قلعه آق‏البلاغ در بروجرد، بجا مانده از روزگار کهن

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران لرستان این قلعه در فاصله 24 کیلومتری محور بروجرد- اراک قلعه ای استوار شده که اثری گرانبها و ارزشمند از روزگاران کهن است.
این قلعه تاریخی به نام آق البلاغ و قلعه پرویزخان شهرت دارد و در کنار روستای آق البلاغ شهرستان بروجرد بنا شده است.
بنابر اطلاعات حاصله این قلعه که چون نگینی در بستر طبیعت بکر و آرام استوار شده و به فرمان یکی از اعیان منطقه احداث و به عنوان اقامتگاهی زیبا و استراحتگاهی تابستانی مورد استفاده بوده، دارای چهار برج است و همانند بسیاری از قلعه‏های ایرانی دارای یک درب ورودی با دو لنگه درب چوبی بوده که در طرفین درگاه دو خواجه‏نشین احداث شده و باگذر از این ورودی به یک دالان مسقف و سپس حیاط مرکزی مرتبط می‏شود که خود به دو بخش نسبتاً مجزا تقسیم می‏شود‏.
در قسمت سالمتر بنا که شواهد، مبین الحاقی بودن آن در دوره‏های پس از ساخت بوده، دو طبقه احداث شده و طبقه زیرین شامل یک اسطبل ستون‏دار با طاقهای آجری است که به طرز ماهرانه‏ای اجرا شده است.
طبقه فوقانی دارای یک ایوان به ارتفاع 60 سانتی‏متر از کف حیاط بوده که نمای آن را با سه طاق نیم دایره آجری در کمال سادگی آراسته‏اند.
در پشت این فضای نیمه باز یک پس تالار پنج‏دربی و در طرفین آن دو طاق قرینه ایجاد که نمای بیرونی آن با تزئینات آجری و طاق های قوسی نیم دایره‏ای مزین شده است.
سایر مکانهای لازم مانند مطبخ ، تنور، خانه انبار علوفه و ... در قسمت چپ ورودی اصلی احداث و تمامی فضاهای لازم جهت اسکان و زندگی را تکمیل می‏کند.
این بنای تاریخی به شماره 4366 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: قلعه آق البلاغ به لحاظ معماری و ارزش و اعتبار تاریخی، ارزشمند بوده که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسید.
حجت الله یارمحمدی افزود: بستر و تپه‏ای که قلعه در آن احداث شده محوطه تاریخی بوده و این قلعه متعلق به مرحوم پرویزخان از اعیان و خوانین آن منطقه بوده است.
وی اظهارکرد: این قلعه دارای 4 برج بوده که در چهار کنج آن احداث شده و همانند بسیاری از قلعه‏های ایرانی دارای یک ورودی رفیع با درب دولنگه‏ای چوبی و تزئینات آجری است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد تصریح کرد: بخش‏های داخلی این قلعه در گذشته دو حیاط داشته که متأسفانه بخش داخلی آن آسیب جدی دیده و بخش عمده روند مرمت و بازسازی آن روی بخش داخلی است.
یارمحمدی ادامه داد: ضلع غربی در سالها پیش براساس مستندات دوران قارجار تجدید بنا شده ولی بر اساس شواهد، قلعه از قدمت بیشتری برخوردار است .
وی خاطرنشان کرد: به لحاظ اجتماعی این قلعه محل استقرار نوعی حکمرانی ملاک محلی بوده که هم احشام مربوط به مالک در بخشی از قلعه نگهداری می‏شده و هم از یک نقطه بالا بر روستا و اراضی پیرامون اشراف داشته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد اذعان کرد: این قلعه در کنار قلعه دهکرد واقع بوده که در نزدیکی آنها راه ارتباطی وجود داشته که در گذشته از همین راه تردد صورت می‏گرفته است.
حجت‏الله یارمحمدی اضافه کرد: پس از احداث مسیر اصلی جاده بروجرد- اراک، این راه تبدیل به راه فرعی شده و احداث این قلعه به دلیل مسائل امنیتی بوده است.
وی با بیان اینکه قلعه دهکرد در فاصله 8 کیلومتری این قلعه واقع شده است، گفت: این قلعه محل استقرار و اسکان خوانین منطقه و همچنین محلی برای حفظ اموال و نظارت بر املاک و جمع‏آوری اقلام باغی بوده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد اظهارکرد: فضای قلعه معمولاً ساختاری درون‏گرا داشته که دارای یک حیاط مرکزی بوده و پیرامون کل قلعه را فضاهای مسقف محصور کرده است.
حجت‏الله یارمحمدی افزود: ضلع غربی یک بخش مسکونی دارد که یک آغل بزرگ و درطرفین آن فضاهای دیگر برای استفاده وجود داشته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد ادامه داد: قسمت شمال غربی یکی از برج‏ها کاملاً مرمت شده و پشت بام‏های موجود نیز مرمت و بخشهایی از آن کاملاً بازسازی شده است.
یارمحمدی اذعان کرد: تعویض تیرهای فرسوده و اجرای طاق‏ها به خوبی انجام و در حال حاضر سر درب که مشکل بزرگی داشته به طور کامل در حال تعمیر و بازسازی است./س