به گزارش
باشگاه خبرنگاران به نقل از شبکه خبری هنرمندان؛ در ابتدای این نشست «بهمن نامورمطلق»، معاون پژوهشی و آموزشی خانه هنرمندان ایران و استاد نشانه‌شناسی نکاتی را بیان کرد: موزه‌ها یکی از مهمترین منابع پژوهشی هستند و بنابراین باید در خدمت پژوهش قرار گرفته و باعث رشد تحقیات هنری شوند. در این راستا باید پرسید که آیا در ایران، موزه‌ها جایگاه واقعی خود را دارند؟ در ایران خدمات‌رسانی پژوهشی موزه‌ها بسیار نازل است و این مهم با توجه به سطح خدمات پژوهشی دیگر کشورها بیشتر احساس می‌شود؛ همین امر است که در نهایت به جامعه پژوهشی ضربه می‌زند و بیم آن می‌رود که با چنین رویه‌هایی آثار تاریخی در معرض نابودی قرار گیرند.
در ادامه «منصورزاده»، عضو هیات علمی و مدیر آموزش عالی دانشگاه میراث فرهنگی تهران، سخنرانی خود را با اشاره به ماهیت بحث در مورد موزه آغاز کرده و گفت: جوامع توسعه‌یافته این بحث را حدود دو قرن پیش شروع کرده‌اند. موزه یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی و محصول رنسانس و از زمان شکلگیری‌اش بسیار توسعه یافته است. این موضوع نشان‌دهنده یک ضرورت فرهنگی و حیاتی بودن آن در زندگی اجتماعی است. ذهنیت درباره موزه در جوامع صنعتی در مقابل جوامعی با پیشینه تاریخی غنی و جوامع آفریقایی با هم متفاوت است. موزه و موزه‌های هنری در جامعه ما بسیار مظلوم واقع شده‌اند.
وي با اشاره به کمبود موزه‌ها در کشور ادامه داد: اکثر شهرهای کشور که بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند، فاقد موزه هنری هستند. موزه‌ها در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی جایی ندارند و این خود یک فاجعه فرهنگی است. ما باید قبل از اینکه به اهمیت موزه هنری در جامعه پی ببریم باید ببینیم هنر دارای چه نقشی در جامعه است. هنر همزاد انسان است. هنر وسیع‌ترین حوزه را در حیات فرهنگی انسان داراست و دقیقا در یک موزه تاریخ هنر است که ما با تاریخ تحول هنر و فراز و نشیب‌های آن مواجه می‌شویم. موزه هنری نمایشگاهی است به وسعت تاریخ، نمایشگاهی که نوع چیدمانش نشان‌دهنده تغییرات فرهنگی است.
«منصورزاده» در ادامه به این سوال که چرا موزه‌های هنری شکل گرفته‌اند، به دو عامل کلیدی در ایجاد چنین موزه‌هایی پرداخته و گفت: جدا شدن هنرمند از نهاد کلیسا و کسب هویتی مستقل پس از رنسانس از یک سو و پیدایش رشته تاریخ هنر از سویی دیگر ضرورت ایجاد چنین موزه‌هایی را ایجاد کرد. پس از آشنایی اروپاییان با تاریخ هنر به تدریج موزه‌های اولیه و در نهایت موزه‌های مدرن به وجود آمدند. با همگانی شدن هنر در جامعه و قرارگرفتن آثار فراوان در گالری‌ها، باید فضایی برای نمایش آنها اختصاص پیدا می‌کرد که در آن هنرمند، هنرجو و اثر هنری به تعاملی مساعد می‌رسیدند. ضرورت همین تعامل بود که زمینه را برای به وجود آمدن موزه‌های هنری مهیا ساخت.
دومین سخنران این نشست «حکمت‌الله ملاصالحی»، دکترای باستان‌شناسی از لندن و استاد دانشگاه‌های تهران و آتن بود؛ وی در ابتدا به لزوم تدوین نظریه در «مورد موزه و فلسفه موزه» اشاره کرده و گفت: یکی از رویددهای فوق‌العاده مهم و بنیادین در روزگار ما ظهور پدیده موزه است. شاید در هیچ کجا، جز در زیر سقف موزه‌ها شاهد چنین سطحی از فرهنگ، دانایی و ذوق نباشیم. در موزه است که انسان تصور خود از زندگی، مرگ، امر زیبا و هنر را به نمایش می‌گذارد. صورت‌های به تصویر کشیده‌شده، صورت‌هایی بی‌معنا نیستند بلکه تجسم درک ما از واقعیت، مرگ، زندگی و انسان بودن ما هستند. انسان وجودی است که فراخوانده شده که عالم خود را پی افکند و آنرا بیافریند. انسان تنها موجودی است که از خود میراث برجای می‌نهد. از این روی همه زندگی ما و فلسفه زندگی ما در صورت‌ها خلاصه نمی‌شوند؛ بلکه در زیر لایه‌های جهانی که ما می‌آفرینیم هر صورت تفسیری است از عالم.
وي در ادامه بحث «نهاد موزه و هنر» تاکید کرد: هیچ نهادی تاثیرگذارتر از نهاد موزه‌های دنیای مدرن نیست. تعداد بازدیدکنندگان موزه‌ها از زائران بیشتر شده است و این واقعیتی است بسیار مهم. موزه‌ها نهادهایی هستند کثیرالابعاد و کثیرالاضلاع و به همین دلیل نمی‌شود آنها را از بیرون و حتی از درون، شناخت. موزه‌ها مولود چرخش‌ها و تحولات بنیادین است. بنیادی‌ترین سوال فلسفی این است که چرا موزه؟ چرا انسان‌ها در بسیاری از فرهنگ‌ها موزه‌ها را درست درک نمی‌کنند؟ هیچ چیز به اندازه حافظه، در تعریف انسان بودن ما دخیل نیست. خلاقیت، تفکر و رفتار همگی به حافظه بشری وابسته‌اند و این موزه‌ها هستند که نقش حافظه فرهنگی ما را ایفا می‌کنند.
«ملاصالحی» ساخت و ایجاد موزه‌های دوران مدرن را از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر فرهنگ معاصر معرفی کرده و افزود: ما در دوره‌ای هستیم که دیگر نمی‌توان شهرها و کشورهایی را تصورکرد که موزه ندارند. رنسانس علیه سواستفاده‌های کلیسا از دین شورش کرد. به هر میزان که انسان از کلیسا می‌برید بیشتر از نظام معنایی آن جدا می‌شد و لزوم ایجاد یک نظام ارزشی نوین بیشتر احساس می‌شد. نظامی که درک متفاوتی از انسان بودن، عالم و هستی را در اختیار او قرار می‌داد.
وی سخنرانی خود را با اشاره به فرآیند کشف باستان‌شناسانه تاریخ تشریح نگاه موزه‌ای علوم تجربی جدید، به اتمام رساند.
گفتني است؛ این نشست در نهایت با پرسش و پاسخ و نقد و بررسی مباحث مطرح شده به پایان رسید. /ص