به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران، با پایان یافتن هشت سال جنگ تحمیلی و به‌جا ماندن خسارات گسترده در زمینه‌های مختلف کشوری همچون تخریب جاده‌ها، فرودگاه‌ها، بنادر، حمل و نقل، خسارت دريايي، بهداشت و ميراث فرهنگي که آثار آنها را می‌توان در برخی از شهرهای جنوبی مشاهده کرد، اما همچنان پس از گذشت 24 سال از اعلام متجاوز بودن عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران همچنان شاهد عدم پرداخت غرامت جنگی عرق به کشورمان هستیم و این در حالی است که پرداخت غرامت عراق به كويت، تنها با فاصله چهار سال از خروج نظامیان عراقی از اين كشور آغاز شد.
در حالی که کمیته غرامت‌های وابسته به سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اعلام کرد، پرداخت غرامت جنگی به کویت از سال 1994 آغاز شده و این کشور تاکنون سی و سه میلیارد و سیصد میلیون دلار غرامت جنگی دریافت کرده اما همچنان نزدیک به نوزده میلیارد دلار نیز باقی مانده است.
خبر پرداخت یک میلیارد و شصت میلیون دلار ديگر از غرامت جنگی عراق به کویت، هرچند برای کویتی‌ها خبر مسرت بخشی است، اما نمی تواند خبر خوبي براي غرور ملي، مذهبي و حماسي ايرانيان باشد.
با وجود آنکه درگيري نظامي ميان عراق و كويت، در مجموع از چند روز تجاوز نكرد و حتي اشغال نظامي عراق نيز كه در یازدهم مرداد 69 آغاز شد، در بهمن همان سال پايان يافت اما عراق هم‌اکنون 5 درصد درآمد نفت و گاز خود را به عنوان غرامت تجاوز اشغال هفت ماهه کویت در سال 1991 به صندوق ویژه غرامت‌های سازمان ملل متحد پرداخت می کند.
طبيعي است كه شنيدن خبر اختصاص بخشي از درآمدهاي نفتي عراق به غرامت جنگي کوتاه‌مدت با كويت براي مردمي كه دومين جنگ طولاني قرن بيستم را در برابر ارتش متجاوز اين كشور با تقديم بيش از دویست هزار شهيد و خسارات مالي برآورد نشدني تجربه كرده اند، موجي از پرسش‌ها را نسبت به دستگاه دیپلماسی و سياست خارجي كشور برمي‌انگيزد، اما متأسفانه تاکنون هیچ پاسخ شفافی از سوی مسئولان کشورمان در قبال سرانجام دریافت غرامت هشت سال جنگ تحمیلی و اجرای مفاد قطعنامه 598 داده نشده است.
بدهی‌های عراق به ایران که حدوداً هزار میلیارد دلار برآورده می‌شود مسئله‌ای است که بیشتر هنگامی که دولت عراق خواهان بخشش یا تخفیف آن می‌شود به یاد دریافتش می‌افتیم.
واکنش رئیس جمهور عراق در رابطه با پرداخت غرامت جنگی کشورش به ایران چه بود
جلال طالبانی رئیس‌جمهور عراق در اظهاراتی از مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواستار لغو تمامی غرامت‌های جنگي به کشورش شد.
از آنجا که بیشترین بدهی خارجی عراق متعلق به کشورمان بوده و پیش از این بارها مقامات عراقی خواهان بخشش بدهی‌های این کشور به ایران شدند، می‌توان حدس زد که طالبانی قصد جلب حمایت‌های اعضای سازمان ملل جهت فشار عليه کشورمان برای بخشش بدهی‌شان را دارد، چرا‌که مقامات عراقی بارها درخصوص قطعنامه الجزایر که تعيين‌کننده مرزهای ایران با عراق است، ادعاهای واهي داشتند که تحلیل‌گران دلیل این امر را بهانه‌ای برای باز پس‌گيري غرامت به ایران دانستند.
بدهی عراق به ایران در حالی از سوی این کشور نادیده گرفته می‌شود که این مقدار بدهی تنها مربوط به تخریب فضای فیزیکی کشورمان بوده اما عراق از جنبه آغازگر بودن جنگ به دلیل عدم پیگیری‌های مناسب ایران در مجامع بین‌المللی تاوانی نخواهد پرداخت، ولی هنوز مذاکره و اقدامی در جهت پرداخت آن صورت نگرفته و تنها تقاضای بخشش آن از طرف عراقی‌ها شنیده می‌شود.
تعلل عراق در حالی صورت می‌گیرد که کویت به دلیل حمایت سازمان‌ملل هر ساله پنج درصد از درآمدهای نفتی عراق را گرفته و تاکنون به خاطر اشغال این کشور توسط عراق در زمان صدام طبق قطعنامه‌های شورای امنیت بیش از صد میلیارد دلار از اين كشور دریافت کرده كه این روند همچنان ادامه دارد.
جلال طالبانی رئیس‌جمهور عراق با بيان اينکه دولتمردان فعلی عراق در دوران صدام همراه ایران با رژیم بعث می‌جنگیدند، اظهارداشت: مردم عراق در زمان جنگ تحميلي، همچون ملت ایران بی‌گناه بودند و اين حملات در حالي انجام شده که صدام پیش از حمله به ایران به ملت خود حمله کرده است.
وی تاكيد كرد: دولتمردان عراق از ایران انتظار دارند تا غرامت جنگی این کشور را ببخشد.
اما منوچهر متکی "وزير امور خارجه وقت ايران"، نسبت به درخواست رئيس جمهوري عراق از ایران اظهار بی‌اطلاعی کرده و اين بی‌اطلاعی درحالی صورت گرفته که حتی طرف ایرانی نیز در دیدارهای خود بحث غرامت‌های جنگی را درخواست نکرده است.
با گذشت بیش از بیست و چهار سال از پایان جنگ تحمیلی پیگیری غرامت‌های ایران از عراق همچنان بی‌نتیجه مانده است.
مقامات ایرانی برای بازپس گیری غرامت جنگ عراق و ایران چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
مجلس شورای اسلامی نیز در مقاطعی پیگیر این مسئله شد. از جمله چالشی که در مجلس بر سر مسئله غرامت رخ داد پيشنهاد اعضای مجلس درخصوص بخشيده شدن بخشي از بدهي‌هاي عراق به ايران به‌جاي اختصاص اعتبار به بازسازی عراق بود. همچنین تأکید بر عدم بخشش غرامت جنگی عراق در کنار انتشار نقشه جعلی از خلیج فارس در اين کشور موضوعاتی بوده که مجلس خواستار پیگیری‌های لازم از دستگاه دیپلماسی کشور و کمیسیون امنیت ملی مجلس شد، اما همچنان این درخواست به مثابه بسیاری دیگر به دست فراموشی سپرده شد....
قطعنامه 598 و پذيرش آن از سوي ايران
در حالي‌كه در ماه‌هاي آخر جنگ تحميلي حمایت جهانى از عراق به اوج رسید، سكوت مجامع بين‌المللي مهري تاييدي بر اين حمايت‌ها و جنايات رژيم بعث عليه كشورمان بود.
در اين ميان امام خميني معمار كبير انقلاب براي خاتمه يافتن جنگ‌آوري‌هاي دشمن به پذيرش قطعنامه صادر شده از سوي شوراي امنيت سازمان ملل متحد اقدام كرد.
قطعنامه ۵۹۸ پس از يك سال تأخير در نهايت در تاريخ ۲۷ تيرماه ۱۳۶۷ با پذيرش رسمى از سوى جمهورى اسلامى ايران به جنگ 8 ساله خاتمه داد.
اگرچه ترتيبات و مقررات قطعنامه به دليل اختلاف‌نظر ميان طرفين جنگ در خصوص اجراى مقررات آن و از همه مهمتر كارشكنى‌هاى عراق در روند اجرايي اين قطعنامه مشكلاتى را در برخي از موارد به‌وجود آورد؛ تصويب قطعنامه ۵۹۸ در ۲۰ ژوئيه ۱۹۸۷ (۲۹ تير ۱۳۶۶) براساس هفت منشور حكايت از آن داشت كه اعضاى شوراى امنيت به ويژه اعضاى دائمى آن با تصميمي جدي براي پايان دادن جنگ ميان دو دولت اقدام كردند.
در ماده 6 قطعنامه 598 شوراي امنيت آمده است: "از دبيركل درخواست مي‌نمايد كه با مشورت با ايران و عراق مساله تفويض اختيار به يك هيات بي طرف براي تحقيق راجع به مسئوليت منازعه را بررسي نموده و در اسرع وقت به شوراي امنيت گزارش دهد"
لزوم پيگيري دستگاه ديپلماسي براي باز پس‌گيري غرامت جنگي ايران از عراق