با فرارسيدن ماه محرم فضاي استان كرمان نيز همانند ديگر نقاط ايران ماتم زده است، از چند روز قبل از آغاز اين ماه پارچهها و بيرقهاي سياه بر سردرمغازهها، خانهها و در و ديوارشهرها نصب ميشود و مردم هم با حضور در دستهجات عزاداري سينهزني و زنجيرزني، مراسم تعزيه و برگزاري مراسم و آداب و رسوم خاص خود، اخلاص و ارادتشان را به خاندان عصمت و طهارت ابراز ميدارند.
در مكانهاي مذهبي و گوشه و كنار شهر، اشخاص مختلف اقدام به برپايي مجالس روضهخواني و زيارت عاشورا ميكنند و در مبادي ورودي هر محله يا جلوي مغازهها و منازل بشكههاي شربت و آب توسط ارادتمندان به اباعبدالله قرار داده ميشود تا به ياد لبهاي تشنه يگانه مظلوم عالم از عابران پذيرايي شود.
در بيشتر شهرها و روستاهاي كرمان مرسوم است كه از اول تا هفتم ماه محرم آش بلغور و شلهزردي به نام عاشوري به ياد فوت يكي از افراد هر خانواده يا طايفه پخته و در بين مردم و همسايهها توزيع ميشود.
آبگوشت حسيني
از ديگر آداب و رسوم مردم كرمان در ماه محرم، پخت آبگوشت حسيني براي پذيرايي ازعزاداران امام حسين (ع) است.
اين آبگوشت نذري كه بوي بسيار مطبوعي دارد و فقط مخصوص استان كرمان است شامل: گوشت بره، حبوباتي از قبيل نخود و لوبيا، سبزيجات خشك شده از قبيل ترخون، شنبليله و ادويههايي از قبيل زردچوبه، دارچين، زعفران، فلفل، رب گوجهفرنگي، پياز، تكههاي خشك شده ميوهجات و چربي گوشت گوسفند است كه بعد از پخت به وسيله پيمانههايي داخل ظروف مسي ريخته و در بين شركتكنندگان در مجالس عزاداري توزيع ميشود.
آنها نيز آبگوشت را با نان محلي كه مخصوص اين روزها است مخلوط كرده و ميخورند و با بكاربردن كلمات التماس دعا و اجر شما با امام حسين (ع) محل برگزاري مراسم عزاداري را ترك ميكنند.
سينه زني
ازديگر مراسم اين استان، جوشزنی که نوعی سینهزنی است و در شهر بابک، انار و کوهبنان به صورت خاص اجرا میشود، این مراسم در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی برگزار میشود و نوعی سینهزنی شبیه به سینهزنی جنوبیهای ایران است.
عَلم گرداني
در ايام ماه محرم طي مراسمي به نام عَلم گرداني، افراد معتمد هر محله علمهايي كه از چوب و پارچه ساخته شده است را به درب منازل مردم ميبرند و نذورات آنها را براي برگزاري مراسم عزاداري جمع ميكنند.
چهل منبرون
از ديگر رسوم مردم كرمان برگزاري مراسم چهل منبرون است كه يكي از زيباترين و پر قدمتترين رسوم كرمانيها است كه در شبهاي تاسوعا و عاشورا برگزار ميشود. رسوم کرمانیها است که با نجواهای سوزناک و دل سوز خود را به واسطه امام حسین (ع) با خدای متعال در میان میگذارند. در اين مراسم شيفتگان خالص آلعبا با در دست داشتن شمع و معمولا با پاهاي برهنه به چهل مجلس عزاداري، حسينيه يا مسجد سر ميزنند و در هر يك از اين مكانها به یاد شهدای عاشورا شمعي روشن ميكنند.
پُرسه امام
در برخي از مناطق استان كرمان در روز سيزدهم ماه محرم مراسم (پُرسه امام) اجرا ميشود و گروهي به نام بنياسد كه صورتهاي خود را ميپوشانند و بيل و كلنگ در دست دارند مراسم نمادين خاكسپاري شهداي كربلا را اجرا ميكنند.
در اين استان خواندن خطبه امام سجاد (ع) و حدیث کساء در شبهای آخر دهه اول محرم برگزار میشود و مراسم روضه خوانی و عزاداری خامس آل عبا و یاران با وفایش در دهه دوم و سوم محرم در سطح استان توسط خیران و کسانی که نذر کردهاند در منازل آنها برگزار و ادامه پیدا میکند.
در روزهای تاسوعا و عاشورا دسته های عزاداری با حضور در بازار تاريخی كرمان به سينه زنی و سوگواری می پردازند و مراسم روضهخوانی و عزاداری در چهارسوق بازار كرمان و برخی از كاروانسراهای تاريخی برگزار میشود و بازاريان ميزبان عزاداران حسينی هستند.
مراسم زرتشتیان برای سوگواری امام حسین (ع)
زرتشتیان کرمان نيز احترام خاصی برای برگزاری سوگواری امام حسین (ع) قائل هستند و مراسم ویژه ای هم برگزار می کنند. زرتشتیهای کرمان برای روز تاسوعا و عاشورا اهمیت خاصی قائل هستند. زنان و مردان با پوشیدن لباس سفید در آتشکده برای امام حسین(ع) و یاران او به سوگواری و عزاداری می پردازند. زرتشتیان امام حسین(ع) را داماد ایرانی ها می دانند و به همین دلیل به امام سوم شیعیان افتخار می کنند. نذری دادن را از دیگر رسوم زرتشتیان در ایام محرم در روز عاشورا زرتشتیان با پختن غذای قیمه مانند هم وطنان کرمانی نذری می دهند. زرتشتیان با خواندن دعا و طلب ادامه راه آزادگان دنیا مراسم خود را برگزار می کنند. زرتشتیان کرمان امام حسین(ع) را سرور آزادگان جهان می دانند.