به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، اندیشکده «بروکینگز» در مقاله‌ای به قلم «کمال کریسکی» می‌نویسد: به احتمال زیاد، طی دیدار رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه از واشنگتن دی سی، روابط اسرائیل و ترکیه زیر ذره بین خواهد بود. اخیرا مقامات ترکیه و اسرائیل، مذاکراتی را درخصوص پرداخت غرامت از سوی دولت اسرائیل به خانواده‌های کشته‌ها و زخمی‌های حادثه حمله به ناوگان «ماوی مرمره» در سال 2010، در پیش گرفته‌اند.
*** خانواده‌های قربانیان «ماوی مرمره»، قبول این مذاکرات را منوط به لغو محاصره نوار غزه می‌دانند
این مذاکرات، بخشی از میانجی‌گری آمریکا برای از سرگیری روابط بین این دو کشور است که از زمان عذرخواهی رسمی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در اواخر ماه مارس در خصوص «اشتباهاتی که منجر به کشته و یا زخمی شدن افراد در عرشه کشتی «ماوی مرمره» شده، آغاز شده است. این کار آسانی نبوده است؛ مهمترین چالش ترکیه، از سویی برقراری تعادل بین مناظرات داخلی جهت لغو محاصره غزه و مسئله غرامت ترکیه به جمعیت کرد این کشور، و از سویی دیگر، امنیت ملی ترکیه دربرابر اوضاع وخیم سوریه است.
خانواده‌های قربانیان «ماوی مرمره» بارها با مذاکرات مربوط به پرداخت غرامت، مخالفت کرده‌اند و قبول این مذاکرات را منوط به لغو محاصره نوار غزه می‌دانند. «بنیاد کمک‌های انسان دوستانه ترکیه»، سازمان غیردولتی ترکیه که سفر «ماوی مرمره» را ترتیب داده بود و اسلام گرایان سرسخت که تا اندازه‌ای پایه و اساس انتخاب کنندگان حزب حاکم «توسعه و عدالت» دولت اردوغان را تشکیل می‌دهند نیز، علنا از موضع آنها حمایت می‌کنند. آنها اخیرا نشست عمومی بزرگی را برای اعلام خواسته خود مبنی بر اینکه «اول محاصره را لغو کنید»، برگزار کردند و از حضور«بلند آرینچ»، معاون نخست وزیر ترکیه در مذاکرات مربوط به پرداخت غرامت، با اسرائیل، انتقاد کردند. جالب این جاست که اردوغان تصمیم گرفته است در این مورد سکوت کند. موضع «آرند» و سکوت اردوغان را باید در شرایطی که خود ترکیه نیز با مسئله پرداخت غرامت به مردمش مواجه است، مد نظر قرار داد.
*** 3 دهه مناقشه طولانی بین نیروهای مسلح ترکیه و پ ک ک، به بی‌خانمان شدن بیش از یک میلیون غیرنظامی در داخل ترکیه منجر شده است
هرچند که دولت ترکیه اخیرا چندین بار تلاش کرده است تا به مسئله کردها پرداخته و به راه حلی سیاسی دست پیدا کند، اما 3 دهه مناقشه طولانی بین نیروهای مسلح ترکیه و پ ک ک، خسارت و تلفات سنگینی را به غیرنظامیان وارد کرده است. این مسئله منجر به جراحت و مرگ بسیاری از غیرنظامیان، از دست دادن و تخریب دارایی‌های آنها و بی‌خانمان شدن بیش از یک میلیون غیرنظامی در داخل ترکیه شده است. مذاکرات طولانی در خصوص پرداخت غرامت به این افراد، سرانجام در سال 2004، با تصویب قانون پرداخت غرامت توسط دولت ترکیه، به اوج خود رسیدند.
طبق این قانون، بازگشت افرادی که در داخل کشور ترکیه آواره شده‌اند، تسهیل شده و خسارات آنها جبران می‌شود. با اینحال، منتقدان اجرای این قانون می‌گویند، این برای جبران خسارات مادی و عذاب عاطفی که آوارگان داخلی متحمل شده‌اند، کافی نیست. علاوه بر این، منتقدان، میزان بالای عدم پذیرش غرامت از سوی کسانی که پرداخت غرامت شامل حال آنها می‌شد و ناتوانی در تشخیص رسمی قربانیان و همچنین عدم عذرخواهی از این افراد را نقاط ضعف قانون غرامت ذکر کردند.
*** خانواده‌های قربانیان حادثه «اولودر»، خواهان عذرخواهی رسمی دولت ترکیه هستند
نمونه اخیر، حادثه «اولودر» است که در آن 34 غیرنظامی کرد، به جای تروریست‌های «پ ک ک» اشتباه گرفته شدند و با حمله هوایی ارتش ترکیه در دسامبر 2011، در جنوب شرقی ترکیه کشته شدند. با اینکه دولت ترکیه نزدیک به 70000 دلار در ازای هر قربانی به آنها پیشنهاد غرامت داده است، اما خانواده‌های قربانیان، قبول این غرامت را مشروط به بررسی کامل این حمله و محکومیت مسببین آن و عذرخواهی رسمی دولت ترکیه دانستند. این عذرخواهی تاکنون از سوی دولت ترکیه صورت نگرفته است و رسانه‌های ترکیه به خاطر اهمیتی که دولت ترکیه به عذرخواهی اسرائیل از قربانیان کشتی «ماوی مارمارا» می‌دهد، در حالی که قربانیان «اولدور» هنوز منتظر عذرخواهی و پرداخت غرامت از سوی همین دولت هستند، انتقادات زیادی در پی داشته است.
*** مصلحت گرایی در روابط ترکیه و اسرائیل
درحالیکه مذاکرات با اسرائیل در خصوص پرداخت غرامت، همچنان ادامه دارد، چالش اصلی، توانایی دولت ترکیه در نرم کردن موضع «بنیاد کمک‌های انسان دوستانه ترکیه»، تندروهاي حزب «عدالت و توسعه» و خانواده‌های قربانیان، در مورد محاصره غزه و در عین حال مراقبت از منافع ضروری ژئوپولیتیکی ترکیه خواهد بود. تغییرات به وجود آمده در تعادل قدرت در منطقه، که حاصل بیداری کشورهای عرب و اخیرا، بحران سوریه است، ترکیه را وادار به ارزیابی مجدد موضع خود در برابر اسرائیل کرده است. مصلحت گرایی در مورد روابط ترکیه و اسرائیل، حکم می‌کند که حل و فصل اختلافات این دو کشوردر رسیدگی به چالش‌های امنیتی و انسان دوستانه‌ای که از بحران سوریه و کمک به مردم فلسطین در غزه ناشی می‌شود، به نفع هر دو کشور است.
این هفته، درحالی که اردوغان خود را برای بازدید از واشنگتن آماده می‌کرد، در نتیجه انفجار دو خودروی بمب گذاری شده در شهر مرزی ریحانلی ترکیه، عده زیادی کشته شدند. این مسئله مطمئنا تلنگری جدی برای اردوغان در خصوص لزوم مصلحت گرایی در روابط کشورش با اسرائیل خواهد بود. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا نیز می‌تواند از این فرصت برای بهبود بخشیدن به روابط ترکیه با اسرائیل استفاده کند.
انتهای پیام/