بیمارشان افزایش می‌یابد. والدین باید کاملا با نام داروهایی که ممکن است باعث همولیز خون شوند آگاه شوند و برای این کار پزشکان توصیه می‌کنند لیست داروهای مضر به طور کتبی به آنها داده شود و در صورت مراجعه به پزشک دیگر یادآور شوند که کودک آنها مبتلا به فاویسم است. همچنین اینگونه افراد از مصرف باقلا باید پرهیز کنند. همانطور که عنوان شد عفونت‌های بدن نیز برای افراد مبتلا به فاویسم خطرناک است و باعث همولیز خواهد شد. پس این گونه افراد باید از بروز بیماری‌های عفونی نیز پیشگیری کنند./ب