به گزارش
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اگر قصد سفر زمینی به این نقطه را دارید، راه آهن گزینه مناسبی است. از
ایستگاه راه آهن تا خود شهر هم کمتر از 5 کیلومتر فاصله است.
البته ما بنا
به اقتضای سفرمان شب را در دزفول می‌گذرانیم و صبح خیلی زود از مسیر صفی
آباد به سمت شوش می‌رویم. از صفی آباد و رود دز که بگذریم کم کم آثار
تاریخی و باستانی شوش خودشان را نمایان می‌سازند.
تپه‌های باستانی این
منطقه هر کدام دنیایی از رمز و راز هستند. در نزدیکی شهر شوش به یک محوطه
بسیار وسیع بر می‌خوریم که توسط سازمان میراث فرهنگی حصار کشیده شده و
احتمالاً شهری بزرگ است که در زیر زمین مدفون شده و بزودی عملیات کاوش آن
شروع می‌شود.
توصیه می‌کنیم در ماه‌های خنک سال به این محل سفر کنید. ماه‌های بهمن و
اسفند بهترین زمان سفر به این منطقه است . از موارد دیگری که در مورد آب و
هوا باید به آن توجه شود، گرد و غبار است. در سال‌های اخیر شهر شوش نیز از
غبار‌های صادره از کشور همسایه بی‌نصیب نمانده است و اطلاع از وضع گرد و
غبار قبل از سفر به این شهر، می‌تواند کمک مناسبی باشد.
قبل از هر چیز به
زیارت دانیال نبی می‌رویم. راننده بومی تاکسی با شور و اشتیاق خاصی از
اهمیت شهر و تاریخ آن می‌گوید و از کم توجهی به این شهر کهن می‌نالد و ما
را در نزدیک‌ترین محل به حرم دانیال نبی پیاده می‌کند. خیابانی که بیشتر
شبیه یک بازار بزرگ است. بازاری پر از دستفروش، فلافل، گیاهان دارویی و
البته اجناس و البسه.
نکته قابل توجه در این بازار تنوع نژاد و فرهنگ‌های
متفاوت است، به خوبی می‌توانید مسافرانی که از راه‌های دور جهت زیارت و
سیاحت به این محل سفر کرده‌اند را تشخیص بدهید.
داخل محوطه آرامگاه دانیال
نبی همیشه شلوغ و از زائران و مسافران شهر‌های دیگر پر است. در حیاط پشتی
نیز معمولاً نمایشگاه‌های صنایع دستی و لباس و مواد غذایی برگزار می‌شود.
داخل مسجد و زیر بارگاهی که مقبره دانیال نبی است، آینه کاری و کاشی کاری
ایرانی به زیبایی دیده می‌شود. یک در بزرگ چوبی در ابتدای صحن حرم نشانگر
قدمت این بنای کریمه است. از داخل حیاط آرامگاه دانیال نبی، قلعه شوش که بر
آکروپل بنا شده، خود نمایی می‌کند. قلعه شوش شاید نخستین پایگاه
باستان‌شناسی ایران باشد.
این قلعه در سال ۱۸۹۷ میلادی و در شمال تپه
آکروپل و شبیه قلعه‌های اروپایی ساخته شده است و در پشت تپه آکروپل، تپه
شاهی و کاخ شوش واقع شده که تقریباً هر کسی اجازه ورود به آن را ندارد. در
زمانی که پاسارگاد همچنان آبادان بود، داریوش هخامنشی تصمیم گرفت شوش را
پایتخت خود قرار دهد.
با در نظر گرفتن اقلیم این منطقه بیشتر مصالح
ساختمانی آن از خشت و آجر تهیه شده است و همچنین در ساخت کاخ‌های داریوش
هنرمندانی از دیگر ملل دخالت داشته‌اند.
به طوری که داریوش خود در لوحی که
در شوش کشف شده می‌گوید: در بنای قصر او صنعتگران بابلی، مادی، لیدی و مصری
خدمت می‌کرده‌اند و مصالح ساختمان‌ها را از فواصل دوردست به شوش می آورده
اند.
در عملیات حفاری که توسط مارسل دیولافوآی فرانسوی و همسرش در شوش
انجام شد مقدار زیادی آجر‌های لعابدار کشف شد که بیشتر آنها مربوط به کاخ
آپادانای شوش هستند. با این آجر‌های لعابدار رنگین به صورت پانل دیوار‌ها
را تزئین می‌کردند.
نقوش حاصله از این آجر‌های لعابدار یا کاشی‌ها عبارتند
از سربازان جاویدان یا نگهبانان شوش در لباس‌های رنگین و درخشان و
مجموعه‌ای از حیوانات مانند شیرها، گاوها، اسب و حیوانات تلفیقی که از
تالار آپادانا به دست آمده‌اند.
بعد از بازدید از آرامگاه دانیال نبی در
طول بازار سنتی شوش به سمت موزه و کاخ آپادانای داریوش می‌رویم. تماشای
ابهت و عظمت تاریخی این شهر، یک لحظه به ذهنم می‌آورد که کجای دنیا تا این
حد از نظر تاریخ و فرهنگ قوی است و به همان اندازه مظلوم.
واقعاً که هیچ
کجا. کاخ آپادانا به کاخ بارعام شاهان هخامنشی معروف است و مخصوص پذیرایی
مهمانان
شاهنشاه بوده است،قبل از کاخ عظیم آپادانا موزه زیبای شوش واقع است.
اگر به تاریخ و آثار تاریخی علاقه‌مندید، پیشنهاد می‌کنم حتماً از این موزه
کم نظیر بازدید کنید. موزه در باغی که با سنگ‌های کشف شده از کاخ‌های
مجاور تزئین شده، واقع شده است.
پيامبري در شوش
مقبره دانیال نبی جدا از کارکرد‌های مذهبی خود یکی از مراکز اجتماعی
شهر شوش به شمار می‌رود. در ایام و مناسبت‌های خاص مردم شوش و مناطق اطراف
در این آرامگاه دور هم جمع می‌شوند. بنای ساختمان دو حیاط دارد که در ضلع
شرقی رودخانه‌ای به نام شاوور ساخته شده است.
مزار اصلی در زیر زمین واقع
شده است که جهت زیارت مردم ضریحی روی آن ساخته شده است. هر چند پیکره اصلی
بنا از نوع خشتی است اما سرداب به صورت گچی ساخته شده. ضریح کنونی تنها 50
سانتیمتر با آب رودخانه کناری فاصله دارد که این امر در درازمدت باعث وارد
آمدن خسارت به آن خواهد شد.
به یادماندنی‌‌ترین قسمت بنا که در خاطر هر
بازدید‌کننده‌ای می‌ماند گنبد کله قندی شکل آن است. 25 طبقه سفید رنگ قسمت
اصلی گنبد را تشکیل می‌دهد. روایات گوناگونی در مورد دفن جسد وی نقل شده
است.
بر اساس یکی از روایات جسد ایشان به صورت مومیایی شده در اتاقی قرار
داشته و بر بالای سر وی صندوقی نیز بوده که هر کس نیاز مالی پیدا می‌کرد از
آن صندوق پول برداشته و بعد از حل شدن مشکل، آن را دوباره به صندوق
بازمی‌گرداند.
همچنین می‌گویند فرمانده سپاه اسلام پس از ورود به ایران، به
اتاقی که جسد حضرت دانیال در آن بود بر مي‌خورد و پس از اطلاع به مقامات
مافوق، بنا به سفارش حضرت علی (ع) جسد وی را پس از تغییر مسیر دادن آب، در
کف رودخانه‌ای که در نزدیکی مقبره قرار داشته دفن می‌کنند. شکل کنونی مقبره
دانیال نبی مربوط به دوران قاجار است. سبک معماری برگرفته از معماری منطقه
خوزستان است.
گنبد کله قندی آرامگاه در سال 1287 هجری قمری ساخته شده است. از قرار
معلوم بقعه قدیمی در جریان سیل تخریب و بقعه کنونی به جای آن ساخته می‌شود.
در زمان جنگ تحمیلی نیز بر اثر حملات موشکی و بمباران هوایی خسارت‌هایی به
بنای آرامگاه وارد شد که پس از جنگ مرمت شده است. در بنای ساختمان از
کاشیکاری استفاده شده است.
بد نیست بدانید در شهر دزفول نیز آرامگاهی به نام آرامگاه پیررود بند
وجود دارد که شباهت بسیار زیادی به آرامگاه دانیال نبی دارد. گنبد آرامگاه
دانیال نبی(ع) در سال 1287 قمری پس از آن‌که سیل بقعه قدیمی‌تر را خراب
کرد، از نو ساخته شد. با شروع جنگ تحمیلی و پیشروی دشمن به نزدیکی شوش،
دشمن این بارگاه را آماج گلوله باران خود قرار داد به نحوی که بخشی از گنبد
اصلی آن تخریب شد.
حضرت
دانیال نبی
مورخان حضرت دانیال نبی را از پیامبران قوم بنی اسرائیل قلمداد
می‌کنند. وی از نوادگان حضرت داوود به شمار می‌رود. در زبان عبری معنی واژه
دانیال «خدا قاضی و حاکم من است» می‌باشد.
از قدیم گفته‌اند عدو شود سبب
خیر اگر خدا خواهد، بر این اساس هنگامی که این پیامبر الهی به اسارت دربار
بخت‌النصر درآمد فرصتی برای وی فراهم شد تا به علوم کلدانیان و زبان مقدس
تسلط یابد. همین امر مایه برتری ایشان گشت.
از قول امام‌جعفر‌‌صادق(ع) نقل
شده است که دانیال نبی نزدیک به 90 سال در دربار بخت‌النصر اسیر بوده است.
می‌گویند شبی بخت‌النصر خواب وحشتناکی می‌بیند. چون حکما و تعبیر‌کنندگان
خواب از تعبیر آن بازمی‌مانند دستور می‌دهد همه آنها را بکشند. اما دانیال
نبی می‌گوید این کار را نکنند و او خواب را تعبیر می‌کند. این امر باعث
می‌شود پس از سال‌ها اسارت در دربار بخت‌النصر به مقام و منزلتی برسد و وی
نیز از فرصت استفاده کرده و مردم و درباریان را به دین موسی فرامی‌خواند.
در مورد زمان تولد و مرگ دانیال نبی بین مورخان اختلاف است. با این حال
زمان زندگی ایشان را همزمان با کوروش می‌دانند. از سوی دیگر برخی مورخان
عنوان می‌کنند که دانیال نبی در زمان داریوش به وزارت رسیده است. بر این
اساس در مورد درگذشت وی این‌گونه نقل شده است که داریوش از وی درخواست
می‌کند برای بازدید و زیارت به بیت‌المقدس برود. ایشان مبادرت به این کار
کرده و در هنگام سفر در شهر شوش به دیار باقی می‌شتابد.
با این که اکثر
مورخان در مورد قبر وی در شهر شوش متفق‌القول هستند اما مقبره‌ای نیز به
نام ایشان در شهر سمرقند وجود دارد که مورد احترام اهالی منطقه است. نقل
است که در این مقبره یک پای حضرت دانیال نبی دفن شده است که توسط تیمور لنگ
به آنجا برده شده است.
آرامگاه
دعبل خزایی
یکی از جاذبه‌های تاریخی مذهبی شهر شوش آرامگاه دعبل خزایی است. دعبل
خزایی از شعرای اهل بیت و معاصر چهار تن از ائمه بوده است. دعبل را متولد
سال 148 هجری قمری و از طایفه خزائه دانسته‌اند.
آرامگاه وی در شمال شهر
باستانی شوش واقع شده است. بناي آرامگاه با آجر ساخته شده است. دعبل با
سرودن اشعار مذهبی ظلم و جور دربار خلفای عباسی را برای مردم افشا می‌کرد.
در کنار آرامگاه دعبل خزایی، بقعه امامزاده عبدالله بن علی نیز واقع شده
است. دعبل به مناسبت سرودن قصیده تائیه و قرائت آن در حضور امام رضا (ع) از
سوی ایشان مورد مرحمت و تحسین قرار گرفت.
نقل است که دعبل به دستور متوکل و
فرماندار منصوب وی با خنجر آلوده به زهر مورد سوءقصد قرار گرفته و در شوش
درگذشت.