ولی در این میان برخی از خارجی ها بهتر از دیگران عمل کردند و توانستند حضور درخشانی در تیم های خود داشته باشند، حضوری که اگر بخواهیم کل خارجی های حاضر در لیگ را در لیستی بر تخته سیاه فوتبال بیاوریم آنها جزء بهترین ها باشند.
از جمله برترین خارجی هایی که در تیم های مختلف لیگ برتری حضور موفقی داشتند، می توان به ایوان پتروویچ، آرمناک پطروسیان، فابیو جانواریو، ابراهیم توره و ... اشاره کرد.
البته همواره بسیاری از تیم ها بدون آگاهی برخی از بازیکنان بسیار ضعیف از نظر فنی را از تیم های درجه چند با قیمتی بالا خریداری کرده اند که در پایان نیز بدون اینکه نتیجه ای بگیرند، تنها با خسارت مالی فراوان بازیکنان را بدرقه کرده اند.
در میان فوتبالیست های خارجی شاید بی انضباط ترین و خشن ترین آن ها عرب زبان هایی بوده اند که به تیم های داخلی ما پیوسته اند.
بازیکنانی که بارها در این تیم ها جنجال به پا کرده اند و با بازیکنان داخلی ما نیز دچار مشکل شده اند.
در میان بازیکنان خارجی لیگ، برزیلی ها سهم زیادی دارند، بازیکنانی از جمله ادینیو ایگور کاسترو، پائولو سزار، رودریگو توزی، فابیو جانواریو، فیلیپ آلوز دسوزا، تیاگو آلوز فراگا، لوسیانو پریرا مندز و پائولو سزار از جمله مهمترین برزیلی های حاضر در فوتبال کشورمان بوده اند.
از دیگر کشورهایی که سهم زیادی از بازیکنان خارجی لیگ ما را تشکیل داده اند، عراقی ها هستند.
ابوالهیل، جاسم کرار، عمادرضا، سامال سعید و هوار ملامحمد مشهورترین آن ها هستند. بازیکنانی که در بسیاری از موارد با بدقولی ها، بی نظمی ها و حاشیه هایی همراه بوده اند از جمله پرتغالی های فوتبال ایران نیز می توان به کاردوزو، فلاویو لوپز، مارکولوپز و ویللا اشاره کرد البته گفتنی است سهم مربیان پرتغالی نیز در فوتبال کشورمان کم نبوده است.
فرانک آتسو توگویی، ابراهیم توره و عیسی اندوی سنگالی، ایوان پتروویچ صربستانی از جمله مهمترین خارجی های دیگر لیگ داخلی کشورمان می باشند. به نوعی جذب یک بازیکن خارجی خوب از جمله مهمترین فاکتورهای موفقیت یک تیم محسوب می شود، به همین خاطر است که مدیران عامل تیم ها اغلب بمب های خود را با دعوت همین خارجی ها می ترکانند، در بسیاری از موارد عدم شناخت کافی از این مهره های خارجی باعث پشیمانی می شود.
گاهی همین دلال ها، خارجی های ضعیف، مصدوم و یا بیمار را با ویترین های زیبا به تیم ها می فروشند و همین بازیکنان بعدترها با نمایش ضعیف و بد خود یا با مصدومیت های پی در پی گواهی بر ناکارآمدی خود می شوند.
از همان سال های دور بازیکنان خارجی در تیم های ایرانی حضور پیدا می کردند.
مثلاً در سال 1324 پیر کارلو گلر لهستانی به تیم استقلال آمد و شاید آبی پوشان از جمله اولین تیم هایی بوده باشند که پذیرای مهره های خارجی بوده اند.
در همین استقلال بازیکنان خارجی از جمله رأفت قلی یف به عنوان هافبک، فابریتسیو به عنوان مهاجم، رافائل گومز به عنوان مدافع، جورج توپا لوویچ به عنوان دروازه بان، آگوستین گیلانوری به عنوان هافبک، داسیلوا و لئوناردو کوئیکه به عنوان مهاجم، فابیو جانواریو- رینالدو کروزادو- فیلیپ آلوز دسوزا به عنوان هافبک، اندرسون ریکاردو به عنوان مهاجم، آندره لویز دالویرا به عنوان مدافع، هوار ملامحمد هافبک، ولید علی کرار جاسم - ژاک الونگ الونگ به عنوان هافبک، جوروکوویچ به عنوان مهاجم و جی لوید ساموئل به عنوان مدافع، رودریگو توزی هافبک نام برد.
** لیست بدها
اگر بخواهیم لیستی از بازیکنان خارجی حاضر در لیگ ایران تهیه کنیم و فهرستی از ناکارآمدترین آن ها ببریم شاید نام بازیکنانی مثل دی کارمو، ساشا ایلیچ، ممدوتال و سکوبرت از جمله آن هایی باشد که خوب ظاهر شدند.
شمار بازیکنان ضعیف خارجی در فوتبال کشورمان کم نیست شاید اگر به بهترین ها و لیست خوب ها اشاره کنیم ناموفق ها بهتر شناسانده شوند، بسیاری معتقدند حضور بازیکنان ضعیف لیگ های دسته چندم فوتبال کشورمان صرف نظر از خسارت مالی وارد آمده به باشگاه ها باعث فرصت سوزی و سوختن استعدادهای بی شمار داخلی کشورمان است، چرا که به جای این ناکارآمدهای خارجی می توان استعدادهای لیگ های یک – دو و سه کشورمان را شناسایی و به سطح اول فوتبال کشورمان رساند، مثلاً حضور کوتاه وسلی برازیلیا در پرسپولیس تنها سهمیه یک بازیکن خارجی در این تیم را سوزاند و فایده ای هم برای این تیم نداشت یا پائولو روبرتو دی کارمو هم وضعیت مشابه در پرسپولیس داشت.
آلوز فراگا از دیگر خارجی های ناکارآمد بود.
سکو برت اغلب مصدوم نیز در پرسپولیس به کاری نیامد.
فرانک آتو نیز دیگر گزینه ناموفقی است که نشان می دهد پرسپولیس شاید در میان تیم های لیگ برتری در صدر جدول ناکامان در جذب مهره های خارجی باشد.
** لیست خوب ها
در لیست خوب های خارجی نام بازیکنانی از جمله آرمناک پطروسیان – فابیو جانواریو – ایوان پترویچ، لوسیانو ادینیو و ... به چشم می خورد.
بازیکنانی که در برهه های از زمان با عملکرد خود نشان دادند انتخاب های خوبی برای تیم هایشان بوده اند.
مثلاً آرمناک پطروسیان یکی از بازیکنانی است که در پست دروازه بانی یکی از بهترین خارجی های لیگ ایران بوده است، آرمناک دروازه بان اسبق تیم سپاهان بوده است که عملکرد خوبی در این تیم داشت و همواره از وی به عنوان یکی از خارجی های موفق لیگ نام برده می شود.
اوسیانو ادینیو، از جمله دیگر موفق های لیگ بوده است که در امر گلزنی تبحر خاصی داشت، ادینیو در تیم مس کرمان درخشش خوبی داشت.
برونو سزار ، از جمله دیگر خوب های خارجی لیگ بود سزار در سپاهان بسیار خوب توانایی هایش را اثبات کرد.
فابیو جانواریو برزیلی، از سرآمدترین بازیکنان خوب خارجی بود وی با پیراهن استقلال و سپاهان موفق به کسب جام قهرمانی شده است.
آسمیر آودوکیچ، در فصل یازدهم لیگ برتر به عنوان دروازه بان در پرسپولیس عملکرد خوبی داشت.
جی لوید ساموئل نیز در تیم استقلال عملکرد خوبی در خط دفاعی این تیم داشته است ایوان پترویچ با عملکرد خوبش در تیم ابومسلم مشهور شد و به تیم های پرسپولیس، شاهین بوشهر و مس کرمان هم راه یافت و از جمله خوب های خارجی لیگ بود.
ایگور کاسترو نیز در ذوب آهن اصفهان عملکرد خوبی داشت.
عمادرضا در کنار همه حاشیه هایش، بازیکن خوب و کارآمدی بوده است عملکرد وی در سپاهان قابل قبول بوده است و از جمله با هوش ترین های خارجی لیگ بوده است.
هوار ملامحمد، نیز از نظر فنی بازیکن توانمندی بود ولی بی انضباطی های زیادی در هر سه تیم پرسپولیس استقلال و ذوب آهن داشت.
عیسی اندوی سنگالی نیز در درون دروازه ذوب آهن خوب کار کرد و عملکرد قابل قبولی داشت.
ابراهیم توره، حضور درخشانی در پیکان داشت و سپس به پرسپولیس راه یافت و بعد به سپاهان رفت و یکی از بهترین گلزنان لیگ شد.
رأفت قلی یف آذربایجانی نیز اولین بازیکن خارجی است که توانسته قهرمانی در ایران را تجربه کند.
فلاویو لوپز نیز دیگر بازیکن خارجی و اهل پرتغال است که عملکرد خوبی در تراکتور نوری تبریز داشت.
عیسی ترائوره، اهل مالی نیز در پرسپولیس عملکرد خوبی داشت وی در سومین دوره لیگ به سرخپوشان تهرانی پیوست.
اشپیتیم آرفی، آقای گل آلبانیایی فصل هشتم لیگ برتر در تیم پیام مشهد بر خلاف تیمش خوش درخشید، وی پس از گلزنی هایش جذب تیم پرسپولیس شد اما مثل بسیاری از ستاره های دیگر در پرسپولیس افول کرد و نتوانست چندان گلزنی کند.
به این ترتیب در کنار خارجی های بی کیفیت لیگ، برخی از آن ها هم عملکرد قابل قبولی در تیم های لیگ داخلی کشورمان داشتند، البته باید پذیرفت که یکی از عللی که خارجی ها خیلی دیرتر در لیگ ما کارآمد می شوند این است که آن ها اغلب به علت مشکلاتی از قبیل تفاوت زبان و تغییرات فرهنگ شرایط دشواری پیدا می کنند.
برخی از خارجی های لیگ که با خانواده های خود به کشور نیامده اند در بسیاری از موارد به علت و بهانه مشکلات خانوادگی بی نظمی هایی انجام می دهند.
** سپاهان از جمله موفق ترین و پرسپولیس ناموفق ترین
از جمله موفق ترین تیم هایی که در جذب مهره های خارجی موفق عمل کرداند می توان تیم سپاهان اصفهان را نام برد، سپاهان با برنامه ریزی خوب مدیران خود توانست مهره های خوب خارجی از جمله جانواریو، عمادرضا، برونو سزار و ... را در خدمت بگیرد و علاوه بر اینکه خودش از وجود این مهره های توانمند و باهوش استفاده کند، توانست الگوی خوبی برای سایر تیم ها در زمینه جذب مهره های کارآمد خارجی باشد.
در طرف دیگر تیم پرسپولیس از جمله ناموفق ترین تیم ها در زمینه جذب مهره خارجی بود آمار نشان می دهد اکثریت قریب به اتفاق بازیکنان خارجی که به تیم سرخپوش پایتخت پیوسته اند فقط هزینه ای برای باشگاه بوده اند و هیچ اثر مثبتی نداشته اند.
در پایان باید بار دیگر خاطرنشان کرد که استفاده از دانش فنی خارجی ها در لیگ داخلی اثر مثبتی دارد به شرط آنکه همیشه سعی داشته باشیم از آن هایی در لیگ استفاده کنیم که یک قدم از ما جلوتر باشند نه اینکه درجه دو و سه های خارجی را به استعدادهای داخلی ترجیح بدهیم./آق