به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، برای کوهنوردان همیشه صعود به قلل خاص از اهمیت و ارزش دیگری برخوردار است. قله خاص از دید یک کوهنورد می‌تواند ویژگی‌های متفاوتی داشته باشد. گاهی صعب‌العبور بودن یک منطقه کوهستانی باعث جذابیت کوه می‌شود، گاهی شکل خاص قله، گاهی منفرد بودن آن، گاهی دور افتاده بودن یک قله و گاهی یک جاذبه زمین‌شناسی در آن کوهستان عامل جذب کوهنوردان و گردشگران می‌شود.
در مورد تفتان چند جاذبه همزمان وجود دارد: دور ماندن قله تفتان نسبت به مرکز ایران و فاصله زمانی و مکانی نسبتاً زیاد با اکثر استان‌های ایران، آتشفشانی بودن تفتان، قرار گرفتن تفتان در کنار دشت و دریاچه هامون به شکلی که تنها بلندی مشخص منطقه است و...
تفتان یکی از پنج آتشفشان ایران زمین است که در کنار دماوند، سهند، سبلان و بزمان مجموعه قلل آتشفشانی را تشکیل می‌دهند. به گزارش ایران، از شهر سوخته و بسیاری از نخستین‌های ثبت شده آن در دنیا، گرفته تا کوه خواجه و دریاچه هامون و دهانه غلامان و چاه نیمه‌اش همه نشان از گذشته‌ای درخشان دارد.حیف است که تا سیستان بیایی و به دیدار این میراث نروی.
در جاده خاش به زاهدان اگر از خاش به سمت شمال حرکت می‌کنید پس از حدود25 کیلومتر تابلوی بزرگی مسیر دسترسی به قله تفتان را به شما نشان می‌دهد. این مسیری بود که ما به سمت تفتان رفتیم و برعکس اگر از زاهدان به سمت خاش حرکت کنید حدود کیلومتر 145 به خروجی روستا‌های تمندان و گوشه می‌رسید و ما به سمت روستای تمندان که مبدا صعود به قله تفتان است، حرکت می‌کنیم.
تفتان قله
«چهل‌تن»مردمان سیستان و بلوچستان به قله تفتان، قله
«چهل‌تن» نیز می‌گویند و این نام از اعتقادی قدیمی می‌آید که چهل تن از
بزرگان و زاهدان مذهبی در این کوه پناه گرفته‌اند و بعد از مدتی ناپدید
شده‌اند. این روایت به صورتی مشابه در مورد نام شهر «زاهدان» نیز نقل
می‌شود که اشاره به چهل یا چهل و چهار زاهد و عابد زمان‌های دور دارد.
گفته
می‌شود کوه تفتان آتشفشانی نیمه فعال است اما نقل‌قول دیگری می‌گوید که
تفتان فعال‌‌ترین کوه آتشفشانی فلات ایران است! و البته هر دو از منابع
موثق هستند. در مورد وجه تسمیه قله تفتان این‌گونه گفته می‌شود که نام قله
تفتان از کلمه «تفت» به معنای گرم و سوزان می‌آید و علت آن آتشفشانی بودن
این کوه و خروج گاز گوگرد از درون آن است.
نام‌های دیگر قله تفتان
به غیر از چهل‌تن، عبارت است از: ماده کوه یا مادرکوه، نرکوه و زیارت که
البته هر کدام این‌ها نام قله‌هایی از کوهستان تفتان است و به اشتباه با
نام تفتان معادل خوانده می‌شود.
به قول یکی از همنوردان، صعود به
تفتان نیاز به راهنما ندارد. شما می‌توانید با دنبال کردن اسپری‌های رنگی و
تبلیغات بی‌جا در تمامی طول مسیر براحتی تا پناهگاه پیش بروید البته تماشای غروب
سرخ و سوزان تفتان در آخرین گام‌های این صعود، زیبا‌ترین هدیه‌ای است که
پروردگار بهما هدیه می‌دهد.
دره گلدره گل اردوگاه دانش‌آموزی است که در انتهای جاده واقع شده است و در واقع آخرین نقطه ماشین رو به سمت قله تفتان است. این اردوگاه در اختیار آموزش و پرورش است و کوهنوردان عموماً از آن برای اسکان و استراحت استفاده می‌کنند.
امکانات اردوگاه دره گل عالی نیست، اما قابل قبول است. یک ساختمان خوابگاهی برای اسکان همزمان تیم‌های بزرگ کوهنوردی با گنجایش بیش از یکصد نفر، آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی از جمله امکاناتی است که محل اقامت کوهنوردان را به یک هتل تبدیل می‌کند!
ارتفاع این اردوگاه که مبدا صعود به قله تفتان محسوب می‌شود، 2493 متر از سطح دریا‌های آزاد است.در فضای باز اردوگاه دره گل نیز تعداد زیادی آلاچیق وجود دارد که در صورت همراه داشتن چادر می‌توان از آنها استفاده کرد.
برای این که در مسیر صعود قله قرار بگیرید لازم است که از پناهگاه خارج شده و خود را به سمت دیگر رودخانه برسانید. ابتدای مسیر، راه مالروی عریضی است که به وضوح مشخص است. این راه از کنار رودخانه می‌رود و هر چند در برخی زمان ها رودخانه آب زیادی ندارد، اما در پشت چند آب بند موجود در مسیر، آب زلالی جمع شده است و طراوتی ویژه به منطقه داده است. در پای کوه بوی گوگرد و مواد معدنی دیگر به خوبی به مشام می‌رسد.
از کنار چشمه پونه عبور می‌کنید. واقعاً نام ملموسی بر این چشمه گذاشته شده است. بوی پونه وحشی تازه، شما را مدهوش می‌کند.
مسیر پاکوب مشخص است و ما در همان امتداد ادامه دهید. کم‌کم سنگ‌هایی مانع حرکت می‌شود.رنگ زمین و دیوار‌های سنگی و شنی اطراف مسیر، هر لحظه تغییر می‌کند و رنگ‌های متفاوت در کنار هم از عجایب این کوهستان است. زرد و سرخ و سیاه مشخص‌‌ترین طیف رنگی است که دیده می‌شود.
وجود خط‌های منظم روی دیواره‌های دو طرف مسیر، نشان از رد آب در زمان‌های مختلف و به صورت مکرر دارد. به نظر می‌آید با دستگاهی خیلی دقیق این خط‌‌ها را ترسیم کرده اند!
بادهاي نامهربان تفتانبا پشت سر گذاشتن تنگه گلو به ارتفاع 2840 متری می رسید و با نمایی بازتر از کوه‌های اطراف و آسمان آبی روبه‌رو می‌شوید و تک درخت خشکیده‌ای که جلوه‌ای خاص به این نمای کوهستانی داده است.
آنچه از سیستان و بلوچستان در ذهن عموم مردم ایران است، خشکسالی و بیابان و بی‌آبی است. اما اینجا لمس برف و گام نهادن روی آن در بلند‌ترین نقطه دشت سیستان حس غریب و متفاوتی دارد. هر چند گنگ اما لذت‌بخش است. اینجا تفتان است و اینجا سیستان ایران زمین است با تمام تفاوت‌‌ها و زیبایی‌هایش...
از اردوگاه آموزش و پرورش دره گل تا پناهگاه صبح از مسیر تنگه گلو، سه ساعت کوهپیمایی لازم است. پناهگاه صبح در ارتفاع 3228متری از سطح دریا واقع شده است و از اینجا تا قله تفتان حدود ۳ تا4 ساعت زمان برای صعود لازم است.
ارتفاع قله بزمان که در نزدیکی تفتان واقع شده از سطح دریای آزاد ۳۵۰۳متر است. کم کم از پناهگاه صبح فاصله می‌گیریم و خود را بالا می‌کشیم. تفتان به باد‌های وحشتناک روی قله اش شهرت دارد و در بیشتر روز‌های سال سرعت باد به حدود 70 کیلومتر در ساعت می‌رسد که شرایط بسیار سختی را پدید می‌آورد.
هر چه بالاتر می‌روید دشت سیستان بیشتر نمایان می‌شود و دامنه دید وسیع تر. با عبور از یالی دیگر و با دیدن فوران گاز در دور دست، متوجه وجود قله می‌شوید. نزدیک شدن به قله نشانه‌ای دیگر هم دارد و آن کم شدن پوشش گیاهی و رنگ به رنگ شدن زمین است. هر چه به قله نزدیک‌تر شوید این شرایط جدی‌تر می‌شود.
روي تفتان ننشينيدبا قرار گرفتن روی یال نهایی قله، با دو نمای متفاوت زمین مواجه می‌شوید. در یک سمت یال قله هنوز برف وجود دارد و در سمت دیگر، سطح زمین رنگی و به مانند صابون، صاف و لغزنده است.
توصیه کوهنوردانی که پیش از این به تفتان صعود کرده بودند این بوده که به هیچ وجه روی قله، روی زمین ننشینید. روی زمین نشستن همانا و خداحافظی با لباس همانا! به دلیل مواد موجود در سطح زمین، احتمال پاره شدن لباس وجود دارد .
روی قله، غوغایی برپاست. تصاعد گاز از درون زمین و برافروختگی سطوح زیرین به خوبی دیده می‌شود. در هر گوشه از قله تفتان جنب و جوشی برپاست! معنای تفتان را روی قله می‌شود فهمید!
ارتفاع قله تفتان از سطح دریا ۳۹۰۵متر است که البته این یکی از قلل اشاره شده که دهانه آتشفشانی روی آن قرار گرفته است. شدت بوی گوگرد و گاز‌های متصاعد از زمین به اندازه‌ای است که خیلی زود دستور بازگشت برای هر کسی که به اینجا رسیده صادر می‌شود تا سلامتی کوهنوردان حفظ شود.