کیست تخمدان سراغ چه زنانی می آید؟

كیست تخمدان چیست و آیا خطرناک است؟كیست تخمدان عبارتاست از تودههای تخمدانی معمولاً خوش خیم كه اغلب از نسج تخمدان تولید میشود و در بسیاری از موارد از فولیكولهای سطح تخمدان سرچشمه میگیرد. در واقع كیست تخمدان از تودههای كیسه مانندی كه دارای یک جدار است و مقداری مایع ساده داخل آن جمعشده، تشكیل شدهاست.

چه عواملی باعث بروز كیست تخمدان می شود؟علل متفاوتی میتواند باعث بروز این كیستها شود كه اكثراً علت آن عدم تخمکگذاری است، چون فولیكولی كه قراراست «تخمک» را ایجاد كند و معمولاً در روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیانه، پارگی طبیعی پیداكرده و تخمک را آزاد میكند، این اتفاق در این فرد رخ نمیدهد و با تجمع آب در داخل خود، تبدیل به كیست می شود. گاهی چند تخمک چند كیست تولید میكنند و این عمل تكرار شده، تعداد زیادی كیست كوچک در تخمدانها ایجاد میشود كه آنها را بهنام تخمدانهای «پلی كیستیک» میشناسیم.

كیست تخمدان چند نوع است؟ آیا همه كیستها خطرناكند؟كیستها انواع مختلف دارند ولی كیستهای تخمدان شایعكه بیشتر دیدهمیشود، اكثراً كیستهای ساده و همان كیستهایی است كه شرح دادهشد. ولی در مواردی این كیستها میتواند بدخیم و خطرناک باشد كه برای تشریح آنها به بحثهای پیچیده پزشكی نیاز میباشد. گاهی هم از محل فولیكول تخمدانی در مرحله دوم سیكل ماهانه كه دوره «لوتیئنی» نامیده میشود كیستهای لوتیئنی ساخته میشود كه آنها نیز به نام كیست «فونكسیونل» شناخته شده و خطرناک نیستند. این كیستها یا خود بهخود و یا بوسیله درمانهای ساده رفع میشوند.

چه كیستهایی به جراحی نیاز دارند؟ در بیماری كه كیست تخمدان دارد، اگر علایم غیر عادی رخ دهد، ممكن است كار به جراحی بكشد، مثلاً كیست پاره شود و یا دردهای شكمی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شكمی پیدا شود، اكثراً كار به جراحی میكشد.

در بعضی موارد هم ممكن است كیست دچار پیچخوردگی شود و این پیچخوردگی ادامه یافته منجر به تحریک پریتون و كیست دچار كمخونی شود. در اینصورت نیز اگر علایم با جابجایی و استراحت تغییر نكند و درد و استفراغ ادامه پیدا كند، باید جراحی شود.

كیست تخمدان معمولاً چه علایمی ایجاد میكند؟ علایم حاد كیست تخمدان شامل: احساس درد ناگهانی شكم، تهوع و استفراغ، تغییرات نبض، احساس ضعف كه ممكناست بهعلت خونریزی داخلی باشد. بعضی وقتها با خونریزی مختصر پریتون علایم شدت پیدا نمیكند و با استراحت در بیمارستان علایم بهبود پیدا كرده و احتیاج به عملندارد.

آیا كیست تخمدان مانع بارداری میشود؟در تخمدانهای پلیكیستیک با توجه به اینكه كاملاً وضع آندوكرینولوژی زن بههم میخورد و از تخمدانهای كیستیک و بدون تخمک گذاری هورمونهای مردانه ترشح میشود همچنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانه دیده میشود (مثلاً هر شش ماه یا هر سه تا چهارماه یكبار پریود می شوند) فرد دچار «الیگومنوره» شدید میشود، در نتیجه با شرایط حاملگی دشوار روبهرو است و به كمک پزشک نیاز دارند،علاوه بر این افرادی كه هنوز ازدواج نكردند، هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض میكند و حتی میتواند حالتی شبیه دیابت در بیماران ایجاد كند.

كسانی كه كیست تخمدان دارند و تحت درمان هستند، چه نكاتی را باید رعایت كنند؟خانمهایی كه كیست تخمدان دارند و دارو مصرف میكنند، باید از حركات ورزشی جهشی و كششی، دو و میدانی، شنا، یوگا و نظیر آن پرهیز كنند. در واقع هر كاری كه فشار به لگن بیاورد ممنوع است. پس از دوره درمان هم كه پزشک تعیین میكند، دوباره مراجعه كنند تا از درمان كامل خود مطلع شوند و در صورت جواب ندادن درمان و بهبود نیافتن، بررسیهای آزمایشگاهی دقیقتر از آنها بهعمل آید.

اصولاً خانمها برای اطلاع از وضعیت سلامت خود هر چند وقت یكبار باید به متخصص زنان مراجعه كنند؟تمام خانمها باید سالی یكبار به متخصص زنان مراجعه كنند و تحت معاینه قرارگیرند. بخصوص پس از سن50سالگی كه مشكلات خطرناک تخمدانی (سرطانها)شایعتراست و از این سن باید هر شش ماه یكبار حتماً مورد معاینه دقیق قرارگیرند.

كلاً برای رفع كیستها سادهترین و كم خرجترین درمان همان قرصهای ضدبارداری است ولی بیمار نباید خودسرانه عمل كند، بلكه باید تحتنظر متخصص زنان باشد. سادهاندیشی هرگز در هیچ مسأله پزشكی مجاز نیست، بخصوص در مورد مسأله تخمدان كه عضوی كلیدی است و سلامتی و شادابی و زایندگی زن مستقیماً با آن در ارتباط است. خانمها باید حساس باشند و مثل یک نگین الماس آنرا گرانقیمت بدانند.مشكلات تخمدانی از جنین داخل شكم مادر تا صدسالگی می تواند ظهور كند پس در هر مرحلهای از زندگی حتی در كودكی باید مواظب این عضو حساس باشیم كه جانشین ندارد./س