بدون در نظر گرفتن زيرساختهاي آموزش مجازي و اهداف آن، نمي توان به پياده سازي و اثربخشي ان اميدوار بود لازم است قبل از هرگونه تصميم گيري اين زير ساختارها را شناسايي و سپس نسبت به پياده سازي ان در راستاي اهداف آموزش مجازي اقدام نمود. شايان ذکر است اهداف آموزش مجازي با آموزش از راه دور اگرچه سنخيت دارد ولي متفاوت مي باشد.
بحث آموزش مجازي در ايران جزو بحثهاي روز است و اکثر صاحب نظران در اين باره اظهار نظر مي کنند اما در مورد آموزش مجازي اگر بخواهيم اصولي به آن بپردازيم بايد به يک سري نکات که زيرساختهاي آن هستند توجه کنيم اين زيرساختها عبارتند از:
زيرساختهاي مخابراتي که هر چند در ايران امکانات مخابراتي مطلوب نيست ولي با ورود تکنولوژيهاي نوين در آينده نزديک اين ضعف برطرف خواهد شد و به احتمال قوي اين بخش جلوتر از ساير بخشهاي آموزش مجازي خواهد بود ولي متاسفانه در حال حاضر اساس کار آموزش مجازي را بر همين نکته يعني تهيه سخت افزار و ايجاد ارتباطات مخابراتي گذاشته اند.
دومين مسئله فنون همکاري و يکي از مهمترين زيرساختها است اين مبحثي است که اروپائيها خود حتي بيشتر از مفاد آموزشي روي ان تاکيد دارند به عنوان مثال فردي که پشت کامپيوتر نشسته و از طريق اينترنت در رشته اي دکترا گرفته است يعني فردي که ارتباطات اجتماعي نداشته چگونه ميتواند فردا مدير موسسه يا سازماني شود که 30 يا 40 نفر کارمند دارد و ان را هدايت و رهبري کند. فنون همکاري حتي در بخش مطالعات دسته جمعي و همکاري روي متون در درسها هم مطرح است.
نکته بعدي مفاد آموزشي است مفاد آموزشي در آموزش مجازي با آموزش سنتي کاملا متفاوت است و با همين مفاد اگر بخواهيم آموزش مجازي راه بياندازيم اشتباه محض خواهد بود مفهوم آموزش مجازي تنها تبديل متون درسي سنتي به متون کامپيوتر نيست در اموزش مجازي 40 يا 50 درصد متن آموزشي از طريق استاد ارائه مي شود و بقيه درس از طريق همکاري و ارتباط دانشجويان تعيين و تدوين مي شود يعني موضوع اصلي را استاد مي گويد و بقيه موارد از طريق ايده ها، کارها، پژوهشها و تحقيقهاي خود دانشجويان تکميل مي شود.
بر همين اساس اينجا بار ديگر بحث فنون همکاري مطرح مي شود اگر دانشجويان با يکديگر همکاري نداشته باشند آموزش مجازي موفق نخواهد بود در حال حاضر يکي از مشکلات ما در دانشگاهها همين است که کارهاي پژوهشي بسيار کم صورت مي گيرد و موفقيتهايي هم که صورت گرفته بيشتر صورت گرفته است در اموزش مجازي بخش اصلي مبحث مطرح شده در کلاس را دانشجويان تعيين مي کنند به طوري که به عنوا ن مثال مباحث صورت گرفته يا تحقيقها و پروژه هاي انجام شده روي يک واحد درسي در ترمهاي بعدي متفاوت است.
هدف آموزش مجازي، تبديل آموزش سنتي به مجازي نيست بلکه آموزشهاي تخصصي با شيوه هاي مدرن است شعار آموزش مجازي آموزش براي همه کس و براي همه سنين است ما بايد ببنيم امکان ارائه چه چيزهايي از طريق آموزش سنتي وجود ندارد که آنها را از طريق آموزش مجازي ارائه کنيم ما بايد از ا مکانات در جهت بهبود، نه جايگزين کردن آنها استفاده کنيم.
هدف آموزش مجازي در ايران بايد روي دروس و رشته هايي متمرکز شود که امکاناتمان کمتر است و يا سيستم آموزش سنتي ما جوابگو نيست در مورد شيوه هاي جذب دانشجو در دانشگاههاي مجازي بايد از پايه شروع کرد يعني دانشجوياني جذب شوند که آمادگي براي آموزش مجازي را دارند. الان دانشگاههاي کشور سعي مي کنند با ورود تکنولوژي و کامپيوتر به سمت آموزش مجازي حرکت کنند در حالي که اين ورود تکنولوژي و کامپيوتر به سمت آموزش مجازي حرکت کنند در حالي که اين اشتباه است چون آمادگي لازم را در دانشجويان ايجاد نکرده اند مثل دانشجوياني که داوطلب تحصيل در دانشگاه پيام نور شده اند و از هر جهت خود را براي اين نوع آموزش اماده نموده و شرايط آن را پذيرفته اند ما نمي‌توانيم دانشجو براي دانشگاه سنتي بگيريم و بعد بخواهيم بخشي از آنها را به شيوه آموزش مجازي تربيت کنيم.براي آموزش مجازي بايد مديريت واحد، دانشگاه واحد و دروس واحد داشته باشيم تا بتوانيم در اين خصوص چه از لحاظ محتواي دوره و چه از نظر دريافت مطالب از سوي دانشجويان دوره موفقيت آميزي باشد.
يادداشت از کاترين دادرس