به گزارش
باشگاه خبرنگاران، چاروق عبارت از پاپوش و پای افزار است كه از قدیم الایام مورد استفاده بوده و به اشكال مختلف و تهیه و ساخته می‌شده و قسمت اعظم ساختمان آن درقدیم از چرم بوده است. در فرهنگ معین تحت عنوان چاروق چنین نوشته شده است« چارق { تركی = چارغ = چاروق} كفش چرمی كه بندها بساق پا پیچیده می‌شود. پا تا به، پالیك.» در زیر این شرح چاپ شده است.
در اصطلاح محلی به لهجه تركی چاروق را ( چارخ) تلفظ می‌كنند. چاروقی كه مورد نظر ماست و هم اكنون در زنجان بصورت یك صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می‌شود با چاروقی كه در ادبیات ما از آن نام برده‌اند (چارقت دوزم كنم شانه سرت «مولوی») یا در قدیم مورد استفاده بود، بكلی مغایر و كاربرد آن نیز متفاوت است. چارق در گذشته نوعی كفش و پاپاوش بوده كه از چرم ساخته می‌شده و در روستاها بیشتر چوپانان از آن استفاده می‌كرده‌اند و اغلب بدون پاشنه بود، با تسمه‌هائی كه به ساق پا می‌پیچیده‌اند. درسالهای اخیر نیز در زنجان نوعی از چاروق ساخته می‌شد كه رویه آن از چرم قرمز رنگی بود كه دباغ‌های زنجان با دست عمل می‌اوردند و كارخانه‌ای نبود. این نوع چاروق بدوت تسمه و بند بوده است با نوك عقابی برگشته و در آن هنگام كه بازار كفاشان زنجان رونقی داشت و كفش ماشینی در كار كفش دوزی و كفاشی وقفه ایجاد نكرد. یعنی تا 20 سال پیش، ازاین نوع چاروق ساخه می‌شد ولی امروز بطور كلی مترك شده و دیگر كسی از آن نو چاروق درست نمی‌كند.
چاروق ظریف كه مورد نظر و موضوع بحث ماست فرم و شكل خاصی دارد با مواد اولیه ویژه‌ای كه صرفا برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می‌شود كه سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود ولی چند سالی است كه بصورت نعلین و پاشنه‌دار ساخته می‌شود و فقط كف آن از چرم و رویه آن به رنگهای مختلف از نخهای ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می‌شود.
بمنظور بررسی این صنعت ظریف نوپا در تنها كارگاه كوچكی كه تولید چاروق می‌پردازد پای صحبت استاد آزاد علی محمدی می‌نشینیم. در مورد سابقه چاروق دوزی می‌گوید:
چاروق دوزی از خیلی قدیم متداول بود و كشاورزان خودشان آن را از چرم خام درست می‌كردند ولی بعدها چرم پخته بكار گرفته شد، ولی بصورت امروزی شاید كمتر از صد سال است كه تولید می‌شود قبل از همه استاد كاری بود بنام جعفر كه در این زمینه كار می‌كرد.
بعد از او شخصی بنام رضا این كار را دنبال كرد و سپس آقای اصغر خطیبی كه استاد من بود در این زمینه فعالیت داشت كه تا 6 سال پیش تنها كارگاه چاروق دوزی زنجان را اداره می‌كرد و من تنها شاگرد این كارگاه بودم كه از 18 سالگی با ایشان همكاری می‌كردم و بعدها شاگرد دیگری نیز وارد كارگاه شد پس از 7 سال شاگردی و كار با استاد رموز كار را آموختم و خود كارگاهی مستقل دایر كردم و پنج سالی هست كه خودم در این كارگاه فعلا تنهاكارگاه چاروق زنی زنجان است كار می‌كنم زیر استاد اخیراً كارگاهش را تعطیل كرده و بكار دیگری روی آورده است.
ما قبلاً چاروق‌ها را بصورت پت بسته و بدون پاشنه درست می‌كردیم و امروزه بصورت دمپائی و پاشنه بلند تهیه می‌كنیم مگر اینكه كسی سفارش داده، بخواهد بصورت سابق برایش بدوزیم./ی2