به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز، اندیشه ایجاد موزه آذربایجان در تبریز به سال های 1306 و 1307 بر می گردد که در این سال نمایشگاهی از سکه های مکشوفه از تبریز در سالن سابق ساختمان کتابخانه تربیت بر پا شد . اساس موزه آذربایجان در سال 1336 با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی ارسالی از موزه ایران باستان ( موزه ملی ) در تالار فوقانی کتابخانه ملی سابق تبریز آغاز شد و اندیشه تاسیس موزه آذربایجان در محل فعلی در اردیبهشت ماه سال 1337 جامه عمل پوشید . قبل از بهره برداری از این موزه ، از محل دبیرستان " نجات " سابق برای نمایش اشیاء فرهنگی جمع آوری شده ، استفاده می شد . این موزه در سال 1341 رسماً افتتاح شد .
طبقه زیرین مجسمه های احد حسینی را در خود جای داده که زندگی انسان در عصر حاضر را به نمایش گذاشته است .
طبقه اول مربوط به اشیاء قدیمی است که قدمت آن ها به پیش از تاریخ تا زمان قاجار برمی گردد .
طبقه دوم دارای اشیاء قدیمی و نیز دارای گنجینه سکه می باشد .
ساختمان موزه آذربایجان که در خیابان امام خمینی جنب مسجد کبود واقع شده ، بر اساس نقشه تنظیمی باستانشاس فرانسوی بنام آندره گدار و ترسیم اسماعیل دیباج ( رئیس وقت اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی ) احداث گردید . موزه آذربایجان از جمله مهمترین موزه های ایران است که در آن آثار مربوط به هزاره های پیشین تا دوره اسلامی به معرض نمایش در آمده است . این موزه دارای سه سالن هشتصد متری است که بعد ها در طبقه اول سالن جدیدی جهت نمایش سکه و مهرهای قدیمی ایران به آنها افزوده گشت . در سالن همکف ، بازدید کنندگان شاهد یادگاری هایی از دوران پیش از تاریخ و حکومت های پیش از اسلام ایران هستند . کهن ترین آثار موجود در این بخش متعلق به مجموعه کوچکی از سفال های تپه اسماعیل آباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد می باشد . از دیگر آثار شاخص دوران پیش از تاریخ سنگ های منقٌش به تصاویر حیوانات و گل و گیاه مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد ست . این سنگ ها از جنس " سرپانتین " نوعی سنگ معدنی است که در چند سال اخیر با توجه به کشف مجموعه وسیعی از آنها در جیرفت کرمان بنظر می رسد محصول تمدنی پیشرفته و قابل ذکر در این نقطه از کشورمان در دوران پیش از تاریخ بوده است .
مجسمه الهه زن متعلق به هزاره اول قبل از میلاد بدست آمده از رستم آباد در شمال ایران یکی دیگر از آثار برجسته این بخش به شمار می رود که نشانه وجود ارزش و مقام زن در کسوت الهه زمین و منبع باروری در نزد ایرانیان بوده است . از دیگر آثار قابل ذکر این بخش می توان به ریتون ها اشاره کرد که آثار ممتاز هزاره اول قبل از میلاد و آغاز اولین سال های میلادی می باشد . دوره اوج ساخت ریتون در ایران همزمان با دوران هخامنشی است و تا دوره حکومت اشکانیان ادامه می یابد . یادگار های به جا مانده از دوره حکومت های پیش از اسلام ایران که شامل سلسله های هخامنشیان ، اشکانیان ، و ساسانیان می شوند نیز از تنوع قابل ذکر برخوردار است . دو یادگار برجسته ای که در این بخش به معرض دید علاقمندان گذاشته شده است شامل یک و یترین طراحی شده جهت نمایش اجساد یک زن و مرد تدفین شده مربوط به هزاره اول قبل از میلاد می باشد . این اجساد که در کاوش های علمی 1378در محوطه مسجد کبود کشف شده اند در واقع بخشی از بقایای یک قبرستان سه هزار ساله بشمار می روند که بدلیل استثنایی بودن آنها به معنی اینکه زن و مرد تواماً در یک گور قرار گرفته بودند به موزه آذربایجان منتقل و به نمایش گذاشته شده اند . ضمناً برای اینکه تصویر روشنی از کار کاوش باستانشناسان ارائه گردد لایه های کشف شده در جریان کاوش به صورت مجازی باز سازی گردیده تا سیر تاریخی شکل گیری و گسترش شهر تبریز نمایان گردد .
در منتهی الیه سالن و در دیوار ضلع شمالی ، سنگ بسم الله که یکی از نادر ترین آثار هنری ایران محسوب می شود نصب گردیده است . این سنگ از پنج قسمت تشکیل شده، چهار قسمت آن قاب اثر و یک قسمت آن متن اثر است که تمام سطوح سنگ توسط هنرمند ایرانی محمد علی قوچانی حجاری شده است.
جدیدترین قسمت موزه آذربایجان بخش سنگ نگارهای قدیمی می باشد که متعلق به ادوار مختلف تاریخی است . در این بخش سنگ قبرهایی از دوران مختلف اسلامی انتخاب و به نمایش گذاشته شده است . همچنین قوچهای سنگی، مجسمه های سنگی، پیکره های انسانی و نمونه هایی از سنگ های کتیبه دار در این قسمت بچشم می خورد . /س