به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ، موزه ياسوج با برخورداري از آثار و شواهد به جاي مانده از گذشتگان با فرهنگ اين بخش از مرز و بوم ايران چون نگيني در دل ارتقاعات دنا مي‌درخشد.
بنا بر اين گزارش : اين گنجينه گرانبها كه در 28 ارديبهشت ماه سال 1382 افتتاح شده با مساحتي در حدود 150 متر مربع در طبقه دوم اداره ميراث فرهنگي استان كهكيلويه و بوير احمد قرار دارد. در اين موزه اشياي فلزي شامل انواع ظروف فلزي، نظير كاسه، جام و گلدان، ابزار آلات جنگي مانند خنجر، شمشير، پيكان و ابزار آلات تزئيني مانند مهره‌ها، گوشواره ها، حلقه ها و النگوها، همچنين سكه هاي دوران ساساني و متعلق به پادشاهاني چون خسرو دوم و سكه‌هاي دوره اليمايي و چند مهره از دوره ساساني نگهداري مي شود.
بر اساس اين گزارش : يكي از برجسته ترين اشيائي كه در موزه ياسوج نگهداري مي‌شود قطعه‌اي از نقش برجسته شاپور اول ساساني است كه برروي سنگ حفاري شده است. در موزه ياسوج همچنين اشيايي از دوره اسلامي شامل سكه هاي اوايل اسلام، سكه هاي عهد صفوي و قجري، ظروف چيني آبي و سفيد و اشيای ديگر چون خنجر و باروت نگهداري مي شود. از ديگر اشيای موزه ياسوج مي‌توان به سنگ‌هاي قيمتي با نام احجار كريمه ياد كرد كه جنبه‌هاي تزئيني و يا مذهبي آن نزد ايرانيان باستان اهميت ويژه‌اي داشت.
در اين گزارش آمده است : در موزه ياسوج در مجموع 270 شي از دوره‌هاي مختلف به نمايش گذاشته شده است و اين موزه از نمونه‌هاي برجسته يك موزه محلي و بومي است. اين موزه از يك بخش باستان شناسي نيز تشكيل شده است و اشيای به نمايش درآمده در آن عمدتاً در كاوش‌هاي باستان شناختي و از دست قاچاقچيان اشياي عتيقه كشف شده و در برگيرنده سه دوره باستان شناسي پيش از تاريخ دوره تاريخي و دوره اسلامي است.
آتشکده خيرآباد
اين گزارش مي افزايد : اين اثر تاريخي در سمت راست جاده دهدشت ـ بهبهان و در يک کيلومتري شمال روستاي «دهوه» خيرآباد و در طرف چپ رودخانه خيرآباد واقع شده که به دوره ساساني مربوط است. اين بنا که به چهارطاقي يا آتشکده خيرآباد شهرت دارد، ساختماني است مربع شکل با اضلاع متساوي 11 متر که با استفاده از گچ و لاشه سنگ ساخته شده است. اين بناي تاريخي در چهارطرف اصلي داراي چهار طاق است که بر روي چهار پايه ساخته شده و بر فراز آن گنبدي وجود داشت که اکنون ديگر نيست. اين آتشکده يکي از قديميترين و معروفترين آتشکدههاي اين منطقه و واجد ارزشهاي تاريخي و نيز زيارتگاهي براي زرتشتيان ميباشد.
آتشکدههاي گل سرخدان
لازم به ذکر است : اين سه آتشکده هر يک به فاصله 50 متري ديگر بنا شده است."مقدسي" از اين آتشکدهها با نام" کتيبه المجوس" يا" آتشکده آتشپرستان" نام ميبرد. اين بناها در پاي کوه گچي تيزنگ واقع شده‌اند و ظاهر بناها خصوصاً گچبريهاي داخل آنها، نشانگر اهميت آتشکدهها در نزد مردم باستان ايران بوده است. مرم محلي اين سه گنبد را سه گنبدان مينامند.
انبار بافت تاريخي دهدشت
شايان ذکر است : در منتهي‌اليه جنوب شرقي بافت تاريخي دهدشت و بعد از ارگ تاريخي شهر بنايي واقع شده كه به آب انبار معروف شده است. اين بناي استوار كه با گچ، سنگ و ساروج ساخته شده، شامل بناي اصلي آب‌انبار و احتمالاً اتاقي براي محافظين آب‌انبار است. بنا به شيوه بناهاي بافت تاريخي شهر و با اجراي طاق جناغي ساخته شده است. براي ذخيره آب سه استخر كه هر كدام با ديوارهايي از همديگر جدا شده‌اند، ساخته شده كه آب از بخش جنوبي وارد حوض اول می شده است.
خاطر نشان مي شود : این آب پس از رسوب‌گذاري وارد حوض‌هاي بعدي شده كه در پايان آب زلال به دست مي‌آمد. در سقف تعدادي نورگير تعبيه شده است. ورودي بنا در جهت غرب آن و با چند پلكان ساخته و براي اينكه نفوذ آب و نم باعث تخريب ديوارهاي بنا نشود، كف و بدنه آب‌انبار با لايه‌هاي متعدد ساروجي پوشانده و عايق‌بندي شده است.
گفتني است : در سال 80 تعميرات سقف و نماسازي جلو و پشت بنا صورت گرفته است. فضای داخلی آب انبار دارای ساختاری با پوشش طاق و قوس است که از سقف نورگیری می شود و در آن فضای تاریک، این نور مرکزی به کف تا انتهای آب انبار ریتم جالبی را ایجاد کرده است. آب انبار دهدشت به دوران صفویه تعلق دارد و به شماره 3565 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است. این بنای تاریخی که در حال مرمت است، در مالکیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است/ک