امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 15 اسفند 1391 خورشیدی برابر با 22 ربیع الثانی 1434 هجری و 5 مارس 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
روز درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی تجدید شونده
در جمهوری اسلامی ایران، از 15 تا 22 اسفندماه، به عنوان هفته منابع طبیعی تجدید شونده نامگذاری شده است که نخستین روز این هفته، روز درختکاری می‌باشد.
در این هفته، نهالِ انواع درختان، متناسب با شرایط جوی ایران، بین مردم توزیع می‌گردد و شیوه‌های کاشت درخت آموزش داده می‌شود. اگر به صورت علمی از درختان استفاده شود و در ضمن، گونه‌های آن‌ها تکثیر گردد، نه تنها میزان منابع چوب جنگلی کاهش نمی‌یابد، بلکه بر شمار درختان افزوده می‌شود.
امضای موافقت نامه الجزایر بین ایران و عراق در زمینه اختلافات مرزی (1353 ش)
در فرصت تشکیل اجلاس سران دول صادرکننده نفت که از تاریخ 13 تا 15 اسفند 1353 ش برابر با 4 تا 6 مارس 1975 م در الجزیره پایتخت الجزایر تشکیل گردید، در این روز، ایران و عراق طی اعلامیه مشترکی اعلام کردند که درمورد رفع اختلافات دو کشور به توافق رسیده‌اند و امنیت و اعتماد متقابل را در امتداد مرزهای مشترک خویش برقرار خواهند ساخت. طرفین تصمیم گرفتند روابط حُسن همجواری و دوستانه خود را به ویژه درراه حذف و از بین بردن کلیه عوامل منفی و ایجاد همکاری متقابل برقرار سازند و منطقه باید از هرگونه دخالت خارجی مصون بماند؛ اما این موافقت‌نامه که به قرارداد 1975 الجزایر معروف گردید. بیش از پنج سال دوام نیافت و در شهریور 1359 ش با نقض آشکار آن توسط صدام حسین، مرزهای جمهوری اسلامی ایران مورد هجوم رژیم بعث عراق قرار گرفت و جنگ هشت سالهای به دولت و ملت ایران تحمیل شد.
درگذشت علامه «ذبیح اللَّه محلاتی» فقیه و محقق برجسته مسلمان (1364 ش)
استاد ذبیح‌اللَّه محلاتی در سال 1271 ش در محلات به دنیا آمد. پس از فراگیری مقدمات به حوزه علمیه نجف رفت و از محضر عالمان و محدثان بزرگی از جمله آیات عظام عبدالحسین رشتی، سیدحسن صدر، سید محمد فیروزآبادی، شیخ محمدجواد بلاغی، میرزای نایینی و سیدابوالحسن اصفهانی کسب فیض نمود. علامه محلاتی پس از 11 سال اقامت در حوزه علمیه نجف و اخذ اجازات اجتهاد و روایت به سامرا رفت و در محضر شیخ آقا بزرگ تهرانی به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. علامه محلاتی پس از 25 سال اقامت در سامرا، در سال 1327 ش به تهران رفت و تحقیقات و تألیفات خود را ادامه داد. دایرةالمعارف ریاحین الشریعه در 6 جلد در بیان شرح حال زنان صاحب کمال و برجسته مسلمان، وقایعُ الایام در 8 جلد، کشفُ الغرور در مفاسد بی‌حجابی و تاریخ سامرا در 12 جلد و... از جمله آثار اوست. این شخصیت علمی سرانجام در نیمه اسفند 1364 ش در 93 سالگی درگذشت.
آغاز استراتژی «دفاع متحرک» توسط ارتش بعث عراق در جریان جنگ تحمیلی (1364 ش)
فتح فاو و درهم شکسته شدن دیواره دفاعی و صدمات قابل توجهی که بر ارتش عراق وارد آمد و نیز تغییر موازنه به نفع جمهوری اسلامی، باعث احساس خطر غربیان گردید. در این میان، آنان به منظور ممانعت از استمرار وضعیت یادشده و گسترش احتمالی پیروزی‌های ایران، با اتخاذ تدابیر جدیدی، عملاً فشار تازه‌ای را در دو میدان جنگ و اقتصاد با هدف به استیصال کشانیدن جمهوری اسلامی در دستور کار خود و رژیم عراق قرار دادند. در این میان آنچه برای دشمن حایز اهمیت بود و ارزش حیاتی داشت، باز پس گرفتن فاو و یا سرپوش نهادن بر روی شکست‌های حاصل از عملیات بزرگ والفجر 8 بود.
از این رو، عراقی‌ها پس از ناامیدی از باز پس‌گیری فاو، به دلیل تشدید آسیب‌پذیری مواضع دفاعی و استحکامات خود و آشکار شدن میزان قدرت دفاعی این کشور، استراتژی موسوم به دفاع متحرک را آغاز کردند که انتقال از موقعیت دفاعی به تهاجمی بود؛ اما سرانجام پس از گذشت ده هفته از دفاع متحرک عراق، در حالی که ارتش صدام، موقعیت خود را تثبیت شده و غیرقابل نفوذ می‌پنداشت، جشن و پایکوبی آنان با آغاز عملیات کربلای 1 تبدیل به کابوسی وحشتناک شد و برخی از مناطق اشغالی، بار دیگر به دست رزمندگان اسلام آزاد شد. بدین ترتیب استراتژی هفتاد روزه عراق با آزادسازی شهر مهران به دست سلحشوران اسلام به بن‌بست رسید و در 27 اردیبهشت 1365 به شکست مطلق انجامید.
رحلت حکیم عارف و محدث مفسر ملامحمد محسن فیض کاشانی (1091 ق)
محمد بن شاه مرتضی، ملقب به محسن معروف به ملامحسن فیض کاشانی، در چهاردهم صفر سال 1007 هجری قمری در کاشان به دنیا آمد. وی مقدمات را در زادگاه خود فرا گرفت و در جوانی راهی اصفهان گردید. ملامحسن در محضر علمای نامور زمان از قبیل علامه محمدتقی مجلسی، شیخ بهایی، میرداماد، میرفندرسکی و ملاصدرای شیرازی زانوی ادب زد و به کسب علم پرداخت. وی پس از سالیانی، راهی کاشان شد و به تدریس و تالیف همت گماشت. ملامحسن همچنین در طول 65 سال تحقیق و مطالعه، نزدیک به دویست کتاب و رسالهٔ نفیس در علوم و متون مختلف نگاشت.
تفسیر صافی، تفسیر اصفی و تفسیر مُصفّی در تفسیر، الوافی، الشافی و المَحجَةُ البیَضاء و ده‌ها اثر گران‌سنگ ایشان درکلام، عرفان، اخلاق، ادب و موضوعات دیگر، نشانگر روح پر تلاش و احاطهٔ ایشان بر معارف اسلامی و علوم روز می‌باشد. سرانجام این فقیه وارسته و این عالم کامل در 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و در زمینی که بعدها به قبرستان فیض معروف شد، مدفون گردید. برطبق وصیت ملامحسن فیض کاشانی، بر روی قبر وی سقف و سایبانی ساخته نشده است.
تولد عالم شیعه «محمدتقی رازی» معروف به «آقانجفی» از مبارزان جنبش تنباکو (1262 ق)
شیخ محمدتقی بن شیخ محمد باقر تهرانی رازی معروف به آقانجفی از علمای بزرگ شیعه در قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری می‌باشد. وی مرجع خاص و عام و جامع معقول و منقول و حاوی فروع و اصول و تالیفات فراوان بوده است. آداب الصلوة، آداب العارفین، اسرارالاحکام و انیس الزائرین از جمله آن‌ها می‌باشد. آقانجفی در شعبان 1331 ق در 69 سالگی در اصفهان بدرود حیات گفت و در بقعه‌ای نزدیک امام‌زاده احمد بن علی بن امام محمد باقر (ع) به خاک سپرده شد.
درگذشت «الکساندر ولتا» فیزیک‌دان معروف ایتالیایی (1827 م)
الکساندر
ولتا که بعدها وُلت نامیده شد، در هجدهم فوریه 1745 م در شهر کومو در
ایتالیا به دنیا آمد. ولتا در 29 سالگی به سمت استاد فیزیک دبیرستان شهر
منصوب شد. الکساندر ولتا هم‌زمان با تدریس در دانشگاه، به مطالعه و تحقیق
نیز پرداخت و موفق شد دستگاه اندازه‌گیری مقدار برق یا الکترومتر، وسیله‌ای
برای ذخیره کردن الکتریسیته و نیز دستگاه الکتروفور برای تولید الکتریسیته
ساکن را بسازد. ولتا در سال 1800 م دو عنصر سدیم و پتاسیم را با استفاده
از جریان الکتریسیته برای تجزیه یک محلول کشف کرد که این روش، الکترولیز
یاعمل تجزیه مواد شیمیایی با برق نامیده شد. وی همچنین در سال 1808 م،
برای اولین بار صاعقه تولید شده از الکتریسیته را به وسیله کربن به وجود
آورد.
ولتا مدتی بعد، پیل الکتریکی را اختراع کرد که به نام خودش، «پیل
ولتا» نامیده شد. اختراع ولتا، نوآوری جالبی بود که راه تازه‌ای را در
پیشرفت علم گشود. با استفاده از پیل ولتا، شیمی‌دان‌ها و دانشمندان
توانستند در مدت زمان کوتاهی، آب را به دو عنصر اکسیژن و هیدروژن تجزیه
کنند. پیل ولتا در حقیقت، بشر را در آستانه بهره برداری از نیروی برق قرار
داد و جامعه را به سوی جهانی نو سوق داد. الکساندر ولتا سرانجام در 5 مارس
1827 م در 82 سالگی درگذشت. 66 سال پس از مرگ الکساندر ولتا در سال 1893 م،
دانشمندان علم الکتریسیته، کنگره‌ای تشکیل دادند و به اتفاق آرا، واحد
نیروی محرکه برق را به افتخار الکساندر ولتا، ولت نام نهادند.
درگذشت فقیه جلیل آیت اللَّه حائری قمی (1358 ق)
مرحوم حائری قمی در سال 1299 در شهرستان قم متولد شد و پس از پیمودن مقدمات علوم وارد تهران شد و سپس عازم نجف اشرف گردید و بعد از آنکه به درجه اجتهاد و استادی رسید حدود 25 سال در کربلا و سامرا از مدرسین و مروجین مکتب بود. وی با مرحوم میرزای مجاهد خیلی مأنوس بود و با همدیگر اخوت و صمیمیت زیادی داشتند و سال‌ها از همکاران میرزا محمد تقی در سامرا بود. نوشته‌اند در سال 1349 به قصد زیارت ثامن الحجج (ع) عازم ایران شد و بعد از زیارت به زادگاه خویش آمد و در جمله همکاران آیت الله حائری قرار گرفت. مرحوم قمی شخصیت جامع و مرجعی کامل و مجتهدی مدرس بود. از دیدگاه علما و فقها پس از فوت مرحوم حاج شیخ تنها معظم له لایق زعامت و اعلمیت بود که اجل مهلتش نداد، بعد از ماه‌ها کسالت سرانجام در سال 1358 وفات نمود و در مسجد بالا سر جنب علما مدفون شد.
مرگ «ژوزف استالین» رهبر دیکتاتور اتحاد جماهیر شوروی سابق (1953 م)
ژوزف ویساریونوویچ جوگاشویلی موسوم به استالین دیکتاتور سفاک شوروی سابق، در 21 دسامبر 1879 م در شهری نزدیک تفلیس در گرجستان به دنیا آمد. استالین در 19 سالگی به سازمان زیرزمینی و مخفی سوسیال دموکرات مارکسیست تفلیس پیوست و از سال 1902 م به بعد به مدت پانزده سال در حال تبعید و زندان بود. وی در سال 1905 م با لنین آشنا شد و به عنوان نماینده مخفی بلشویک‌ها عازم گرجستان گردید. او در 1917 همراه با لنین، انقلاب موفق بلشویکی را به پیروزی رساند و از طرف لنین به وزارت کشور روسیه منصوب شد. در سال 1922 م به جانشینی لنین که به علت بیماری توان انجام کار نداشت برگزیده شد و از این تاریخ به بعد، استالین با قبضه کردن تشکیلات حزب کمونیست به تدریج قدرت را به دست گرفت. در اواخر سال 1922 م، استالین برای اینکه رهبری بلامنازع کشور را به دست بگیرد، لنین را به عنوان استراحت و معالجه و در واقع برای دخالت نکردن در امور، به شهر گورکی مسکو منتقل کرد و پس از مرگ لنین در 1924 م حاکم مطلق شوروی گردید.
وی در سال 1927 م نخستین برنامه پنج ساله اقتصادی شوروی را با هدف اشتراکی کردن کشاورزی و ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی آغاز کرد و میلیون‌ها دهقان روسی را که حاضر نبودند با رها کردن زمین خود، در مزارع دولتی و اشتراکی کار کنند، قتل عام نمود. واژه سیاسی استالینیسم، بیانگر اختناق هولناک سالهای زمام‌داری استالین به ویژه در دهه 1930 م می‌باشد. استالین از 1941 تا 1945 جنگ علیه آلمان را رهبری کرد و با شرکت در کنفرانس تهران و یالتا نفوذ قابل ملاحظه‌ای برای شوروی در اروپا و سازمان ملل کسب کرد. استالین در سالهای پس از جنگ سیاست دوری از غرب را در پیش گرفت که بعدها به سیاست پرده آهنین معروف شد. ژوزف استالین سرانجام در پنجم مارس 1953 م پس از عمری جنایت و خون‌ریزی، در 74 سالگی درگذشت و بسیاری از مردمان را از شرّ خویش راحت کرد. از آثار معروف استالین می‌توان از کتاب‌های مسائلِ لنینیسم، اساس لنینیسم، تاریخ اتحادیه حزب کمونیست و رساله‌های راه قدرت، وظیفه جوانان، امپریالیسم عالی‌ترین مرحله کاپیتالیسم و جنگ آزادی ملی نام برد. پس از ژوزف استالین، نیکیتا خروشچف به زمام‌داری شوروی رسید.
برخی از رخدادهای امروز
1291: پاره ای از تاریخ نگاران اروپاپی قتل سعد الدوله «بزرگ وزیر» یهودی ایران را در این روز (5 مارس) نوشته‌اند که برخی دیگر زمان این رویداد را چند هفته پیش‌تر رقم زده‌اند.
1836: «سمیوئل کُلت» صنعتگر آمریکایی چند روز پس از ثبت صنعتی ساخت کُلت کالیبر 34 (رولور) از این روز کار تولید انبوه آن را آغاز کرد. این تپانچه در طول عمر 176 ساله خود تکامل و شهرت جهانی یافته است. «سمیوئل کُلت» که در تاسیسات صنعتی خود جنگ افزار هم تولید می‌کرد در 19 ژوئیه 1814 در شهر هارتفورد ایالت کانکتیکت متولد و دهم ژوئیه 1862 درگذشت.
1845: دستور داده شد شترانی را که به مبلغ 30 هزار دلار برای استفاده ارتش امریکا خریده بودند چون مفید واقع نشدند در جنوب غربی این کشور رها سازند که هنوز در این مناطق به صورت وحشی دیده می‌شوند.
1918: کمونیست‌ها که در پی انقلاب بلشویکی، حکومت روسیه را به دست گرفته بودند در این روز پایتخت را از پتروگراد (سن پترزبورگ) به مسکو انتقال دادند. پیش از پتر یکم، شهر مسکو پایتخت روسیه بود. سن پترزبورگ به دست پتر یکم ساخته شد تا پایتخت او به قلب اروپا نزدیک‌تر باشد.
1918: دولت بلشویک‌های روسیه پنج ماه پس از پیروزی انقلاب این کشور با امضای پیمان با آلمان و اتریش، از جنگ جهانی اول خارج شدند که تزار روسیه به نام دفاع از همنژادان اسلاو (صربستان) وارد آن شده بود.
1942: تیتو ایجاد سومین بریگاد پرولتاریا را در بوسنی اعلام داشت.
1959: میان دولت وقت ایران و دولت آمریکا چند معاهده نظامی و اقتصادی امضاء شد.
1964: طبق دستاوردهای باستانشناسان از منطقه «حسنلو» که جزئیات آن 14 اسفند 1342 در تهران اعلام شد جهانیان متوجه شدند که ایرانیان از 770 سال پیش از میلاد با ساختن دژ نظامی و فلزکاری پیشرفته آشنا بودند. این کشفیات همچنین نظرات سابق را تایید کرد که ایرانیان در جنگ‌ها از اسب استفاده می‌کردند و تمدن پیشرفته ای داشتند. برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید