سيدحميد طالب‌زاده دبير شوراي تخصصي تحول و ارتقاي علوم انساني در گفتگوي تفصيلي با خبرنگار
دانشگاه باشگاه خبرنگاران به بررسي عملکرد اين شورا پرداخت که متن آن را در زير مي‌خوانيد:
* شوراي تخصصي تحول و ارتقاي علوم انساني چه وظايفي بر عهده دارد؟
مقام
معظم رهبري در رمضان سال 88 در جمع اساتيد دانشگاه‌ها، بر تحول علوم
انساني تاکيد کردند و فرمودند: "علومي انساني که در دانشگاه‌ها تدريس
مي‌شود متناسب با وضعيت کنوني کشور نيست" و پس از اين تاکيدات شوراي تخصصي
تحول و ارتقاي علوم انساني مرکب از اشخاص حقيقي و حقوقي در شوراي عالي
انقلاب فرهنگي شکل گرفت.
* چرا اين شورا تاکنون گزارشي از عملکرد خود ارائه نداده است؟
مسائل
طرح شده در شوراي تحول همانند مسائل ديگر نيست؛ چرا که علوم انساني شالوده
علوم است و تغيير و تحول در آن بايد متناسب با وضعيت فرهنگي، تاريخي و
ديني ما باشد و طبعا چنين کاري با شتاب‌زدگي و تبليغات ممکن نيست.
تحول
در علوم انساني حدود 3 سال است که آغاز شده، اما برخي فکر مي‌کنند اين
تحول از طريق همايش‌ها و سمينارها قابل بررسي است که عده‌اي بيايند، مقاله
ارائه دهند و سنگ بناي تحول در علوم اينگونه بررسي شود.
* فعاليت کنوني شوراي تحول را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
عده‌اي
از اساتيد مجرب، در هر رشته در کارگروه‌هاي تخصصي گرد هم آمده و با تبادل
نظرات سعي در تغيير رشته‌هاي علوم انساني، متناسب با وضعيت کشور را دارند و
البته فعاليت شوراي تحول امري تدريجي و پايان ناپذير است.
کار در
شوراي تحول بايد به دور از تبليغات و هياهو انجام شود و اگر در مرحله‌اي
اين نياز احساس شد که مسائل آن مطرح شود، خود شورا به نشر آن مبادرت خواهد
کرد.
در حال حاضر اساتيد و نظريه‌پردازان با ديدگاه‌هاي عميق در
فرهنگ اسلامي و سرآمدي در رشته‌هاي خاص سعي در متولد کردن علومي دارند که
از مجموعه معارف اسلامي کشف شده باشد تا بتوان آنها را در سطح دانشگاهي تحت
عنوان واحدهاي درسي ارائه کرد.
* چه سرفصل‌هايي براي تحول علوم انساني در نظر گرفته شده است؟
در
حال حاضر 15 رشته اعم از علوم سياسي، مديريت، جامعه شناسي، تاريخ، زبان و
ادبيات خارجي، معماري و شهر سازي، حقوق، فلسفه، ارتباطات، مطالعات زنان و
خانواده، اقتصاد، علوم تربيتي، روانشناس، فلسفه دين و علوم اجتماعي در
اولويت بررسي قرار گرفته‌اند که اين رشته‌ها به دليل مغايرت با فرهنگ و سنت
کشور ما در اولويت بررسي قرار دارند و مسئله اصلي در علوم انساني، تحول در
اين علوم و تبديل آنها به فرهنگ اسلامي است.
*
با توجه به اينکه غرب از طريق علوم انساني قصد نفوذ در فرهنگ اسلامي ما را
دارد، براي اساتيدي که خارج از کشور تحصيل کرده‌اند چه برنامه‌اي داريد و
آيا آنها را از تدريس در دانشگاه حذف مي‌کنيد يا خير؟
تحول
در هر يک از رشته‌هايي که مطرح شد، مختص به همان رشته بوده و قانون واحدي
براي تمامي رشته‌ها وجود ندارد، بلکه هر رشته قانون خاص خود را براي تغيير و
تحول دارد ما در هر رشته کميته و کارگروه خاصي را در نظر گرفته‌ايم که
مرکب از 10 تا 15 نفر از اساتيد مجرب و صاحب نظر در دانشگاه ها است؛ البته
اين اساتيد با نگاهي جامع از مجموعه امکانات و سرمايه کشور استفاده
مي‌کنند؛ ولي سعي بر اين است که همه ظرفيت استادان دانشگاه ها استفاده شود.
تحصيل اساتيد در خارج از کشور تناقضي با اسلامي کردن علوم نداشته و
حتي اين استادان هم در اين تحول شريک‌اند، چرا که طبق تاکيدات مقام معظم
رهبري که فرمودند: "منظور ما از اسلامي کردن علوم، کنار گذاشتن علوم غربي
نيست؛ بلکه مقلّد نبودن است"، بدين معنا که علوم غربي را نسخ نمي‌کنيم،
بلکه تمامي اين علوم را متناسب با مقتضيات جامعه خود بازنگري کنيم و
بازنگري در علوم بدين معنا که از داده‌هاي علم بشر به گونه‌اي استفاده کنيم
که متناسب با وضعيت فرهنگ ما بوده و با مباني فکري کشور متعارض نباشد و
بتوانيم آن را متناسب با پيشرفت ايراني اسلامي شکل دهيم.
* وضعيت علوم انساني در رشته‌هاي مختلف در سطح کشور را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
برآورد
کلي اين است که رشته‌هاي موجود پاسخگوي مشکلات و مسائل جامعه نبوده و به همين دليل است
که فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي مختلف علوم انساني جذب بازار کار نشده و در مشاغلي غير
مرتبط به فعاليت مشغول مي‌شوند که اين امر مشکل بزرگي در
جامعه است. پس ابتدا بايد تعريف جامعي از علوم داشته باشيم که موقعيت‌هاي
شغلي در آنها به خوبي سنجيده شود و اينکه رشته‌ها چه استفاده و کاربردي در جامعه مي‌توانند
داشته باشند. مثلا در جامعه شناسي که از نظرات فيلسوفان غربي استفاده مي‌شود،
بايد ديد اين نظريات تا چه حد با فضاي جامعه ما مطابقت دارد و سپس
با دخل و تصرف در اين علوم، متناسب با ديدگاه‌هاي کشورما تبيين شود.
*
يکي از مباحثي که مقام معظم رهبري همواره روي آن تاکيد داشته‌اند، بومي
سازي علوم انساني است، آيا براي بومي سازي علوم تعريف خاصي مد نظر شورا
است؟
بومي
سازي جداي از تحول نبوده و شوراي تخصصي تحول و ارتقاي علوم انساني در برخي
از سر‌فصل‌هاي دروس اقداماتي را انجام داده و از سال جاري تغييرات در
رشته‌ها اجرا مي‌شود.
انتهاي پيام/