به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مرکز فارس، این باغ در زمان صفویه از جمله باغهای مشهور شیراز به شما میرفته و در این باغ عمارتهایی مربوط به دوره قاجاریه نیز دیده میشود.
این باغ در شمال شرقی و در سمت جنوب تنگ آب خان و نزدیک آرامگاه سعدی و در بستری کوهستانی واقع شده است.
این باغ در دشت زیر پای این قلعه و در نزدیکی قنات سعدی که آب گازاران هم نامیده میشود واقع شده است. آب قنات سعدی از گذشته تا کنون باغ دلگشا و چند باغ دیگر و کشتزارهای اطراف را مشروب میسازد.
در دورة تسلط تیمور گورکانی در فارس، این باغ و مجموعه باغها در نهایت آبادانی بوده و پس از دیدن این باغ، در سمرقند باغی بزرگ به همین شیوه به نام دلگشا احداث شد. این باغ در دوره صفویه از باغهای مشهور به شمار میرفته و در دوره افشاریه همچنان آباد و احتمالاً مدتی در تملک میرزا محمد کلانتر فارس بوده است.
ورودی باغ رو به جنوب است، با عمارتی کرسی دار و ایوان دو ستونه به سمت جنوب و در سه طبقه در مرکز، که اطراف آن چهار خیابان است که به حصار اطراف باغ ختم میگردد. در طبقه اول عمارت، یک هشتی وسیع با چهار شاه نشین و حوض بزرگ هشت گوشی با کاشی آبی که لبههای آن قطعات سنگهای سرخ فام حجاری شده است.
در سمت شمال باغ، باغچه کوچکی است که به علت احداث خیابانهایی در اطراف باغ، از ضلع شمالی، جدا شده است که این باغچه به نام باغ طاووس خوانده میشود و فاقد عمارت است، ولی دارای درختان کهنسال سرو، کاج و نخل میباشد که بین آنها را درختان نارنج پوشانده است.
حدود نیم قرن پیش این باغ در تملک خورشید کلاه لقاءالدوله دختر قوامالملوک بود که با شوهر خود ناظمالملک در آنجا میزیست، تا اینکه چندین سال قبل، از ورثة قوام خریداری گردید و در حال حاضر در تملک دولت میباشد.
این باغ با مساحتی بالغ بر ۵/۷ هکتار به شمارة ۹۱۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است./س