به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران از کرمان :
دایناسورها گروهی از حیوانات خشکی بودند که حدود ٢٣٠ میلیون سال پیش بر روی کره زمین زندگی می کردند و تا ٦٠ میلیون سال پیش نیز کره خاکی را در تسخیر خود داشتند.
در طی این دوران تعداد وتنوع دایناسورها بر روی کره زمین بسیار فزونی گرفت تا اینکه در اواخر دوره کرتاسه منقرض شدند و گونه ای از آنان باقی نماند.
تعداد دقیق گونه های دایناسورها که بر روی کره زمین می زیسته اند روشن نیست. تاکنون حدود ٧٠٠ نوع از آنها شناخته شده است و گمان می رود تعداد آنها بسیار بیشتر از این عدد باشد.
زرندجایگاه پیدایش نخستین آثار دایناسورها
درجریان پی جویی دایناسورها توسط تیم مشترک ایران وبرزیل درنواحی شمال کرمان نخستین آثاراسکلتی دایناسورها شامل یک دندان دایناسورگوشت خوار وقطعاتی ازاستخوانهای نامعین در روستاهای اطراف زرند مورد شناسایی قرارگرفت،
بی توجهی مسئولین و تخریب این آثار
بخشی ازردپای این دایناسور متعلق به 180میلیون سال پیش درعصرژوارسیک(زمین شناسی) درشمال شهرستان زرند است که هم اکنون به دلیل بی توجهی مسئولین به طور کلی درحال تخریب است.
محمد رضا قطبی راوندی استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد زرند بابیان اینکه منطقه نیزار شهرستان زرند یکی ازمناطق دیرینه شناسی درکشور محسوب می شود گفت: دره نیزار ومنطقه دشتخاک این شهرستان مملو از آثاربه جامانده ازدوره ژوارسیک است.
وی افزود: نخستین آثار به جامانده ازدایناسورها دراین شهرستان مربوط به ردپای دایناسورهاست که بزرگترین این ردپا ها برروی تخته سنگی درکوههای نیزار است.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد زرند با اشاره به اینکه متاسفانه این ردپا بر اثر بی توجهی مسئولان تخریب شده، تصریح کرد: تاکنون هیچ اقدامی درجهت حفظ ونگهداری این اثر ارزشمند انجام نشده است.
بهشت دیرینه شناسی همچنان با بی توجهی مسئولین دست و پنجه نرم می کند
قطبی با اشاره به اینکه شمال استان کرمان بخصوص منطقه دشتخاک به بهشت دیرینه شناسی شناخته شده است تصریح کرد :در بسیاری از منازل مسکونی منطقه دشتخاک نمونه های بی نظیری از فسیلهای دایناسورها کشف می شود ولی متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی برای ثبت این آثار درفهرست ملی صورت نگرفته است.
وی با اشاره به اینکه بزرگترین رد پا بر اثر بی توجهی مسئولین تخریب شده، اظهار داشت: درحال حاضر 3ردپای کوچک از دایناسورها درمنطقه دشتخاک و بیدوئیه کشف شده وجود دارد که این امر همت مسئولین رادرجهت حفظ و احیای این آثار می طلبد تا این آثار همانند بزرگترین ردپا تخریب نشوند ومورد سوء استفاده افراد سود جو قرار نگیرند.
استادیار و عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد واحد زرند با اشاره به اینکه آقای تجربه کار، مسئول موزه دیرینه شناسی کرمان به همت اهالی روستای دشتخاک در یک حمام قدیمی موزه ای از آثار کشف شده از این منطقه برپا کرده ، خاطرنشان کرد: این موزه ی دیرینه شناسی آثاری از جمله استخوان عظیم الجثه یک دایناسور و انواع فسیل ها را در خود جای داده است.
موزه دارآباد تهران خواستار نگهداری از بزرگترین ردپای دایناسورها بود ، اما...
قطبی با اشاره به اینکه این امر می تواند درجهت جذب گردشگران ورونق اقتصادی موثر واقع شود ، خاطرنشان کرد: همکاری و همت مسئولین می تواند درحفظ ونگهداری این آثار موثر باشد.
وی با بیان اینکه هنگام کشف بزرگترین ردپای دایناسورها در دره نیزار زرند از موزه دارآباد تهران خواستار حفظ ونگهداری این اثر شدند ولی متاسفانه بااین امرموافقت نشد و هم اکنون این اثر به طور کامل تخریب شده است.
هیچ ارگانی متولی حفظ ونگهداری آثار ردپای دایناسورها دراستان کرمان نشده است
قطبی اظهار داشت: اکثرکشورهای اروپایی بادارابودن چنین آثاری درحفظ ونگهداری آن تلاش کردند ، این درحالیست که این آثاردر استان کرمان درحال نابودی است.
وی افزود: متاسفانه تاکنون هیچ ارگانی خاصی متولی حفظ ونگهداری این آثار دراستان کرمان نشده است.
نقاط شمالی استان کرمان ، مهم ترین بستر برای کشف آثار دایناسورها
محمد جهانشاهی ، مسئول اکوتوریست سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی استان کرمان در این خصوص اظهار داشت: سرزمین ایران به واسطه شرایط اقلیمی که در گذشته داشته بخصوص در دوران دوم زمین شناسی جلوه ای ازپوشش گیاهی بسیار غنی آب وهوایی مطلوب را در خود داشته است.
وی گفت: به واسطه این شرایط کثرت قابل توجهی ازموجودات عظیم الجثه بخصوص دایناسورها درایران وجود داشته است که بقایای این دوران در بخش های شمالی ومرکزی ایران یافت می شود.
جهانشاهی تصریح کرد: نقاط شمالی استان کرمان که تحت معادن عظیم زغال سنگ قراردارند یکی از مهم ترین بسترها برای کشف آثار دایناسورها می باشد.
وی یادآور شد: به همین دلیل در سالیان گذشته دیرینه شناسان ، جغرافیای ایران وآثار دایناسورها را در مناطق شمالی استان مورد بررسی قرارداده اند.
جهانشاهی با بیان اینکه در اواخر دهه 50 دایناسور شناس معروف فرانسوی بنام آلبرت دو لا پارنت بخش های شمالی استان رامورد شناسایی قرارداد ، افزود: براین اساس شواهد وآثار مهمی بخصوص چندین ردپا در این منطقه کشف شد که بخشی ازاین ردپا به موزه سازمان زمین شناسی ایران منتقل شد اما اسکلت وبقایا دیگری پیدا نشد.
وی گفت: در اوایل دهه 90 پس ازسه دهه وقفه ، زمین شناسان ایران به همراه متخصصین بلژیک و ایتالیا کاوش هایی در شمال استان کرمان آغاز کردند که براساس مطالعاتی که از گذشته داشتند نسبت به پایش این منطقه اقدام شد.
مسئول اکوتوریست سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی استان کرمان افزود: این تیم موفق شدند نتایج قابل توجهی را بدست آورند که در این راستا چند قطعه استخوان ویک دندان را در کوههای محور زرند ـ راور کشف کردند.
جهانشاهی خاطرنشان کرد: براین اساس میراث فرهنگی درمرحله اول نسبت به معرفی بخشی از این جاذبه ها درقالب کارت پستال ، معرفی در وب سایت ها ومعرفی این آثار درکتاب سفر استان اقدام نمود.
نبود برنامه جامع وراهبردی درحوزه های طبیعت گردی مانع از ثبت ملی و جهانی آثار می شود
وی با بیان اینکه میراث فرهنگی درجهت ثبت آثارطبیعی گامهای برداشته است یادآور شد: واقعیت این است برنامه جامع ، استراتیژیک وراهبردی درحوزه های طبیعت گردی وجود ندارد تا به عنوان بستر قانونمند وهمه جانبه بتوان در این زمینه اقدامات موثری را انجام داد.
جهانشاهی تصریح کرد: در حال حاضر بخش عظیمی از آثارموجود در استان کرمان قابلیت ثبت ملی وجهانی دارد اما به واسطه نبودیک برنامه راهبردی ، بخش طبیعی استان همچنان بی بهره از پوشش های حمایتی وحفاظتی قانونی گردیده است.
وی با اشاره به اینکه بهترین وموثرترین ابزار درحفظ مواریث در بخشهای تاریخی،طبیعی وفرهنگی ، آگاهی مردم بخصوص ساکنان مناطق همجوار با این آثار است، گفت: باید برنامه هایی جهت بهره برداری از این ظرفیت ها به نفع جوامع بومی ومحلی اجرا شود و همچنین توسط بخش های دولتی و نیز خصوصی موردحمایت قرار گیرد.
آثار مربوط به طبیعت با برنامه های غیرکارشناسی تخریب شده اند
جهانشاهی افزود: اکنون بخش های زیادی از آثار تاریخی کرمان بخصوص در زمینه طبیعت با برنامه های کارشناسی نشده مورد ضرر وزیان قرار گرفته اند که یکی از این آثار رد پای دایناسورهاست.
بین دستگاههای مرتبط هماهنگی وجود ندارد
وی اظهار داشت: لازم است با یک هماهنگی مناسب و بین بخشی دستگاههایی چون میراث فرهنگی،سازمان زمین شناسی، محیط زیست و منابع طبیعی در مسیری هماهنگ جهت بهره برداری اصولی با رویکرد توسعه پایداری از این مواریث حفاظت شود و همچنین در بُعد توسعه ازآنها بهره برداری اصولی داشته باشند که اکنون وجود ندارد.
مسئول اکوتوریست سازمان میراث فرهنگی وجهانگردی یادآور شد : در حال حاضر توان بسیار بالایی در بستر طبیعت از نگاههای مختلف اکوتوریستی و تئوتوریستی وجود دارد که استان کرمان با توجه به غناء تاریخی که دارد باید یکی از مهمترین قطب های گردشگری کشور در ابعاد مختلف معرفی شود.
جهانشاهی افزود: تنها شناسایی این ظرفیت ها مهم نمی باشد بلکه این ظرفیت ها باید به تولیدات گردشگری تبدیل شود.
فراموش نکنیم حفظ ونگهداری آثار به جا مانده درجای جای استان زمانی محقق خواهد شد که برای حفاظت از آثار تاریخی و طبیعی بین دستگاههای مرتبط هماهنگی لازم صورت گیرد./س
گزارش از : مریم عدالت خواه