نمايش مستند "آرشیو متروک" ساخته "مهرشاد کارخانی" در خانه هنرمندان

به گزارش باشگاه خبرنگاران، علاقمندان قبل از نمایش فیلم از نمایشگاه پوسترهای فیلم های جهان مربوط به فیلم "آرشیو متروک" دیدن کردند.

در این نمایشگاه پوسترهایی همچون : جنایات و مکافات ، لک لک ها پرواز می کنند ، نوادا اسمیت ، دام ، مردی از باران آمد ، زنده باد لومومبا ، اسلحه بزرگ ، ماجرای نیمروز ، بورژوای کوچک کوچک ، جنگ ستارگان ، عبور از مرز جهنم ، 20 پوستر از آثار چارلی چاپلین و... در معرض دید علاقمندان قرار گرفته بود .

مهرشاد کارخانی کارگردان سینما و سازنده آثاری همچون گناه من ، ریسمان باز ، کوچه ملی و اکباتان که چندین مستند نیز تاکنون ساخته و از معروفترین آثار مستند او درباره سینما ؛ بنام های " تیتراژ در سینمای ایران " و " متولد سینما " که نگاهی به سه دهه سینمای پس از انقلاب دارد ، این بار نیز زندگی یکی از بزرگترین آرشیوداران سینما یعنی " احمد جورقانیان " را دستمایه کار خود قرار داده است .

احمد جورقانیان در سال 1327 در بهشهر مازندران دیده به جهان گشود ، در سال 1347 وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران گردید .

جورقانیان سال دوم دانشگاه تصمیمی سرنوشت ساز گرفت که نمیدانست در آینده می تواند نقش تاثیرگذاری در فرهنگ و هنر این مرزو بوم داشته باشد .

وی تصمیم گرفت فیلمهای مطرح و کلاسیک جهان را جمع آوری و برای علاقمندان و به خصوص دانشجویان نمایش دهد ، اولین فیلمی که جورقانیان نمایش داد فیلم " روکو و برادرانش " ساخته " لوکو ویسکونتی " در سینما بلوار در ( آب کرج ) بلوار کشاورز فعلی بود .

بدین سان جورقانیان پایه گذار انجمن نمایش سینمای دانشجویی در دانشگاههای ایران گردید و دیری نپایید بعد از انجمن نمایش دانشگاه تهران ، در دانشگاههای شیراز ، مشهد ، اصفهان ، تبریز ، اهواز ، و سایر دانشگاههای بزرگ تهران مثل دانشگاه ملی ، پلی تکنیک ، علم و صنعت ، آریامهر ( صنعتی شریف فعلی ) ... انجمن های نمایش با تامین فیلم از سوی احمد جورقانیان افتتاح و به نمایش فیلمهایی می پرداختند که دیدن آن فیلمها برای بسیاری از دانشجویان مثل خواب و رویا بود .

جورقانیان همزمان با تحصیل و حتی فارغ التحصیلی با انرژی مضاعفی به کار خود ادامه داد و موسسه وی (( تلاش فیلم )) دیگر برای عاشقان فیلم های ناب سینما نامی آشنا بود .

همزمان احمد جورقانیان شروع به جمع آوری پوسترها و کاتولوگ های سینمایی نمود ، شاید به جرات بتوان گفت خیلی از سینماگران با دیدن چند باره فیلمهای آرشیو احمد جورقانیان سینماگر شدند بدون آن مرد تنهای عاشقی که چنین فیلمهایی را به قیمت حتی زندگی شخصی اش تامین و تهیه نموده است ؛بشناسند .

بعد از انقلاب اسلامی هنگام برگزاری جشنواره فیلم فجر مسولان امر بدون آرشیو احمد جورقانیان توان برگزاری جشنواره را نداشتند .

جورقانیان جدای از آرشیو غنی خود که به سختی و ملالت هزینه انبار و نگهداری آن را تامین می نماید در ایجاد و راه اندازی تشکل های فرهنگی با همراهی و همکاری بزرگان سینما مثل استاد مشایخی ... انجمن کارگری سینما ، انجمن کارگری دانش اموخته گان سینما ...ایفای نقش نموده است .

فیلم مستند آرشیو متروک به زندگی و تلاش های این مرد تنها و خدمات فرهنگی وی می پردازد ، فیلم با دیالوگی از زبان احمد جورقانیان (( مادرم بهم گفت چندتا فیلم دیگه مونده بخری بعد ازدواج کنی؟ و من جوابی نداشتم )) شروع می شود که در پایان فیلم این جمله به شکل موتیف بر روی تصویر شکسته و فرسوده خود جورقانیان می آید .

نمای ابتدایی فیلم با تصویری عاشقانه از فیلم "زوربای یونانی " که زن و مرد در جاده ای که از میان علفزاری می گذرد از کنار هم می گذرند شروع می شود .

لوکشین اصلی فیلم انبار جورقانیان است و،در حالی که در بک گراند پوستر فیلم " تاراس بولبا " قرار دارد ؛ جورقانیان ساده و صمیمی زندگی پر فراز و نشیب خود را شرح می دهد .

کارخانی در میانه صحبت های جورقانیان صحنه های خاطره انگیز و نوستالژیکی از فیلمهای مطرح ایران و جهان مثل : طناب ، مکبث ، شاه لیر ، کلمانتین عزیزم ، آخرین قطار گان هیل ، روکو و برادرانش ، جاده ، آگراندیسمان  ، عروج ، لک لک ها پرواز می کنند ، آواز در باران ،زد ،  گاو ، قیصر ، طبیعت بیجا ن ، مغولها، ... قرار داده که می توان به هوشمندی وی در انتخاب نماها و دیالوگ ها اشاره کرد که تناسب بسیار زیادی با صحبت های جورقانیان دارند .

بعد از نمایش فیلم که با استقبال حضار روبرو گردید ، جلسه نقد و بررسی ، پرسش و پاسخ باحضور کارخانی و جواد طوسی منتقد برجسته سیما و احمد جورقانیان برگزار گردید

در ابتدا جواد طوسی با اشاره به اتفاقات این روزهای سینمای ایران گفت : فارغ از فضای مسموم این روزها در حالی سینما فضای کلاسیک خود را از دست داده است ، چرا سینما به چنین روزی رسیده است ؟! مسائلی که در این فیلم بیان شد حذف بیرحمانه سینمای کلاسیک جهان که لطمه ای شدید به بنیان اقتصادی سینما زد ، گذشته از آن که می توانست سیر تکاملی فنی و رقابت سالمی را نیز ایجاد نماید ، این که دور خود حصار بکشیم و به دنبال ارتباط یکسویه ای باشیم نتیجه آن مسلما" منفی خواهد بود . این که به بهانه های مختلف ، حضور سینمای کلاسیک جهان را نفی کنیم در واقع صورت مسئله را پاک کرده ایم ، آرشیو متروک می خواهد بگوید عاشقانی وجود داشته و دارند که خواسته و می خواهند نسل های متفاوت برای فرار از روزمرگی به دیدن عاشقانه های لطیفی خارج از سینمای خود نیز بیاندیشند . انسان هایی ساده وصمیمی و بدون تکلف مانند جورقانیان زندگی خود را صرف سینما کرده اند ، جورقانیان یکه و تنها همچنان بدون هیچگونه کمک مالی نهادهای متولی امر زندگی خود را با عشق به سینما می گذراند .

مهرشاد کارخانی نیز گفت زمان ساخت فیلم "کوچه ملی" که یکی از لوکیشن های آن آرشیو فیلم های احمد جورقانیان بوده ، با وی آشنا گردیده و همان زمان تصمیم گرفته تا وظیفه خود را به عنوان سینماگری که دیدن بسیاری از محبوبترین آثار سینمای جهان را مرهون زحمات جورقانیان می دانسته دین خود را نسبت به این مرد بی ادعای عاشق و تنها به جای بیاورد .

در واقع من در کوچه ملی می خواستم فریاد بزنم سینمای ایران در حال تعطیلی است که متاسفانه تنها با وجود اکران محدود در جشنواره کسی به این حرف توجهی نکرد و امروز حال و روز سینما را می بینیم و سه سال از توقیف این فیلم می گذرد ، پس از ساخت "اکباتان" که اقتباسی آزاد از فیلم "فرار از تله" زنده یاد "جلال مقدم "بود ، ساخت فیلم مستند آرشیو متروک را شروع کردم ، خیلی غم انگیز است که در حالی که اولین جشنواره بین المللی فجر نیز مرهون زحمات مردی بی ادعاست هیچگونه حمایتی نشده است ، یکبار آرشیو گرانقدر ایشان مورد دستبرد قرار می گیرد ، چرا شاهکارهای سینما بایستی در یک طویله نگهداری شوند ؟ مدیران محترم فرهنگی با خود اندیشیده اند جورقانیان سالخورده و تنها هزینه نگهداری و اجاره انبار آرشیو را چگونه بایستی تهیه نماید ؟ آرشیو متروک در واقع متروک شدن سینمای ایران را هشدار می دهد ، چرا نسل کنونی دانشجویان سینما بایستی از دیدن آثار مطح سینمای جهان بر روی پرده عریض محروم بمانند ؟ در آرشیو احمد جورقانیان نجیب ترین فیلمهای تاریخ سینمای جهان وجود دارند که می توان آنها را در انجمن های نمایش دانشگاهها یا در سینمایی که مسولان به این امر اختصاص دهند اکران کرد و یکبار دیگر تاریخ سینمای جهان را به نظاره نشست و بررسی کرد .

احمد جورقانیان نیز که به علت سکته نمی توانست به صورت روان صحبت کند با همان سادگی و بی تکلفی که در فیلم دیده بودیم به خاطراتی شیرین و هیجان انگیز برای جمع آوری فیلمهای ماندگار سینمای جهان از خرید فیلمی در منزل سفیری تا خرید فیلمی به مبلغ 30 هزارتومان در آن زمان که می شد با آن خانه ای خریداری نمود اشاره کرد .

جورقانیان تاکنون جهت نمایش فیلمهایش در انجمن های نمایش دانشجویی آن زمان تا اولین جشنواره فیلم فجر تا تامین برنامه های تخصی سینمایی تلویزیون هیچوقت به دنبال مبحث مادی نبوده و هیچگونه مذاکره یا قراردادی نیز منعقد نکرده بلکه همچون عاشقی دلسوخته در پایان و هنگام عودت فیلم مبلغی را که دریافت نموده بازهم آن را صرف خرید فیلم یا هزینه نگهداری آرشیوش نموده است .

جورقانیان تنها یک درخواست از مسولان فرهنگی داست و آن این که محل امنی را در تهران در اختیار وی گذاشته و نیرویی جهت حفظ و نگهداری این آثار ارزشمند ، هر چند تقاضای ایجاد کلوبی برای اکران این فیلمها از نظر وی رویایی بیش نیست!

مهرداد کثیریان منقد و نویسنده نام آشنای سینمای ایران نیز به مباحث تکنیکی و ساختاری فیلم پرداخت .

پس از این پرسش و پاسخی میان حضار ، کارخانی و جواد طوسی برگزار شد که بیشتر حول و حوش سبک و ساختار فیلم و زندگی احمد جورقانیان بود که بیان ساده جورقانیان بسیاری از حضار را متاثر کرد ./ي2