به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران کرمان:
در حاشیه ی شهر زندگی می کنند ، البته زندگی که نه ، فقط نفس می کشند، گذران روزهایی سخت و با ترس و لرز و گاهی یواشکی !
صاحب یک چهاردیوارین اما نه امن و قانونی ، نه مستحکم و زیبا ، گاهی غیرقانونی و سست بنیان!!!
آرزویشان است برای یک بار هم که شده در کمال آرامش زندگی کنند ، دوست دارند نگاه شهروند درجه چندم به آنها نشود ، می خواهند از بهترین امکانات شهری بهره مند شوند و هزار و یک حرف دیگر...
آری حاشیه نشینی و حاشیه نشینان بدون آنکه خود بخواهند به بزرگترین معضل جامعه ی امروزی تبدیل شده اند.
زندگي حاشيه اي از يك سو مي تواند تهديدها و مسائلي براي نظام شهري ايجاد كند و از سوي ديگر این امر و همچنین در حاشيه ماندن مسائل و مشكلات عديده اي براي مناطق به دنبال داشته است.
مهمترين مشكلات زندگی حاشیه نشینی
مهمترين مشكلات زندگي خانوادگي در محلات حاشيه نشين شامل بيكاري و نداشتن شغل دائم سرپرست خانوار ، مشكل مالي و كمبود درآمد ، نداشتن خانه و مسكن مناسب ، محيط بد اجتماعي و فرهنگي اين محلات ، عدم رسيدگي شهرداري ، كمبود امكانات رفاهي و تفريحي براي فرزندان ، انحرافات اجتماعي زياد از جمله اعتياد ، نبود امنيت و همچنين در بيان مهمترين مسائل و مشكلات محلات حاشيه نشين به مواردي نظير آسفالت نبودن كوچه ها، كمبود بهداشت و سرپوش نبودن فاضلاب هاي محله ،كمبود امكانات رفاهي، فرهنگي و آموزشي، عدم رسيدگي شهرداري به اين محلات، نداشتن آب لوله كشي، شلوغي محله ها، تراكم جمعيتي زياد ، بافت روستايي چند قومي و فرهنگي بودن محله و ... مي باشد.
راستی تاکنون پای درد دل حاشیه نشینان نشسته اید؟!
جوان است ، دستهای زمخت شده اش از رنجی بی پایان سخن می گوید ، از روزهایی که انگار نمی خواهند روی خوش زندگی را نشانش دهند .
از خودش اینطور می گوید: 18 سال داشت که ازدواج کرد ، چند سال ابتدایی زندگی را به صورت استیجاری گذراند ، تا بالاخره با پول پس اندازشان قطعه زمینی را خریدند ، کم کم اتاقکی ساختند و ساکن شدند.
و اکنون زندگی برایش جهنم شده ، دلهره ی زندگی پنهانی و رویارویی همیشگی با مأموران نظارتی مسکن و شهرسازی خسته اش کرده ، زندگیش روی قایقی بی قانون طعمه ی امواج شده ، امواجی که بیرحمانه او را به این سو و آن سو می کشاند.
اینطرف تر پدری به همراه خانواده خود زندگی می کند ، به چیزی که دارد قانع است ، بقول خودش زمین محل زندگیش را اوایل انقلاب خریدداری کرده ، صاحب زمینش هم فوت کرده و اکنون با چهار بچه در گیر و دار زندگی قانونیست.
کم نیستند این افراد و گاهی آنقدر زیادند که نوشتن تک تک درددلشان طوماری می خواهد که شاید نه مجالی برای گفتن باشد و نه حوصله ای برای خواندن!
پیامدهای ناخوشایند حاشیه نشینی
حاشیه نشینی یک پدیده اجتماعی است که به موازات رشد شهرنشینی پیامدهای ناخوشایندی را به دنبال خواهد داشت.
افزایش بی رویه جمعیت، توزیع نامتناسب و ناعادلانه امکانات به دلیل عدم توجیه اقتصادی، عدم حمایت از مشاغل بومی در روستاها و شهرهای کوچک و همچنین برخی پدیده های طبیعی نظیر سیل، خشکسالی و ... موجبات افزایش مهاجرت از روستاها به شهر و از شهرهای کوچک به کلان شهرها می باشد.
بنابراین برقراری عدالت اجتماعی در زمینه هایی همچون فراهم آوردن سطح زندگی در خور شأن مردم، تأمین امکانات رفاهی در بخش های مختلف، فراهم آوردن اشتغال و ... از سوی دولت یکی از اهداف توسعه ملی به شمار می رود.
حاشیه نشینی یکی از بسترهای وسیع ناهنجاری های گوناگون مانند : افزایش سرقت، فروش مواد مخدر، قتل و ... می باشد. از سویی دیگر با نگاهی گذرا می توان متکدیان، دوره گردها، کارگران ساده و مردمی را دید که شیوه زندگی، کار و دیگر شرایط آنها به محیط شهری شباهت ندارد و در واقع آنها محرومانی هستند که تحت فشارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متأسفانه کمر خم کرده اند و با مهاجرت به شهر های بزرگ چاره ای جز پناه بردن به آلونک های حومه شهرهای بزرگ ندارند.
حاشیه نشینی ارتباط تنگاتنگی با مدیریت کلان شهری دارد، زیرا نظام شهری باید به گونه ای باشد که نیازهای افزایش جمعیت و توسعه روز افزون شهر را بر آورده سازد و راهکاری کارشناسی شده برای مقابله با کنترل مهاجرت و همچنین حاشیه های شهری بیاندیشند.
در این بین شاهد افزایش قابل ملاحضه ای از مناطق حاشیه نشین در شهر کرمان هستیم و به دلایلی همچون ارزانی قیمت زمین و مسکن در حاشیه شهر و تقاضای مردم ساکن در این مناطق جهت بهره مندی از امکانات، برخی ناهمگونی ها به وضوح قابل ملاحظه است.
از این رو از مدیران شهری این انتظار می رود که با یک بررسی آماری دقیق نسبت به مبارزه جدی با پدیده حاشیه نشینی بپردازند، زیرا تداوم وضع موجود جامعه را آبستن حوادث و پیامدهای ناگواری در ابعاد مختلف می نماید.
بهنام سعیدی ، فرماندار کرمان در این باره می گوید: در بحث حاشیه نشینی چهار نقطه در سطح شهر کرمان شناسایی شده ، یکی در شمال شهر ، حدفاصل جاده شرف آباد و جاده زرند مشهور به شهرک صیادشیرازی ؛ نقطه دوم در شمال شرقی و شرق کرمان ، حدفاصل جاده کوهپایه و جاده هنرستان رضوان ؛ نقطه سوم در جنوب شرقی شهر کرمان ، حدفاصل شهرک صنعتی شهرداری و میدان کشتارگاه سابق و نقطه چهارم در جنوب شرق و جنوب کمربندی جوپاری ، روبروی ترمینال مسافر بری جدید ، حدفاصل کمربندی روستای الله آباد و اراضی تحت تصرف راه آهن مشهور به کوره های باقرآباد که بخشی از این اراضی در محدوده اراضی دولتی می باشند.
تاکنون بیش از 50 هکتار از اراضی دولتی از متصرفان پس گرفته شده است.
وی می افزاید: تاکنون بیش از 50 هکتار از اراضی دولتی و حاشیه ی شهر کرمان که توسط افرادی سودجو ، زمین خوار و فرصت طلب تصرف گردیده و یا به اشخاص فروخته شده بود با همکاری شواری تأمین شهرستان و پیگیری اداره راه و شهرسازی استان کرمان و حمایت شورای حفظ بیت المال پس از صدور حکم از متصرفین پس گرفته و به تصرف دولت درآمده است.
کمربندی سبز مانع از گسترش حاشیه نشینی در کرمان می شود
سعیدی با اشاره به اینکه هم اکنون طرحی تحت عنوان کمربند سبز دورتا دور شهر کرمان و خارج از محدوده ی قانونی داخل حریم شهر توسط اداره راه و شهرسازی استان تهیه گردیده، خاطرنشان می کند: این امر پس از طرح در کمیسیون ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسیده و مورد تأیید شواری حفظ حقوق بیت المال نیز قرار گرفته است که در حال حاضر در دست رسیدگی و بازنگری می باشد که پس از تصویب نهایی، شهرداری کرمان موظف به اجرای آن می باشد.
وی می افزاید: این طرح به صورت کاشت درخت در عرض پانصد متر دور شهر کرمان است که از تصرف اراضی جلوگیری می کند.
عمده ترین نماد جهانی حاشیه نشینی سیمای نامطلوب آن است
محمدعلی سعادت آبادی ، کارشناس اجتماعی نیز در این باره می گوید: عمده ترین نماد جهانی حاشیه نشینی سیمای نامطلوب آن است که احساس ، وجدان و دیدگان آدمی را می آزارد ، بطوریکه در آنجا ساختمان ها تخریب شده و فرسوده شده نشان می دهد ،گذرگاه ها و معابر پرپیچ و خم و کم عرض بوده و معمولا راه دسترسی خودروهای امداد اعم از آتش نشانی، اورژانس و پلیس در مواقع بروز حوادث و خطرات وجود ندارد.
وی افزود: اين مناطق به دليل نبودن بيمارستان، درمانگاه ها از ابتدايي ترين تجهيزات پزشكي از لحاظ بهداشت عمومي، نبودن حمام در برخي خانه ها، عدم رعايت بهداشت خصوصي، انباشت زباله ها و عدم دفع به موقع آنها، عدم دفع فاضلاب، آلودگي محيط، دور بودن از خدمات اورژانس و آتش نشاني بعلت دور بودن از خدمات شهري رنج می برند.
سعادت آبادی یادآور می شود: هنوز راه درازی در پیش است تا بتوان به خود این امیدواری را داد که حاشیه نشینی به عنوان یک مشکل بزرگ است و باید بیش از اینها به آن توجه کرد.
کاش برنامه ریزان شهری با درک نیاز ها و دلایل مهاجرت مردم از روستاها و شهرهای کوچک به حاشیه شهر نگاهی دقیق تر و منطقی تر داشته باشند، کمبود هایشان را بشناسند چرا که حاشیه نشینی بزرگترین مسئله جامعه شهری محسوب می شود که باید در راستای رفع این چالش جدی کلانشهرها چاره اندیشه کنند./ب
گزارش از مريم بهادري