به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران ،ای کاش دانشجویی یافت می شد و سیر تدوین کتابهای تعلیمات دینی و سرگذشت آنها را در دوره پهلوی در یک پایان نامه می نوشتیکی از رجال خوشنام و محقق در دستگاه پهلوی مرحوم سید جلال الدین طهرانی بود که آخرین سمتش نیابت سلطنت محمدرضا در وقت خروجش از ایران در دی ماه 57 بود. وی به پاریس رفت و از این سمت استعفا داد و متنی هم نوشت که موجود است.
سید جلال طهرانی روزگاری دراز به عنوان یک چهره دینی و نویسنده، منجم و اداری در دستگاه پهلوی بود و تا به امروز پژوهش ویژه ای در باره او منتشر نشده است. از یادگارهای پژوهشی وی تصحیح و چاپ تاریخ قم اثری از قرن چهارم است که همه آشنایان به این فن با این متن بسیار مهم که عالی هم تصحیح شده آشنا هستند. همو محاسن اصفهان مافروخی را نیز تصحیح و چاپ کرد. وی همچنین سالها تولیت آستانه مقدسه حضرت رضا علیه السلام را داشت که همزمان استاندار خراسان هم بود. بنده از زندگی وی در حال حاضر چیزی نمی‌دانم اما به نظرم دستیابی به اطلاعاتی در باره وی کار دشواری نیست. گفته اند که به دلیل مخالفت با اصلاحات ارضی از مقام تولیت حضرت رضا عزل شد. برخی از حمایت های وی از امام خمینی در جریان حوادث سال 42 هم سخن گفته اند.
این روزها اثری از وی به عنوان تعلیمات دینی دیدم که روی آن نوشته شده بود چاپ صدم. آن زمان، کتابهای درسی را اشخاصی می نوشتند و خودشان با ناشران قرار گذاشته آنها را چاپ می کردند. بسته به نفوذ آنها یا اعتباری که وزارت فرهنگ قائل بود آن اثر مورد استقبال قرار می گرفت و البته به چاپ صدم هم می رسید. این کار به ویژه در باره کتابهای دینی و ادبی رایج بود. در این باره هم لابد تحقیقاتی صورت گرفته که بنده خبری از آن ندارم. هرچه هست این کار زیر نظر وزارت فرهنگ بوده و روی جلد این کتاب هم آمده است: طبق بخشنامه جدید وزارت فرهنگ.
روی جلد نوشته شده: به دانش آموزان بی بضاعت این کتاب مجانی داده می شود.
نسخه‌ای که در اختیار بنده بود جلد دوم کتاب تعلیمات دینی است که برای سالهای پنجم و ششم دبستان نوشته شده است. این جلد 82 صفحه است.
این که در جلد اول چه بوده آگاه نیستم، اما در این جلد، بحث از اصول دین و مذهب آغاز شده و پس از یک صفحه بحث در باره خداوند، به نبوت پرداخته شده، در ادامه از امامت به طور اختصار سخن گفته شده که تا صفحه هشت این مطالب ارائه شده است. باقی کتاب یعنی بیش از هفتاد صفحه، یک دوره فقه اسلامی بر اساس فتاوی علمای شیعه است. مسأله طهارت، نماز، انواع نمازها، شکوک در نماز، روزه، زکات، خمس، حج، جهاد که در آن آمده است: ششم از فروع دین جهاد است. یعنی جنگ کردن با کفار به امر امام، از برای این که به دین مبین اسلام درآرود. همچنین جلوگیری از کفاری که بخواهند به کشور اسلام تجاوز کرده جان و مال و ناموس مسلمین را در معرض هتک و هدر قرار دهند چه در زمان امام و چه در غیبت و این قسم را دفاع گویند.
آنگاه از امر به معروف و نهی از منکر سخن گفته شده و در ادامه تعریف معاصی کبیره و سپس بحثی در باره تعریف مجتهد: مجتهد کسی را گویند که همه قوانین مقدسه اسلام و احکام شرع مقدس را از روی دلیل بداند.
پس از آن باز بحث در باره مکاسب و ربا ادامه یافته و با بحث از ارث کتاب پایان یافته است.
باید توجه داشت که در تمام دوره پهلوی، متون درس دینی که غالبا به آن تعلیمات دینی گفته می شد، درسی بود که با متانت و استواری نوشته می شد. توجه داریم که در دهه آخر این دوره، بزرگانی از جمله مرحوم باهنر و شهید بهشتی و نیز نویسنده ای مانند گلزاده غفوری در این کار دست داشتند. ای کاش دانشجویی یافت می شد و سیر تدوین کتابهای تعلیمات دینی و سرگذشت آنها را در دوره پهلوی می نوشت.