در استان كردستان 500 هيات مذهبي فعاليت دارد كه 11 هيات آن مربوط به اهل تسنن است و در عزاداري‌ها همراه با برادران و خواهران تشيع استان شركت مي‌كنند.
*امامزاده پير عمر محل اجتماع سنندجي‌ها براي عزاداري
مردم سنندج در شب عاشورا در امامزاده پيرعمر اين شهر جمع مي‌شوند و با روشن كردن شمع به دعا و نيايش و عزاداري مي‌پردازند.
آيين‌هاي عاشورايي خاصي نيز در ساير شهرهاي استان با آداب و رسوم خاصي همچون تشت‌گذاري، تشكيل حلقه عزا در مقابل مساجد تكايا و حسينيه‌ها با ذكر حسين واي، مراسم گل‌گيران و مجالس روضه‌خواني و تعزيه‌خواني كه از واپسين روزهاي ماه ذي‌الحجه آغاز و تا پايان دهه نخست محرم ادامه مي‌دهند.
آتش‌زدن خيمه‌ها و چرخيدن عزاداران به دور آنها، سينه‌زني، زنجيرزني و همچنين قرباني كردن گوسفند در جلو دسته‌هاي عزاداري و پخش شير، شربت و خرما از ديگر مراسمات استان كردستان در ايام محرم است
*گل‌گيران مردم بيجار در سوگ حسيني
مردم استان كردستان به شيوه‌هاي سنتي در قالب دسته‌هاي عزاداري عشق و ارادت خود را به خاندان اهل بيت (ع) و شهداي كربلاي معلي ابراز مي‌كنند كه يكي از اين شيوه‌هاي سنتي مراسم گل‌گيران در روز عاشوراي حسيني و خاص منطقه شهرستان بيجار است.
براي اجراي اين مراسم، جوانان و مسئولان هيات‌ها چند روز قبل از عاشورا به ياد خاك كربلا به حاشيه شهر مي‌روند و مقداري خاك را تهيه و در جاهاي مشخصي در داخل شهر بيجار ناخالصي‌هاي آن را با الك مي‌گيرند و در صبح روز عاشورا خاك‌ها را با گلاب و آب مخلوط كرده و گل را براي اجراي مراسم گل‌گيران آماده مي‌كنند.
عزاداران و سوگواران امام حسين(ع) و خاندان آن حضرت با حركت دسته‌هاي عزاداري گل را به سر و صورت و تمام اعضاي بدن خود مي‌مالند و با دسته‌ها حركت مي‌كنند.
پخت حليم در شب تاسوعا توسط زنان برخي از مناطق استان از جمله شهر سريش‌آباد از جمله رسوم ديگري است كه در اين استان در ايام محرم اجرا مي‌شود و با اين حليم در صبح غم‌انگيز عاشورا از عزاداران پذيرايي مي‌شود. پس از سپري شدن زماني از حركت دسته‌هاي عزاداري در روز عاشورا به ياد واپسين تكبيرهاي كاروانيان كربلا و نداي «هل من ناصر ينصرني» قافله‌سالار دشت كربلا مؤذنان اذان مي‌گويند و به طرف ميادين شهرها مي‌روند.
*طشت‌گذاري در سريش‌آباد
آيين سنتي طشت‌گذاري كه در كشور خاص منطقه سريش‌آباد در استان كردستان بوده همه ساله در آخرين شب‌هاي ماه ذيحجه برگزار مي‌شود و دوستداران اهل بيت عصمت و طهارت (ع) در اين شهر در قالب هيئت‌هاي سينه‌زني با تشكيل حلقه عزا حسين حسين‌گويان در رساي شهداي دشت كربلا بر سر و سينه مي‌زنند و گرداگرد طشت آبي به نشانه بستن آب بر روي اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، عطش و تشنگي كاروان كربلا سوگواري مي‌كنند. آب متبرك اين طشت در روز عاشوراي حسيني در بين حاجت‌مندان و نيازمندان درگاه اهل بيت پيامبر مكرم اسلام (ص) توزيع مي‌شود.
حركت علم‌ها و بيرق‌هاي عزاداري كه بزرگ‌ترين آن علم بلندي منصوب به قمر بني‌هاشم حضرت ابالفضل (ع) بوده كه نشان دهنده در زمين نمانده علم آن امام همام است در شهرهايي همچون بيجار،سنندج، سريش‌آباد و قروه انجام مي‌شود.
گهواره گرداني حضرت علي‌اصغر (ع) نيز در ماه محرم در اين استان اجرا مي‌شود.
زينب‌خواني نيز آييني است كه در شهرهاي استان كردستان توسط بانوان كردستاني به اجرا در مي‌آيد.
اجراي برخي آيين‌هاي سنتي مانند دسته اعراب هاشمي كه در آن كودكان و نوجوانان با پوشيدن لباس ويژه اعراب به منزله كودكان كاروان كربلا گرداگرد اسبي كه نماد ذوالجناح است بر سر و سينه‌زنان نداي «يا حسين مظلوم، حسين واي، ذوالجناح كو بابايم» سر مي‌دهند و پيشاپيش دسته‌هاي عزاداري حركت مي‌كنند.
پخش نزورات نيز كه بيشتر به صورت پذيرايي با غذاي گرم از هيئت‌ها انجام مي‌شود، از شب هفتم ماه محرم آغاز شده و حاجت‌مندان و نيازمندان درگاه اهل بيت (ع) به قصد تبرك به اين مجالس مي‌روند.
در ايام محرم شيعه و سني در كنار يكديگر براي امام حسين(ع) عزاداري مي‌كنند و ارادات خود را به آن امام بزرگوار نشان مي‌دهند زنان اهل سنت كردستان در غم مصيبت‌هاي وارده به امام حسين اشك مي‌ريزند و ه فرزندان خود توصيه مي‌كنند تا راه ايشان را ادامه دهند و براي امام حسين(ع) سينه بزنند.
مردمان اهالي بانه، سقز، مريوان و كامياران در استان كردستان اهل سنت هستند اما با اين وجود هنگامي كه در ايام ماه محرم در خيابان‌هاي اين شهرها راه مي‌رويم در و ديوار در ماتم حسيني سياه‌پوش شده است.
عشق به حسین (ع) در اشعار شعرای کُرد اهل سنت
شیخ رضا طالبانی از شاعران کرد اهل سنت است که به زبان‌های کردی، فارسی، عربی و ترکی اشعاری را سروده است و در اشعارش ارادت خود را نسبت به امام حسين (ع) بارها نشان داده است.
اشعار نغز شعرای کرد اهل سنت به زبان‌های فارسی، کردی و عربی گویای ارادت زایدالوصف مردم کرد مذهب به اهل بیت پیامبر(ص) به ویژه حضرت امام حسین(ع) است.
قطعه‌اي از اشعار شیخ رضا طالبانی در وصف سالار شهيدان:
لافت از عشق حسین است و سر بر گردن است/ عشق‌بازی سر به میدان وفا افکندن است/ گر هواخواه حسینی ترک سر کن چون حسین/ شرط این میدان به خون خویش بازی کردن است/ ای من فدای خاک پاکی کاندرو/ نور چشم مصطفی و مرتضی را مسکن است/ زهره زهرا، نگین خاتم خیرالوری/ نطفه پاک جناب حیدر خیبرکن است/ سنی‌ام سنی و لیکن حب آل مصطفی/ دین و آیین من و آباء و اجداد من است/ شیعه و سنی ندانم دوستم با هر که او/ دوست باشد دشمنم آن را که با وی دشمن است.
سیدمحمد باقر حیرت‌سجادی نیز از شاعران و استاد بزرگوار ادب کلاسیک کردستان است که در سن 47 سالگی در سال 1341 در سنندج فوت کرده‌اند، وی اشعار خود را به زبان‌های فارسی و عربی سروده است.
قطعه شعر زیر یکی از بهترین اشعار این شاعر نامی در وصف امام حسین(ع) است:
ای مظهر جمال حق ای حضرت حسین/ ای نقد عشق خاک تو بر کائنات دین/ ای آنکه بارگاه تو چون همت رسول/ برتر ز وهم بی و بعد مشرقین/ در ذات توست هر چه بخواهی مگر که عجز/ ز اوصاف توست هر چه بخواهی گر که غین/ باشد وجود عالی اعلی نظام تو/ چون ذات کردگار منزه بود زشینبهر شهادت تو شهادت زجان بسی/ بر عرصه خیال برانداخت کعبتین/ از استماع قصه تو بود نینوا/ یا بد مذاق خلق بهر حین، طعم حین/ والاتری ز قوم شهیدان چو در عدد/ برتر ز حرف ابجد در رتبه حرف غین خیزد حنین به حشر زبدخواهت آن چنان/ گز بد سگال حیدر برخاست در حنین/ با تو خلاف بد گهران هست خود خلاف/ با صانع دو عالم و با شاه مغربین/ گر باد کوی دشمن تو بر جهان وزد/ چون سبزه دیو سر زند از خاک خافقین/ کوبند سر بخاک پدر مرده سان همی/ اندر فراق روی تو هر شام، نیرین/ از هجر جانگداز تو ابروی تو، هلال/ گردید قد خمیده و لاغر چو حاجبین/ بی‌داغ ماتم تو بود نقد قلب، قلب/ چون بی‌قبول خسرو صاحبقران، حسین/ شد قطره‌های اشک من اندر عزای تو/ بحری که شد حباب بر آن عرش چون نطین/ در ماتم تو آیه قرآن چو نظم من/بر خویش جامه‌های سیه کرده فرض عین.