به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران، پرونده هسته‌اي ايران بيش از 10سال در صدر اخبار رسانه‌هاي جهان قرار گرفته و رسانه‌هاي غربي همواره از آن به‌عنوان يکي از بحث برانگيزترين اتفاقات در هزاره سوم ياد کرده‌اند.
برگزاري مذاکرات ايران و 1+5 براي حل پرونده هسته‌اي ايران از جمله موارد مهم در اين باره است؛ بنابراين در اين گزارش نگاهي اجمالي به نشست‌هاي دور جديد مذاكرات كه از فروردين ماه 91 بين ايران و پنج عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل بعلاوه آلمان آغاز شد، خواهيم داشت.
فروردین 91: استانبول
نشست استانبول 2، 26 فروردین ماه پس از گذشت سه ماه از نشست قبلی در همین شهر و در سالن «لطفی کردار» برگزار شد، طبق روال مذاکرات قبلی پیش از این نشست دو طرف نسبت به برگزاری این مذاکرات ابراز خوشبینی کردند.
مذاکرات در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد که پس از دور اول مايکل مان سخنگوی کاترین‌اشتون بر مثبت بودن فضای حاکم بر مذاکرات تاکید کرد.
وی نتیجه مذاکرات را منوط به روند نشست دانست و در عین حال افزود: اگر نتیجه موفقیت‌آمیز باشد دور بعدی مذاکرات هم برگزار می‌شود.
در پایان این نشست نیز کاترین‌اشتون ضمن تاکید بر حق ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای گفت: ایران اعلام کرده است هرگز به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و باید این مسئله را در آینده نشان دهد که به دنبال چنین کاری نیست. سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در پایان مذاکرات استانبول در کنفرانس خبری گفت که طرفین توافق کردند با دستور کار گفت‌وگو برای تدوین یک مدالیته جامع در بغداد مذاکره کنند همچنین از طرف ایران علی باقری و از طرف 1+5 هلگا اشمیت مسئول تهیه پیش‌نویس مذاکرات آتی در بغداد شدند.
خرداد 91: بغداد
یازده روز مانده به مذاکرات بغداد یک بار دیگر کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به این مذاکرات ابراز خوشبینی کرد.
این درحالی بود که مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی با مطرح کردن تاسیسات پارچین خواهان بازدید از این مرکز شده بودند. از همان موقعی که اعلام شد مذاکرات ایران و 5+1 در دو دور و در استانبول و بغداد برگزار خواهد شد همه می دانستند که نشست استانبول در حقیقت برای نشست اصلی یعنی نشست بغداد خواهد بود. پس از برگزاری نشست استانبول و ابراز امیدواری دو طرف از نتایج مذاکرات امیدها برای رسیدن به یک توافق در بغداد به اوج خود رسید و پیش بینی‌های متفاوتی درباره نشست بغداد می‌شد.
خرداد 91: مسکو
به نظر می‌رسد که نشست مسکو یکی از طولانی‌ترین و پرچالش‌ترین نشست‌های ایران و 6 قدرت جهانی بود چرا که بر خلاف برنامه‌ای که اعلام شده بود مذاکرات در مسکو به دور چهارم رسید. با این وجود به عکس نشست قبلی پس از این نشست لبخند رضایت بر لب هیچ‌کدام از دو طرف ننشست.
در این نشست مقرر شد با برگزاری جلسه کارشناسان دو طرف و معاونان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مقدمه و دستور کار و زمان اجلاس بعدی تعیین شود.
کاترین‌اشتون در پاسخ به پرسشی درباره دو روز گفتگو اظهار داشت: ما امروز متوجه شدیم که فاصله زیادی با هم داریم. سعید جلیلی نیز گفت: اعضای 1+5 در معرض انتخاب هستند که بخواهند از مسیر بن‌بست گذشته خارج شوند و در مسیر همکاری با جمهوری اسلامی ایران گام بردارند.
پس از این نشست یک بار دیگر مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئله پارچین را به میان کشیدند. این بار یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که اینکه ایران اجازه دسترسی به مجموعه نظامی پارچین را بدهد برای بازرسان هسته‌ای از اولویت برخوردار است.
تیر و مرداد 91 : استانبول
طبق قراری که ایران و 1+5 در مسکو گذاشتند علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سرپرستی دو دور مذاکرات کارشناسی بین ایران و 6 قدرت جهانی را بر عهده داشتند. طبق برنامه این مذاکرات در تیر و مرداد 91 و در استانبول ترکیه برگزار شد.
دو طرف دور اول را 13 و 14 تیرماه و دور دوم مذاکرات را سوم مرداد ماه برگزار کردند. به نظر می‌رسد دو طرف توافق کرده اند که این نشست‌های کارشناسی به دور از چشم رسانه‌ها برگزار شود چرا که نه هلگا اشمیت معاون اشتون و نه علی باقری معاون جلیلی پس از هر دو دور مذاکرات سخنی از مفاد مطرح شده در مذاکرات عنوان نکردند و فقط مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون اعلام کرد مرحله بعد مذاکرات ایران و 1+5 میان اشتون و جلیلی خواهد بود.
آذر 91: تهران
پس از نشست مایوس کننده مسکو و به دنبال آن نشست‌های فنی ایران و 1+5 در استانبول که در سکوت رسانه‌ای گذشت تاریخی برای دور بعدی مذاکرات مشخص نشد، اما این به معنای سکوت نبود. علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از پیشنهاد ایران برای تعلیق غنی‌سازی 20درصد اورانیوم در ازای لغو تحریم‌ها در دیدار جلیلی با اشتون خبرداد.
در این میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک دور مذاکره در آذر 91 برگزار کردند. ریاست گروه بازرسان آژانس بر عهده هرمان ناکارتس معاون یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. اگرچه هدف از سفر این گروه مذاکره با طرف ایرانی عنوان شده بود اما همانگونه که ناکراتس پیش از سفر به تهران مطرح کرد، این گروه از بازرسان آژانس امیدوار بودند که از سایت نظامی پارچین بازدید کنند. پیش از ناکارتس هم یوکیو آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در این رابطه گفته بود: من همچنان معتقدم که اگر ما به پارچین دسترسی داشته باشیم در اینکه فهم بهتری از فعالیتهای گذشته و فعلی پارچین داشته باشیم بسیار مفید خواهد بود.
اسفند 91 : آلماتی
پس از هشت ماه وقفه آخرین دور مذاکرات ایران و نمایندگان 5 عضو دائم شورای امنیت و آلمان در آلماتی قزاقستان برگزار شد. طبق روال مذاکرات قبلی پس از پایان این نشست هم طرف ایران نسبت به ادامه مذاکرات ابراز امیدواری کرد و هم طرف غربی.
ایران با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «گروه 1+5 پیشنهاد کرد گام‌های ملموسی برای شش ماه آینده و در جهت اعتمادسازی متقابل برداشته شود و پیشنهادهایی نیز در این زمینه ارائه شد.
تاکید جمهوری اسلامی ایران بر متوازن و هم‌زمان بودن گام‌ها بود و اینکه پیشنهادها نباید نافی حقوق جمهوری اسلامی ایران باشد.
بر این مبنا قرار شد در تاریخ 28 اسفند جلسه کارشناسی در شهر استانبول و در تاریخ 16 و 17 فروردین جلسه با 1+5 در شهر آلماتی برگزار شود.این گفت‌وگوها را گامی مثبت می‌دانیم که می‌تواند با رویکردی سازنده و برداشته شدن گام‌های متقابل تکمیل شود.
1+5 نیز در بیانیه‌ای که در نشست 35 عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین خوانده شداعلام کرد:« ما به دنبال نتایج ملموس در مراحل اولیه روند دیپلماتیک هستیم. ما بار دیگر حمایت‌مان از یک راه‌حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران را اعلام می‌کنیم. گفتنی است این بیانیه توسط سوزان لو ژون دالگیرشک، نماینده انگلیس در آژانس خوانده شد.»
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در نشست مطبوعاتی از نگاه مثبت ایران به مذاکرات ابراز خرسندی کرد
مذاکرات ايران و 1+5 زماني مي‌تواند به نتيجه برسد، طرف غربي حق ايران مبني بر استفاده از انر‍ژي صلح‌آميز هسته‌اي را به رسميت بشناسد،مسئله‌ي که پنج عضو دائم شوراي امنيت بعلاوه آلمان و مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا بدان توجه‌ي نکرداند.
بنابراين عدم توجه به حقوق‌حقه ايران باعث شد که اين مذاکرات طولاني شود و نتوان به نتيجه مثبت و سازنده‌اي در قبال پرونده هسته‌اي ايران رسيد.
گزارش از محسن زارع
انتهای پیام/