به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران ،واژه كارتوگرافي از دو كلمه Cart graphy تشكيل يافته است كه Car يا Cartogram به معني نقشه (آماري جغرافيايي) و graphy به معني ترسيم كردن است.
بنابراين كارتوگرافي دانش تهيه نقشه است و از آنجا كه نمي‌توان قسمتي از سطح كره زمين را به اندازه واقعي خود بر روي صفحه‌اي تصوير كرد بايد عوارض و پديده‌هاي مختلف زمين را به نسبت معيني كوچك نمود و اين عمل براساس مباني و اصول كارتوگرافي به نحوي انجام مي‌گيرد كه كاربران با توجه به نسبت كوچك شده و مشخصات فني آن بتوانند به مقدار اصلي كميت پي‌ببرند.
كارتوگرافي هنر، علم و فن تهيه انواع نقشه است كه طي مراحل مختلف اندازه‌گيري و محاسبه و ترسيم بخشي يا تمام سطح كره زمين را بر سطحي مستوي با تكيه بر اصول رياضي و تناسب هندسي به نمايش درمي آورد. تا در ساختار اقتصادي ،فرهنگي ،دفاع ملي ،روابط بين الملل ، تعليم و تربيت ،جهانگردي و موارد متنوع ديگر مورد استفاده قرار گيرد.
كارتوگرافي بيشتر يك هنر است تا علم ؛ چون وظيفه يك كارتوگراف تنها نشان دادن اطلاعاتي خاص بر روي يك صفحه نيست بلكه بايد اين اطلاعات را به صورت سمبليك و يا يك سري خطوط كه موجودتيشان از رياضي نشأت مي‌گيرد ،نشان بدهدو براي اين كار ، يك كارتوگراف بايد به گونه‌اي عمل كند كه بيننده ضمن درك مفاهيم ، به ديدن نقشه علاقه‌مند گردد . يعني در انتخاب سمبل‌ها ، طراحي و رنگ آميزي بايد از اصول زيبا سازي استفاده بكند.
براي كارتوگرافي چند تعريف علمي وجود دارد كه قبول هر يك از تعاريف و دامنه فعاليت آن متاثر از وضعيت نقشه برداري و نقشه هاي هر يك از كشورهاي دنياست . با وجود تمام اختلاف نظرها در تعريف كارتوگرافي به طوركلي دومعنا از كارتوگرافي مستقل مي گردد.
كارتوگرافي عام ، علم ، هنر و فن ساختن نقشه است كه كليه مراحل تهيه نقشه يعني ژئودزي ، عمليات زميني ،فتوگرامتري ، ترسيم و چاپ را شامل مي شود.
اما كارتوگرافي خاص مراحل بعد از برداشت زميني ، فتوگرامتري و يا كلاً اطلاعات اوليه براي تهيه نقشه را شامل مي شود و در حقيقت قسمت اعظم كار تهيه نقشه محسوب مي‌گردد. كارهايي از قبيل تنظيم پيش نويس ، تركيب اطلاعات و استفاده از نقشه‌ها و مدارك مربوطه ، انتخاب شبكه ، تعيين علائم و نوشته‌ها ، هماهنگي اطلاعات موجود در نقشه ، طراحي اطلاعات حاشيه نقشه ، انتخاب روش ترسيم و چاپ و تكثير مراحل مختلف كارتوگرافي خاص را تشكيل مي دهد . در ايران چون سازمانها و مؤسسات دولتي و خصوصي ، نقشه هاي مختلف در سطوح گوناگون تهيه مي‌كنند هر دو مفهوم كارتوگرافي را مي‌توان در مورد آنها بكار برد . به عنوان مثال يكي از بزرگترين ارگانهاي تهيه نقشه در ايران سازمان نقشه برداري كشور National Cartographic Center است . به طور كلي گردآوري اطلاعات اوليه و پروراندن و ارائه آن به صورت مطلوب و يا به عبارت ديگر عمليات مربوط به تهيه نقشه بر عهده كارتوگرافي است .
حاصل كار كارتوگراف و يا به عبارتي زبان كارتوگراف نقشه است و هدف يك كارتوگراف همواره استفاده از امكانات مختلف براي انتقال اين پيام به بهترين وجه است و يك كارتوگراف بايد به اين زبان يعني ( زبان تصوير) تسلط داشته باشد تا بتواند بااستفاده كننده ارتباط منطقي داشته باشد . امروزه كارتوگرافي به طور عمده كليه فعاليتهاي مربوط به آماده سازي نقشه و بهره‌گيري از نقشه را شامل مي شود يعني كارتوگرافي موضوعاتي نظير آموزش ، نحوه استفاده از نقشه ، مطالعه سير تكاملي كارتوگرافي ، جمع آوري و بايگاني نقشه ، تهيه كاتالوگ و فعاليتهاي مربوط به تهيه فهرست و بالاخره طراحي و ساختن نقشه ، چارت ، پلان و اطلس را در بر مي گيرد. مراحل تهيه نقشه در رابطه با نوع نقشه بسيار متنوع و متفاوت است . گر چه روشهاي بهتر نقشه در جزئيات با هم اختلاف دارند ليكن دراصل از كليت ويژه پيروي مي نمايند و داراي وجوه مشتركي هستند كه مي توان آنها را اصول روش كارتوگرافي فرض كرد.
هركارتوگرافي
در تهيه نقشه بايد از 5 اصل پيروي كند 1 – مقياس 2- سيستم تصوير
3 – جنراليزه 4 – طراحي 5 – ترسيم و توليد