به گزارش
باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومی رادیو قرآن؛ شجره در لغت عرب و استعمالات قرآنی گاه به معنی درخت و گاه به معنی مطلق گياه به کار رفته است و در قرآن كريم از اين كلمه به انواع مختلفی ياد شده که در برنامه "نسیم واژه ها" روز سه شنبه 27 دی ماه 5 وجه از وجوه معانی "شجره" در قرآن بررسی می شود.
یکی از معانی شجره در قرآن اشاره به "شجره زقوم" است که خداوند در آیه 43 سوره دخان می فرماید: -شجاِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ طَعَامُ الأثِيمِ ؛ مسلماً درخت زقوم... غذای گنهكاران! است و همچنین در آیه 62 سوره صافات نیز آمده است ذلک خير نزلا ام شجره الزقوم آيا آن روزى نيکوى بهشتيان، براى پذيرايى خوب است يا درخت زقّوم که براى دوزخيان آماده شده است ؟
زقوم نام گياهی تلخ و بدبو و بدطعم است كه دارای برگ‌های كوچكی است و در سرزمين تهامه از جزيره عرب می‌رويد، گياهی است كه شيره تلخی دارد كه وقتی به بدن اصابت كند متورم می‌شود. در واقع غذای دوزخيان است.
یکی دیگر از "اشجار" قرآن درخت خرما است که در تعبیر شجره طیبه در آیه 24 سوره ابراهیم به کار رفته اسن که خداوند می فرماید: - شجره طيبه: أَلَمْ تَرَ كَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا كَلِمَةً طَیِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاءِ آيا نديدی خدا چگونه مثل زده: سخنی پاك كه مانند درختی پاك است كه ريشه‌اش استوار و شاخه‌اش در آسمان است؟»
در كتاب كافی از امام صادق (ع) در تفسير جمله «كشجره طيبه اصلها ثابت و فرعها فی السماء» چنين نقل شده است: پيامبر (ص) ريشه اين در خت است و اميرمؤمنان علی (ع) شاخه آن و امامان كه از ذريه آن‌ها هستند شاخه‌های كوچك‌تر و علم امامان ميوه اين درخت است و پيروان با ايمان آن‌ها برگ‌های اين درختند.
در روايتی ديگر شجره طيبه به درخت پاكيزه در بهشت تعبير شده كه اين درخت پاكيزه حضرت محمد (ص) است و شاخه آن حضرت علی (ع) و برگ آن حضرت فاطمه(س) و ميوه آن حضرت حسن و حسين (ع) هستند.
در مقابل شجره طیبه خداوند در آیه 26 سوره ابراهیم از شجره خبیثه نام می برد و با درخت حنظل به آن اشاره کرده و فرموده :وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الأرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ و مثل سخنی ناپاك چون درختی ناپاك است كه از روی زمين كنده شده و قراری ندارد.
كلمه خبيثه همان كلمه كفر و شرك، همان گفتار زشت و شوم، همان برنامه‌های گمراه كننده و غلط، همان انسان‌های ناپاك و آلوده و خلاصه هر چيز خبيث و ناپاك است، به روايتی از امام محمدباقر(ع) اين مثل (درخت پليد ) برای بنی اميه است.
درخت زیتون از دیگر وجوه معانی "شجره" در قرآن است که در آیه 20 سوره مومنون به آن اشاره شده است و در این آیه آمده است که "وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغٍ لِلْآکِلينَ و نیز به وسیله آن درخت زیتون را پدید آوردیم که از کوه سینا برمى آید و میوه اى مى رویاند که داراى روغن است و خورشى است براى خورندگان.
در آیه 35 سوره بقره نیز وجه دیگری از معنی "شجره" بیان شده که خداوند از "درخت گندم" نام برده و می فرماید:...... وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمينَ "و گفتیم: اى آدم، تو و همسرت در این بهشت سکونت کنید و از نعمت هاى آن، از هر کجا خواستید، به خوشى بخورید، ولى به این درخت نزدیک نشوید و از آن نخورید که از کسانى خواهید بود که بر خویشتن ستم کرده و رنج و سختى را بر خود روا دانسته اند.
شایان ذکر است؛ برنامه "نسیم واژه‌ها" به بررسی اشتراک لفظی واژگان می‌پردازد و این برنامه به همت گروه قرآن و اندیشه رادیو قرآن روزهای زوج ساعت 16:45 بر روی موج اف ام ردیف 100 مگاهرتز پخش می شود.