به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،با در نظر گرفتن شرایط فعلی آیت الله هاشمی رفسنجانی و عدم کناره گیری چهره های اصلاح طلب از کاندیداتوری باید دید آیا آیت الله 80 ساله عرصه را برای دیگران کاندیداهای اصلاح طلب خالی می کند و تصمیمی که آیت الله در دقیقه 90 ثبت نام ها گرفت و همه را غافلگیر کرد دوباره تغییر خواهد کرد و حسن روحانی و محمدرضا عارف به ادامه فعالیت های انتخاباتی خود ادامه می دهند و یا خیر؟
کاندیداتوری دقیقه نودی هاشمی رفسنجانی تمام معادلات سیاسی را بر هم زد؛ رویدادی که اگرچه در تحلیل های انتخاباتی به عنوان یک احتمال از ماهها پیش مطرح بود اما آنقدر متفاوت و دیر رخ داد که دیگر کسی روی آن حساب نمیکرد. حالا اما این نامزدی بر تحولات انتخاباتی تاثیر قابل توجهی گذاشته و در جاگیری نیروهای سیاسی نیز تغییراتی پدید آورده است.
در این میان اصلاح طلبان نیز با شرایط ویژه ای مواجه شده اند؛ به روایتی بهترین اتفاق در بدترین شرایط آنها که پس از وقایع سال 88 در یکی از بدترین ادوار خود به ادامه حیات سیاسی مشغول بودند نتوانستند تا زمان ثبت نام به وحدت برسند.
نامزدهای متعددی از میان آنان از جمله محمدرضا عارف، حسن روحانی، مصطفی کواکبیان، محمد شریعتمداری و ابراهیم اصغرزاده راهی وزارت کشور شدند و دیگرانی هم از جمله اسحاق جهانگیری وجود داشتند که تا آخرین دقایق هنوز از عزمشان برای نامزدی سخن می گفتند. در این میان سیدمحمد خاتمی هم ترجیح داد همچنان از بیرون نظاره گر وقایع سیاسی باشد و نگاه و تلاشی برای رسیدن مجدد به قدرت رسمی سیاسی نداشته باشد.
حالا اما با آمدن اکبر هاشمی رفسنجانی اوضاع بسیار متفاوت شده است.
نامزدهای ثبت نام کرده اصلاح طلب چه خواهند کرد؟
مخالفت خوانی ها وجود دارد اما قالب اصلاح طلبان نگاهشان به ستاد هاشمی دوخته شده؛ از کارگزارانی ها تا مجمع روحانیونی ها. تحلیل و پیش بینی آنچه میان اصلاح‌طلبان و هاشمی تا 24خرداد خواهد گذشت میتواند صحنه انتخابات را روشن تر کند.
نخستین مساله حالا این است که نامزدهای ثبت نام کرده اصلاح طلب چه خواهند کرد؟ آیا همزمان با حضور هاشمی باید منتظر تدوام نامزدی نامزدهای اصلاح طلب هم باشیم و اگر این نامزدی ها ادامه یابد، چه تاثیری بر سبد رای هاشمی رفسنجانی خواهد داشت؟
اکثر چهره های مهم اصلاح طلب با اعلام نارضایتی از حضور برخی از چهره های کهن سال و پیشکسوت اصلاحات، اعلام کرده بودند اگر هاشمی کاندیدا شود از نامزدی منصرف خواهند شد، از آن جمله اند محمدرضا عارف، حسن روحانی و محمد شریعتمداری.
حالا که هاشمی آمده همه نگاهها به این دوخته شده که آیا این نامزدها بر سر حرف خود باقی میمانند یا خیر؟ و یا منتظر تصمیم دیگری از سوی هاشمی هستند؟
ماندن یا کنار کشیدن/ آیا عارف و روحانی از صحنه رقابت ها خارج می شوند؟سخنگوی ستاد انتخاباتی عارف در اولین واکنش به احتمال کناره گیری به نفع هاشمی چنین گفته است: «آقاي عارف پس از اعلام نظر شورای نگهبان درباره نامزدها موضع خود را درباره کناره گیری از کاندیداتوری به نفع هاشمی رفسنجانی اعلام میکند.»
حسن رسولی با اعلام این خبر، با اشاره به اینکه محمدرضا عارف پیش از این بارها اعلام کرده که اگر سیدمحمدخاتمی یا هاشمی رفسنجانی کاندیدا شوند، از عرصه انتخابات کناره گیری میکند، گفت: «آقای عارف بارها اعلام کردند که با هیچکدام از این دو شخصیت بزرگوار رقابت نخواهند کرد و اکنون نیز موضع ایشان همین است.
آقای عارف منتظر است تا شورای نگهبان صلاحیت ها را بررسی کند و بعد از تعیین تکلیف شورا ایشان نظر خود را اعلام خواهند کرد. سیاست ایشان این است که با آقای هاشمی رقابت نکند، اما اینکه چگونه و در چه زمانی موضوع کنارهگیری را مطرح کنند، مستلزم گذر زمان است.»
رسولی در پاسخ به اینکه چرا به رغم نامزدی هاشمی رفسنجانی، آقای عارف نظر خود درباره انصراف از نامزدی انتخابات را به پس از اعلام نظر شورای نگهبان موکول کرده است، گفته: «همانطور که دیدید تا ساعت آخر هیچ چیز مشخص نبود و ظرف کمتراز نیم ساعت همه چیز تغییر کرد. ما به تجربه دریافت هایم که در فضای سیاسی ایران لحظات تعیین کننده است.
آقای عارف به مصلحت نمیدانند که پیشاپیش موضعی را اعلام کنند تا قبل از اینکه مشخص شود در صف کاندیداهای ریاست جمهوری چه کسانی خواهند بود.» عارف هم در آخرین اظهار نظرش چنین گفته است: «در انتخابات پیش رو کسانی میتوانند گفتمان اصلاح طلبی را نمایندگی کنند که در سابقه فعالیتهایشان نفس این گفتمان را نفی نکرده باشند که البته در بین افرادی که اعلام کاندیداتوری کرده اند چنین شخصیت هایی دیده میشوند.»
عارف در ادامه صحبت های خود، از تعیین سازوکار ستاد انتخاباتی‌اش طی روزهای آتی خبر داد. گفته میشود این سخنان عارف شاید از آنجا نشأت میگیرد که احتمال رد صلاحیت هاشمی يا شايد كناره گيري او به عنوان یک فرضیه همچنان مطرح است.
اما مهمترین واکنش در مورد احتمال کناره گیری نامزدها مربوط میشود به حسن روحانی؛ آنجا که گفت: «از میان من و هاشمی فقط یک نفر تا انتخابات به عنوان نامزد باقی میماند.»
او گفته است: «بنده و آقای هاشمی با هماهنگی مسیر را ادامه میدهیم اما در ۲۴خرداد یک نفر از ما در لیست رای میماند.»
روحانی در عین حال تاکید کرده است: «معلوم نیست من به نفع هاشمی کناره گیری کنم یا هاشمی به نفع من.» این سخنان حسن روحانی برخی را به این تحلیل رسانده که شاید هاشمی رفسنجانی بنا داشته با اعلام نامزدی سعی کند راه را برای حسن روحانی هموارتر کند و در نهایت به نفع او کنار بکشد؛ تحلیلی که البته مخالفان فراوانی دارد؛ مخالفانی که میگویند مدافعان هاشمی لزوما مدافع روحانی نخواهند بود، پس هاشمی چنین ریسکی نمیکند.
در عين حال اما خروج احتمالي نامزد مورد حمايت دولت به فرض برخي موانع قانوني، انتخابات را ميان هاشمي و اصولگرايان دو قطبي خواهد كرد و در اين حالت ممكن است هاشمي در صورت تمكين نكردن دولت به نتيجه مورد نظر شوراي نگهبان، از عرصه انتخابات كنار رود و آن گاه فرصت براي حسن روحاني و حتي محمدرضا عارف فراهم شود.
اما نزدیکترین اظهارنظر به هاشمی را محمد شریعتمداری دارد. فردی که ماجرای کناره گیری نامزدهای اصلاح طلب را به نقل از هاشمی اینگونه نقل میکند: «من نمیدانستم که هاشمی وارد انتخابات میشود. در جلسه ای که با هاشمی داشتم به من گفت باتوجه به اینکه وجود آرا و افکار مختلف ضرورت دارد، در حال حاضر بهتر است نامزدی انصراف ندهد و همه نامزدها در صحنه حاضر باشند و حرف هایشان را بزنند.»
اما مصطفی کواکبیان، دیگر نامزد اصلاح طلبان برخلاف سه نامزد دیگر گویا بنا دارد تا آخر بماند. او میگوید: «ماندن یا کنار کشیدن من در انتخابات منوط به تصمیم شورای مرکزی حزب مردمسالاری خواهد بود. من از طرف حزب مردمسالاری نامزد انتخابات شدم، بنابراین در جلسه فوق العادهای که خواهیم داشت تصمیم میگیریم که من در انتخابات باقی بمانم یا به نفع هاشمی کنار بروم.»
اما در تکمیل حرفهای او حسین قیومی، عضو شورای مرکزی حزب مردمسالاری طی گفت و گویی اظهار داشته است: «در برنامه های انتخاباتی مصطفی کواکبیان هیچگونه خللی ایجاد نشده و برنامه های مذکور کماکان ادامه خواهد داشت و ايشان فعلا تصمیمی برای کناره گیری ندارند.
بدون شک حضور هاشمی رفسنجانی در دقیقه 90 انتخابات، برخی اصولگرایان و اصلاح طلبان را تحت تاثیر قرار داد و قطعا حزب مردمسالاری هم از این قاعده خارج نیست، با این حال باید تا تشکیل جلسه آینده شورای مرکزی حزب مردمسالاری منتظر بمانیم. حضور دبیرکل حزب مردمسالاری در بیشاز 40 دانشگاه کشور در یکی، دوماه اخیر قطعا تاثیرات زیادی در افزایش شور و نشاط انتخاباتی داشته است و به همین جهت هرگونه توقف در برنامه های وی را به مصلحت نمیدانیم.»
تا اینجای کار روشن شده که خود هاشمی هم تمایلش این است که نامزدهای اصلاح طلب فعلا بمانند. شاید تحلیلش این باشد که با این کار انتقادها شاید تقسیم شود و شاید به این می اندیشد که این تکثر همچنان از شکل گیری وحدت اصولگرایان جلوگیری میکند. هرچه هست او گویا به همه نامزدها گفته است بمانند.
ضعف جسمانی و عدم توانایی در اداره دولتهاشمی در وضعیت نامناسب جسمی و روحی به سر می برد، و با توجه به شرایط فعلی او در سن 80 سالگی باید به این امر توجه کرد که یکی از مهمترین شروط شورای نگهان مدیر و مدبر بودن است که از اصلی ترین شاخصه ها برای تایید صلاحیت داوطلبان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ذکر شده است ، این به معنای بهره مندی کاندیدای ریاست جمهوری از سلامت کامل جسمی و روحی می اشد تا بتواند اداره بزرگترین و مهمترین قوه کشور را در دست بگیرد.
در عین حال بر اساس اخبار، گزارش ها و تصاویری که از وضعیت جسمانی آقای هاشمی رفسنجانی به گوش می رسد وضعیت ایشان بگونه ای نیست که بتواند اداره دولت یازدهم را برعهده بگیرد.
بر این اساس باید گفت که گویا هاشمی رفسنجانی با در نظر گرفتن شرایط مختلف خود برای ورود به عرصه رقابت های انتخااتی دچار تردیدی جدی شده است که او را ناچار کرده تا برای اعلام تصمیم نهایی خود به دیگر کاندیداهای موجود توصیه کند تا کماکان این عرصه را خالی نکنند و در صحنه انتخابات یازدهم ریاست جمهوری حضور داشته باشند.
فرجام هاشمی و اصلاح طلباندر اینکه امروز مهمترین پایگاه سیاسی هاشمی رفسنجانی در میان جبهه اصلاح طلبان محاسبه میشود، تردیدی نیست، اما نگاهی به گذشته این مساله را یادآوري میکند که دوستي دو رقیب سال های نه چندان دور، بی شک یک تاکتیک سیاسي برای هر دو طرف است. هاشمی برای نشستن بر صندلی بر جای مانده از محمود احمدی نژاد به اصلاح طلبان نیاز دارد.
در این میان نیز اصلاح طلبان عزم جدی جزم کرده اند تا در این انتخابات به صورت جدی حضور پیدا کنند.حال با در نظر گرفتن شرایط فعلی آیت الله هاشمی رفسنجانی و عدم کناره گیری چهره های اصلاح طلب از کاندیداتوری باید دید آیا چهره های با نشاط و جوان تر این طیف سیاسی عرصه را برای آیت الله 80 ساله خالی می کنند و یا تصمیمی که آیت الله هاشمی در لحظات آخر ثبت نام و در عین ناباوری کاندیداها و چهره های اصلاح طلب گرفته شد، دوباره تغییر خواهد کرد و باید منتظر ادامه فعالیت های حسن روحانی و محمدرضا عارف باشیم./مشرق