به گزارش خبرنگار حوزه
احزاب باشگاه خبرنگاران، انتخابات به منظور تحقق بخشي از مردم سالاري در کشور برگزار مي‌شود و مردم با انتخاب کانديداي مورد نظر سرنوشت ملي کشور را رقم مي‌زنند، برگزاري انتخابات در جمهوري اسلامي ايران به عهده دولت است، اما نهادهاي ديگري دولت را در اين امر همراهي مي‌كنند که مي‌توان به وزارت كشور و زیرمجموعهٔ آن استانداری و فرمانداری) و همچنين شوراي نگهبان، نيروي انتظامي، رسانه ملي و احزاب اشاره كرد.
وزارت کشور مأمور اجرای قانون انتخابات ریاست جمهوری بوده و مسئول صحت جریان انتخابات است و بدین منظور می‌تواند مأمورانی جهت بازرسی و کنترل جریان انتخابات به طور ثابت و یا سیار به شهرستانها و بخشها و شعب ثبت نام و اخذ رأی اعزام دارد.
طبق اصل نود و نهم؛ "شوراي نگهبان" مسئوليت نظارت بر انتخابات رياست جمهوري را بر عهده دارد، كه پس از ثبت نام نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري صلاحيت افراد را بر حسب موازين قانوني رد يا تائيد مي‌كند، اما قبل از تشكيل نخستين شوراي نگهبان اين امر بر عهده انجمن نظارتي است كه قانون تعيين مي‌كند.
از ديگر نهادهاي دست اندركار انتخابات نيروي انتظامي است، بين منظور مأموران انتظامي در حدود قانون موظف به ايجاد نظم و جلوگيري از هرگونه بي نظمي در جريان انتخابات و حفاظت صندوق‌ها هستند و لازم به ذکر است که نيروهاي نظامي و انتظامي حق دخالت در امور اجرايي و نظارت در انتخابات را ندارند.
همچنين در قانون اساسي به نقش رسانه ملي نيز در انتخابات اشاره شده و صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران مكلف است برنامه‌هاي آموزش انتخاباتي را كه وزارت كشور يا هيأت مركزي نظارت منتخب شوراي نگهبان ضروري تشخيص مي‌دهند و موظف است، كليه اعلاميه‌ها و اطلاعيه‌هاي مربوط به انتخابات را از شبكه سراسري يا محلي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران پخش كند.
نقش احزاب در انتخابات خلاصه مي‌شود به حمايت از كانديداهاي انتخاباب و راه اندازي ستادهاي خود در استانها و شهرستانها که نقش به سزايي در اين برهه برعهده دارند كه به عبارتي احزاب پل ارتباطي بين مردم و حاكميت را تشکيل مي‌دهند.
گفتني است كه وزارت کشور به عنوان مجری برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و ناظر هیات اجرایی مرکزی انتخابات با ترکیب اعضای ذیل در انتخاباب اقدام می‌کند: وزیر کشور (به عنوان رییس هیات) ، یکی از اعضای هیات رییسه مجلس شورای اسلامی (با انتخاب رییس مجلس) 3. دادستان کل کشور ، وزیر اطلاعات، تعداد هفت نفر از شخصیت‌های دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان معتمدان مردمی.
هيات اجرايي انتخابات
هيأتهاي اجرايي بلافاصله پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزير كشور، فرماندار دستور تشكيل را به بخشداران صادر مي‌كند و موظف است ظرف سه روز هيأت اجرايي انتخابات شهرستان را به رياست خود و عضويت رئيس ثبت احوال و دادستان يا نماينده وي و 8 نفر از معتمدين تشكيل دهد. و در شهرستان و بخش‌هايي كه شوراي اسلامي شهرستان يا بخش تشكيل شده است يك نفر از اعضاي شورا به انتخاب شورا، يكي از 8 نفر معتمدين مذكور خواهد بود و درصورت حضور دادستان در محل، نامبرده مكلف است شخصاً در جلسات هيأت اجرايي شركت نمايد.
ماده 39 ـ سي نفر از معتمدين با تأييد هيأت نظارت و دعوت كتبي فرماندار ظرف دو روز از تاريخ دعوت، تشكيل جلسه داده و پس ازحضور حداقل دو سوم مدعوين(بيست نفر)در حضور هيأت نظارت از بين خود يا خارج، 8 نفر را ( در صورت عدم وجود شورا ) به عنوان معتمدين اصلي و پنج نفر را به عنوان معتمدين علي البدل هيأت اجرايي با رأي مخفي و اكثريت نسبي آرا انتخاب مي‌كنند.
تبصره 1 ـ تعداد اعضاي هيأتهاي اجرايي شهرستان و بخش و كيفيت و مهلت تشكيل آنها يكسان است بنا بر ماده قانوي اجراي انتخابات
تبصره 2 ـ معتمدين هيأت اجرايي و ناظرين شوراي نگهبان نبايد در انتخابات قبل مرتكب تخلفي شده باشند كه در يكي از محاكم صالحه اثبات شده باشد .
تبصره 3 ـ معتمدين اين ماده بايد داراي ايمان و التزام عملي به اسلام و قانون اساسي و حسن شهرت و سواد خواندن و نوشتن بوده و از عوامل مؤثر در تحكيم رژيم سابق و وابسته به گروههاي غيرقانوني نباشند.
شرايط ناظرين شوراي نگهبان و اعضاي شعب اخذ راي و ثبت نام
هيچ يك از اعضاي هيأت اجرايي و ناظرين شوراي نگهبان و اعضاي شعب ثبت نام و اخذ رأي نبايد با داوطلبان انتخابات به ترتيب ذيل خويشاوندي نسبي و يا سببي داشته باشند:
الف ـ خويشاوندي نسبي. پدر، مادر، فرزند، برادر و خواهر.
ب ـ خويشاوندي سببي. همسر و پدر، مادر، برادر و خواهر او.
اعضاي هيأت اجرايي پس از پذيرفتن عضويت، ملزم به شركت در جلسات و انجام وظايف قانوني هستند و در صورت عدم شركت فرماندار يا بخشدار و يا رئيس ثبت احوال و يا دادستان و يا نماينده وي در جلسات، هيأت اجرايي موظف است مراتب را طي صورت جلسه‌اي به مقام اجرايي مافوق اعلام داشته كسب تكليف نمايند.
هيأت اجرايي موظف است در صورت جلسات و گزارش كار خود موارد غيبت اعضا را با ذكر علت غيبت به وزارت كشور اعلام دارد.
شرايط غيبت معتمدين هيات اجرايي انتخابات
در جريان انتخابات، يك يا چند نفر از معتمدين هيأت اجرايي دو جلسه متوالي يا چهار جلسه غير متوالي از حضور درجلسات هيأت اجرايي خودداري نمايند يا وظايف قانوني خود را انجام ندهند و يا هيأت اجرايي را از اكثريت ساقط كنند، به جاي آنان به ترتيب تعداد رأي از معتمدين علي البدل وسيله فرماندار يا بخشدار دعوت به عمل خواهد آمد، در صورتي كه با دعوت از اعضاي علي البدل باز هم اكثريت حاصل نگردد، باقي مانده را از معتمدين ( تا سي نفر ) تأمين خواهند کرد.
هيأت اجرايي بخش بلافاصله پس از انتخاب معتمدين، تشكيل جلسه داده و تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأي را تعيين مي‌کند و به وسيله رئيس هيأت به فرماندار جهت طرح در هيأت اجرايي شهرستان اعلام مي‌دارد.
جلسات هيأتهاي اجرايي شهرستان و بخش با حضور دو سوم كليه اعضا رسميت يافته و اخذ تصميم با اكثريت مطلق حاضرين خواهد بود.
هيأت اجرايي شهرستان پس از تعيين محل‌هاي استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأي و بررسي و تأييد و تصويب مصوبات هيأتهاي اجرايي بخشها در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأي، نه روز قبل از روز اخذ رأي مبادرت به انتشار آگهي انتخابات حاوي تاريخ برگزاري انتخابات، ساعت اخذ رأي، شرايط انتخاب كنندگان، جرائم و تخلفات و مقررات جزايي و محل شعب ثبت نام و اخذ رأي در سراسر شهرستان مي‌نمايد.
تبصره ـ در صورت بروز بعضي از مشكلات با موافقت وزارت كشور مهلت 9 روز تا 7 روز تقليل مي‌يابد.
فرمانداري
فرماندار موظف است سه نسخه از آگهي‌هاي منتشره در سطح شهرستان را به وزارت كشور ارسال دارد. يك نسخه از اين آگهي‌ها به وسيله وزارت كشور به هيأت مركزي نظارت بر انتخابات فرستاده مي‌شود.
هيأتهاي اجرايي شهرستان و بخش پس از انتشار آگهي انتخابات، براي هر شعبه ثبت نام و اخذ رأي پنج نفر از معتمدين محل را كه داراي سواد خواندن و نوشتن باشند انتخاب و به فرماندار يا بخشدار جهت صدور حكم معرفي مي‌كند.
اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي از بين خود يك نفر رئيس، يك نفر نايب رئيس و سه نفر منشي انتخاب كرده و بايستي ترتيبي اتخاذ نمايند كه يك روز قبل از اخذ رأي، محل شعبه آماده براي اخذ رأي باشد.
محل شعبه ثبت نام و اخذ رأي مندرج در آگهي انتخابات غير قابل تغيير است مگر اينكه داير نمودن شعبه و يا اداره كار آن در محل اعلام شده قبلي، به علت حوادث غير مترقبه و يا هر علت ديگري مقدور نباشد كه در اين صورت مراتب تغيير شعبه ثبت نام و اخذ رأي توسط هيأت اجرايي و ناظران شوراي نگهبان با ذكر علت،صورت جلسه شده و شعبه ثبت نام و اخذرأي جديد در كوتاهترين فاصله نسبت به شعبه سابق به نحوي دايرخواهد شد كه خللي در مراجعه رأي دهندگان و تشخيص محل شعبه ايجاد نشود و تبديل شعبه بايد به اطلاع مردم محل برسد .
همچنين تشكيل شعب ثبت نام و اخذ رأي در موزه‌ها ممنوع است.
بخشداري‌ها
فرماندار موظف است مستقيماً يا با تفويض اختيار به بخشدار براي هر يك از شعب ثبت نام و اخذ رأي يك نماينده تعيين نمايد.
كليه امور انتخابات بخش مركزي را هيأت اجرايي شهرستان انجام مي‌دهد و هيأت اجرايي بخش با تصويب هيأت اجرايي شهرستان مي‌تواند براي مناطق صعب العبور و كوهستاني و مسافت‌هاي دور و نقاطي كه تشكيل شعب ثابت ثبت نام و اخذ رأي مقدور نيست، شعب اخذ رأي سيار تشكيل دهد هيأت اجرايي شهرستان نيز مي‌تواند در صورتي كه لازم بداند نسبت به تشكيل شعب اخذ رأي سيار در مركز شهرستان و بخش مركزي اقدام نمايد و در هر دو مورد بايد به اطلاع هيأت نظارت برسد و همچنين نماينده‌اي از هيأت نظارت در معيت صندوق سيار بوده و مسير گردش صندوق را در صورت جلسه اي قيد و تأييد نمايد.
سفارتخانه و كنسولگري
در سفارتخانه‌ها و يا كنسولگريها و نمايندگيهاي سياسي ايران در خارج از كشور هيأت اجرايي انتخابات رياست جمهوري به رياست سفير و يا سركنسول و يا عالي ترين مقام نمايندگي سياسي و عضويت سه نفر از كارمندان ارشد سفارتخانه يا كنسولگري و يا نمايندگي سياسي و 5 نفر از ايرانيان مؤمن به انقلاب اسلامي مقيم آن كشور به انتخاب و دعوت سفير يا سركنسول يا مقام نمايندگي سياسي تشكيل مي‌شود و پس از خاتمه اخذ رأي و قرائت آرا نتيجه را صورت جلسه مي كند.
سفير و يا سركنسول و يا عالي‌ترين مقام نمايندگي سياسي موظف است بلافاصله نتيجه را با سريع‌ترين وسيله مخابراتي ممكن از طريق وزارت امور خارجه به وزارت كشور اعلام دارد.
گفتني است؛ در نهايت پس‌از سرشماري صندوقهاي اخذ راي در هر شعبه نتايج به وزارت کشور اعلام مي‌شود و با جمع بندي آراي تمامي صنوق‌ها در سراسر کشور، نتيجه از سوي وزارت کشور به اطلاع عموم مي‌رسد.
انتهاي پيام/
گزارش از سارا ابراهيمي