به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران به نقل از "آسيا
تايمز"؛ کاوه افراسيابي تحليلگر و استاد دانشگاه در مقاله اي تحت عنوان
"صلح خاورميانه به اراده بستگي دارد" افزود؛ سال 2013، سال مهمي براي جنگ و
صلح در منطقه خاورميانه خواهد بود. پاسخ به اين سوالات که چه کسي دست بالا
را خواهد داشت و آيا منطقه خاورميانه تحولات مثبت يا منفي را تجربه خواهد
کرد يا نه، اگر غيرممکن نباشد دشوار است، اما در روند امور ترديدي نيست و
ارائه فهرستي از اين تحولات مي تواند در رمزگشايي اتفاقات کمک کند.
براي
شروع مي توانيم فرض کنيم التهابات و جنجال هاي پس از وقوع بهار عربي در
کشورهايي مانند تونس و مصر ادامه خواهد داشت و بحرين و اردن نيز تداوم
کشمکش ها براي تغيير را تجربه خواهند کرد.
به نظر مي رسد مسئله
کردها در عراق تشديد خواهد شد و عراق بيش از قبل با مشکلات تروريسم و
اختلافات سياسي دست و پنجه نرم خواهد کرد.
همچنين؛ مي توان تصور
کرد که عربستان سعودي همچنان با مسائل جانشيني و بي ثباتي منطقه اي درگير
خواهد بود، تغيير نظام همچنان به عنوان يک مسئله در سوريه مطرح خواهد بود و
توسعه طلبي اسرائيل همچنان مورد بي توجهي آمريکا و ديگر قدرت هاي غربي
قرار خواهد گرفت.
پرونده هسته اي ايران به احتمال فراوان درصدر دستور
کار دولت دوم اوباما قرار خواهد داشت، بخصوص اگر "لابي اسرائيل" قدرت خود
را داشته باشد.
اما ترديدهايي نيز در سال جاري وجود دارد، مثلا
دولت سوريه چقدر شانس بقا در سال 2013 را دارد؟ يا رژيم بحرين يا دولت محمد
مرسي در مصر؟
آيا امکان دارد که آمريکا به رهبري وزير خارجه جديد
خود به اسرائيل براي فرآيند صلح فشار بياورد و همچنين براي حل مسالمت آميز
بن بست هسته اي ايران؟
ابهام اصلي در مورد اين سوالات از ناتواني
ما در پيش بيني ماهيت سياست هايي که توسط بازيگران سياسي اتخاذ و پيگيري
خواهد شد، ناشي مي شود.
از لحاظ ژئوپلتيکي، چالش سوريه، به دليل
اهميت استراتژيک اين کشور مسئله اصلي سال جديد ميلادي خواهد بود. اگر سوريه
به دست شورشيان تحت حمايت عربستان و غرب سقوط کند، اين امر تغيير چشمگير
در توازن منطقه اي ايجاد خواهد کرد.
روند امور به سوي تکرار
سناريوي ليبي پيش مي روند که طي آن قسمت هايي از سوريه "منطقه پرواز ممنوع"
تحت حفاظت ناتو اعلام مي شود، اما هرگونه تغيير رژيمي در اين کشور مي
تواند با بکارگيري سلاح شيميايي تسريع شود.
براي کساني که به
دنبال صلح پايدار در سوريه هستند، شکي نيست که بايد به نقش اخضر ابراهيمي
نماينده سازمان ملل متحد در سوريه توجه ويژه اي شود.
*** فرآيند صلح جديد در
حلقه هاي سياست در سراسر جهان اجماعي وجود دارد که خواستار فوري فرآيند
جديد صلح خاورميانه هستند. جنگ يک هفته اي غزه در ماه اکتبر و اعلام شهرک
سازي جديد اسرائيل و نيز پذيرش فلسطين به عنوان عضو ناظر در سازمان ملل،
انگيزه تازه اي را براي پيگيري فرآيند صلح که مورد بي توجهي واشنگتن قرار
دارد، بخشيده است.
باراک اوباما اگر به اين اولويت بازهم بي توجهي کند، وجهه خود را در جهان از دست خواهد داد.
او
بايد نماينده جديدي منصوب کند، به وزير خارجه جديد خود دستور دهد نشست کمپ
ديويد ديگري با رهبران فلسطيني برگزار کند و سيگنال هايي به اسرائيل
بفرستد که بايد اقدامات غصب اراضي را که قوانين بين المللي را نقض مي کند،
متوقف کند.
به احتمال فراوان اسرائيل به اين درخواست هاي آمريکا
فقط در صورتي که آمريکا رويکرد سخت تري در قبال ايران اتخاذ کند، خواهد
پذيرفت.
اما آنچه که مشخص است، اين است که تهران مخالف مداخله
خارجي در سوريه است و به احتمال فراوان به موازات افزايش دخالت خارجي، کمک
هاي نظامي خود به دمشق را افزايش خواهد داد.
بنابراين يک جنگ
نيابتي در سراسر منطقه خاورميانه غير محتمل است، بخصوص اگر آمريکا راهبرد
مقابله با ايران را اجرايي کند. اين موضوع باعث مي شود ما براي موفقيت
مذاکرات هسته اي ايران در سال 2013 شانسي قائل باشيم.
*** چشم انداز مذاکرات هسته اي ايران به
احتمال فراوان ما شاهد پيشرفت چشمگيري در مذاکرات هسته اي ايران در سال
2013 خواهيم بود. ايران و آژانس بين المللي انرژي اتمي براي رسيدن به
مداليته جديدي جهت همکاري پيشرفت محسوسي داشته اند و اين امر لحن مثبتي را
به مذاکرات چندجانبه ميان ايران و گروه 1+5 خواهد بخشيد.
بنابراين
خوش‌بيني بي دليل نيست: برنامه هسته اي ايران همچنان تحت نظارت آژانس بين
المللي انرژي اتمي است و ايران تمايل خود را براي اعتمادسازي با غرب و
ايفاي نقش فعالتر در مقابله با بحران هاي منطقه اي نشان داده است.
اما آيا اسرائيل و لابي قدرتمند آن در واشنگتن در اختلال در پيشرفت در بحران هسته اي ايران موفق خواهند شد؟
اين
سوال حياتي به اين بستگي دارد که کاخ سفيد در سال 2013 سياست صحيحي در
خاورميانه اتخاذ کند که خوي جنگ افروزي اسرائيل را تقويت نکند.
اکنون
لابي يهود تلاش هاي گسترده اي صورت مي دهد که تضمين کند پس از "پرتگاه
مالي" اصلي ترين اولويت آمريکا، "ممانعت از ايران هسته اي" است. در همين
راستا، وال استريت ژورنال در 17 دسامبر، مقاله اي به قلم چارلز وب، دنيس
راس و مايکل ماکوفسکي منتشر کرد، به عنوان ماهيت واهي و خيالي ايران هراسي
در آمريکا.
در اين مقاله نويسندگان با تشريح سناريوي "تبادل هسته
اي ايران_ عربستان" در خصوص اولويت تهديد ايران براي اوباما مطالبي نوشته
اند. متاسفانه بدون توجه به اينکه اين موضوع چقدر پوچ و واهي است، لابي
طرفدار اسرائيل در آمريکا سخت سرگرم کار است و بايد ديد آيا اوباما مي
تواند در برابر فشار آنها مقاومت کند.
سياست ارتباط دولت اول
اوباما در قبال ايران، به دليل تناقضات رفتاري و اقدامات ضعيف در سطح
استراتژيک و به خصوص به دليل نفوذ طرفداران اسرائيل مانند دنيس راس در داخل
دولت اوباما به شکست انجاميد.
اينکه آيا دولت دوم اوباما مي
تواند مهارت هاي سياسي خود در قبال ايران را بهبود ببخشد، سوال مهمي است که
پيامدهاي چشمگيري بر سياست هاي وسيعتر آمريکا در خاورميانه دارد.
در
واشنگتن يک تيم جديد سياست خارجي براي مذاکره با تهران سخت مورد نياز است و
ما طي هفته ها و ماه هاي آينده تصاوير واضح تري خواهيم داشت که پاسخ اين
سوال را روشنتر خواهد کرد.
بدون شک، نگراني هاي اقتصاد آمريکا و اثرات يک جنگ پرهزينه ديگر در خاورميانه در اين ميان تاثيرگذار خواهد بود.
اين موانع قوي آمريکا براي جنگ با ايران نقطه مثبتي براي ارتباطات ديپلماتيک در سال 2013 است.