به گزارش گروه
علمي باشگاه خبرنگاران به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، هیئت وزیران بنا به پیشنهاد وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی و تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و به استناد ماده (217) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1389ـ بسته اجرایی وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی را تصویب کرد.
این مصوبه از سوی محمدرضا رحیمی؛ معاون اول رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شده است.
ماده (217) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه
ماده217ـ کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند برنامه‌های اجرائی و عملیاتی خود را در قالب بسته‌های اجرائی برنامه ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه کنند. این بسته‌ها که پس از تصویب هیئت وزیران جهت اطلاع به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود، مبنای تنظیم و تصویب بودجه سنواتی دستگاه قرار می‌گیرد.
تبصره ـ بسته اجرائی مجموعه‌ای از چندین پروژه به هم پیوسته و یا خوشه‌ای از پروژه‌های متجانس و به هم مرتبط اولویت‌دار است که به منظور حل یک مشکل اقتصادی، اجتماعی و یا فرهنگی در چهارچوب اهداف برنامه به اجرا درمی‌آید.
بسته اجرایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
این بسته با هدف ارتقای سطح سلامت آحاد مردم به گونه ای تدوین گردیده است تا بتوانند با در نظر گرفت کلیه نیازهای سلامتی جامعه اعم از جسمی و روحی ،نظام سلاکت را درجهت ایجاد زیرساخت ها ونیز ارائه خدمات مناسب سوق دهند
در همین راستا طرح پزشک خانواده به عنوان یک تغییر واقعی در نظام سلامت کشور که منبعث از برنامه های مراقبت های اولیه بهداشتی و در قالب نظام شبکه های بهداشتی درمانی است با اهداف ذیل به اجرا در آمده است:
- ارتقای امنیت انسانی و عدالت اجتماعی
- اولویت بخشیدن به ارتقای کیفیت زندگی افراد با نیاز های ویژه
- بالابردن شاخص های بهداشتی با تحت پوشش قرار دادن کامل مردم
- ساماندهی مدیریت لوازم تجهیزات پزشکی ،دندانپزشکی ،بهداشتی و آزمایشگاهی کشور با تاکید بر طرح سطح بندی
- حرکت در راستای قانون اساسی و سند چشم انداز
با این مقدمه مهمترین راهبردهای متخذه بسته اجرایی وزارت بهداشت در طول برنامه پنچساله پنجم توسعه به شرح ذیل قابل ذکراست :
- ارائه خدمات جامع و همگانی سلامت
- خرید خدمات سلامت از بخش خصوصی
- کاهش بار ناشی از مخاطرات طبیعی و انسان ساخت در سطح جامعه
- گسترش پوشش بیمه های سلامت
- توزیع عادلانه هزینه های سلامت
- توسعه ی آموزش و پژوهش علوم پزشکی مبتنی بر نقشه جامع علمی کشور
ضرورت اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده به عنوان یک موضوع اولویت دار خدمات سلامت در کشور مان مهمترین موضوع و سرفصلی است که در بخش اجتماعی و سلامت برنامه پنجم توسعه مطرح شده است. براساس بند الف ماه 35 قانون برنامه پنجم توسعه، وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی مکلف شده است نا در راستای گسترش کمی و کیفی نظام سلامت با الویت اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده و استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی تا پایان دوره پنجم توسعه در همه ظهرها و روستاهای کشور اقدام کند.
گسترش نظام پزشک خانواده
موضوع پزشک خانواده به عنوان اولین بسته اجرایی فرعی پنج ساله این وزارت مطرح شده ومهمترین سیاست اجرایی شدن موفق این طرح استفاده از ظرفیت های بخش غیر دولتی، تعاونی و خصوصی است که استفاده از این ظرفیت ها نیاز به زیرساخت هایی دارد که این زیرساخت ها در بسته اجرایی فرعی دیگر با عنوان "خرید راهبردی خدمات سلامت با مشارکت بخش غیر دولتی وخصوصی "تدوین شده است.
خدمات سلامت به جامعه در جهت کاهش بار بیماری ها
ارائه خدمات سلامت از مهمترین وظایف وزارت بهداشت محسوب می شود که می بایست در قالب ایجاد ساز وکارهای مناسب برای کنترل و کاهش بار بیماری ها ،تامین و ارتقای سلامت خانواده ،سلامت محیط کار،بازتوانی و نوتوانی در نظر گرفته شود.در همین راستا و جهت نیل به این اهداف یک بسته اجرایی فرعی دیگری با عنوان "خدمات سلامت به جامعه در جهت کاهش بار بیماری ها " تدوین شده است.
ارتقاء امنیت غذا و تغذیه با محوریت اصلاح الگوی تغذیه جامعه با بهبود ترکیب و سلامت غذایی
در راستای دستیابی به ارائه بهتر خدمات سلامت باید به الزامات آن از جمله امنیت غذا و مواد غذایی که مهمترین مباحث روز مطرح در سطح جهان بوده توجه نمود.از این رو ،از اهم وظایف بخش سلامت در هر کشوری نظارت برتولید ، توزیع و ارائه مواد غذایی است .علاوه بر نظارت برمواد غذایی پایش الگوی تغذیه ای جامعه نیز در کاهش ابتلا به بیماری ها و به خصوص چاقی که از جمله بیماریهای رو به افزایش در جوانان در ده اخیر است وزارت بهداشت یک بسته اجرایی فرعی با عنوان "ارتقاء امنیت غذا و تغذیه با محوریت اصلاح الگوی تغذیه جامعه با بهبود ترکیب و سلامت غذایی "تدوین کرده است.
حفظ محیط زیست سلامت آب /هوا /خاک/محیط
از دیگر وظایف مهم در ارئه خدمات سلامت توجه به محیط زیست می باشد که با توجه به فرا منطقه ای شدن مشکلات محیط زیست و آلودگی آب ،هوا ،فاضلاب و منابع طبیعی مشارکت جدی همه افراد سازمان ها و ارگان ها را می طلبد .در همین راستا نیز وزارت بهداشت یک بسته اجرایی فرعی با عنوان "حفظ محیط زیست سلامت آب /هوا /خاک/محیط" تدوین کرده است.
کاهش مخاطرات تهدید کننده سلامت
از دیگر وظایف مهم بخش سلامت برنامه ریزی جهت مدیریت و کنترل مخاطرات تهدیدکننده سلامت است.از آنجا که به علت شرایط منطقه ای ،کشوربا انواع تهدیدات اجتماعی و طبیعی مواجه است (از جمله قرارا گرفتن روی کمربند زلزله ،همجواری با کشورهای تولید کننده موادمخدر و ...)با مخاطرات تهدید کننده سلامت از جمله زلزله ،سیل ،فقر کمبود تغذیه ای پروتئین انرژی وریزی مغذی ها،روش های غیربهداشتی دفع فاضلاب و مواد زائد،دود ناشی از سوخت های جامد در محیط های بسته ،پرفشاری خون ،کسترول بالا ،مصرف دخانیات ،کمبود فعالیت فیزیکی و ... روبروست ،لذا موضوعات اولویت دار مطروحه تحت عنوان بسته اجرایی فرعی دیگری با عنوان "کاهش مخاطرات تهدید کننده سلامت "تدوین شده است.
برقراری عدالت در سلامت با مدیریت تعیین کننده های اجتماعی سلامت
یکی از مهمترین رویکردهای طرح پزشک خانواده ،محرومیت زدایی و عینیت بخشی به موضوع حیاتی عدالت در سلامت می باشدو از آنجا که نوع نگرش نظام جمهوری اسلامی رفع تبعیض و برقراری عدالت اجتماعی در دسترسی مردم به خدمات سلامت است این خدمات باید تحت نظات دولت انجام شود،و طرح نظام ارجاع به گونه ای شرایطی را فراهم می کند که با مشارکت سایر بخش ها خدمات سلامت با نگرشی عادلانه و با قیمتی مناسب در تمام کشور اجرا شود.دراین راستا بسته اجرایی فرعی با عنوان "برقراری عدالت در سلامت با مدیریت تعیین کننده های اجتماعی سلامت"در راستای دستیابی به برقراری عدالت درسلامت تدوین شده است.
تامین منابع مالی پایدار با محوریت توسعه کمی و کیفی بیمه سلامت
از مهمترین شاخص های عدالت در سلامت میزان پرداخت از جیب(out of pocket) توسط مردم می باشد و این در شرایطی است که با اینکه پوشش بیمه ای خوبی داریم ولی کاهش این شاخص نیازمند ایجاد اصلاحات در نظام سلامت به صورت هدفمند و مستمر برای بهبود کارایی،برقراری عدالت دربرخورداری مردم از خدمات بهداشتی و درمانی ،محافظت مردم در برابر مخاطرات مالی ناشی از بیماریها ،تامین مالی پایدار و اصلاح نظام پرداخت هاست. با توجه به موارد مذکور و موارد مطروحه در برنامه پنجم توسعه در خصوص بیمه پایه سلامت و کاهش بارمالی ناشی از بیماریها یک بسته اجرایی فرعی با عنوان "تامین منابع مالی پایدار با محوریت توسعه کمی و کیفی بیمه سلامت " تدوین شده است.
یکپارچگی در تولیت سلامت
برنامه ریزی و سیاست گذاری یکپارچه در هر نظامی که مدعی کارآمدی است جهت افزایش بهره وری و کارآیی از اهمیت خاصی برخورداراست .این امر توسط مقام معظم رهبری در سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه نیز مورد تاکید قرار گرفته است .با توجه به وظایف خطیر و بسیار مهم بخش سلامت این امر نمود بیشتری پیدا می کند، بنابراین درجهت تولیت و مدیریت یکپارچه سلامت و منابع آن بسته اجرایی فرعی دیگری با عنوان "یکپارچگی در تولیت سلامت/یکپارچگی در سیاست گذاری ،برنامه ریزی ،ارزشیابی و نظارت و تخصیص منابع عمومی "تدوین شده است .
توسعه علم و فرهنگ و فن آوری
یکی از مهمترین منابعی که نیاز به توجه خاصی دارد بحث منابع انسانی است به گونه ای که تامین منابع انسانی مورد نیاز سیستم سلامت از مهمترین موضوعات روز سلامت در هرکشوری است .این مسئله در سیاست های کلی نظام در چشم انداز 1404نیز مورد تاکید قرار گرفته است .از آنجا که در کشور ما سیستم یکپارچه ارائه خدمات سلامت با آموزش نیروی انسانی مرتبط به عنوان یک مزیت مطرح است ،مباحث مرتبط با آموزش دانشجویان و پژوهش های کاربردی نیز به صورت یک بسته اجرایی فرعی با عنوان "توسعه علم و فرهنگ و فن آوری "دیده شده است.
اهم سیاست های اجرایی متخذه برای تحقق راهبردهای اصلی به شرح ذیل است:
- توسعه زیر ساخت ها
- توسعه و نظارت و مدیریت بربرنامه های پزشک خانواده
- خرید راهبردهای خدمات سلامت به قیمت ترجیحی
- ارتقاء سطح سلامت اجتماعی جامعه
- توانمند سازی نیروی انسانی بخش سلامت
- دسترسی به فرآوردهای خونی سالم
- توسعه توانمندی های مقابله با بلایا در سطوح مختلف نظام سلامت
- توسعه کیفیت خدمات مراقبت تغذیه ای
- مدیریت یکپارچه ی دانش و اطلاعات حوزه ی سلامت
- ارتقاء بهره وری کلیه ی عوامل در نظام سلامت
- حمایت از ارتقاء کیفی خدمات آموزشی ،پژوهشی ،رفاهی و فرهنگی علوم پزشکی
مهمترین اقداماتی که وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی طی برنامه ی پنج ساله پنجم مکلف به اجرای آنها ست به شرح ذیل قابل احصاء است :
- فعال کردن شورای عالی سلامت و امنیت غذایی
- تدوین استانداردهای ملی پیوست سلامت برای طرح های بزرگ توسعه ای
- ساماندهی نظام درمانی کشور
- ساماندهی یارانه های بخش سلامت
- استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان
- توسعه کمی و کیفی بیمه های سلامت
به منظور اجرایی کردن اهداف مندرج در سند چشم انداز،سیاست ها وقانون برنامه پنجساله پنجم در حوزه بهداشت اجرایی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی با رویکرد مسئله محوری شامل ده بسته اجرایی فرعی به شرح زیر است:
- گسترش نظام پزشک خانواده
- خرید راهبردی خدمات
- ارائه خدمات سلامت به جامعه در جهت کاهش بار بیماریها
- حفظ محیط زیست سلامت هوا/آب /خاک /محیط
- کاهش مخاطرات تهدید کننده سلامت
- ارتقاء امنیت غذا و تغذیه با محوریت اصلاح الگوی تغذیه جاکعه با بهبود ترکیب و سلامت غذایی
- برقراریعدالت در سلامت با مدیریت تعیین کننده های اجتماعی سلامت
- یکپارچگی در تولیت سلامت/ یکپارچگی در سیاست گذاری ،برنامه ریزی ،ارزشیابی ،نظارت و تخصیص منابع عمومی
- تامین منابع مالی پایدار با محوریت توسعه کم