آشناهی با فرهنگ تاجیکستان

وضعیت مذهبی مردم

مذهب اکثر مردم تاجیکستان سنی و از شاخه های حنفی می باشند و ابوحنیفه را تحت عنوان امام اعظم می شناسند. گروه کوچکی از شیعیان اسماعیلی در کوه های پامیردر منطقه بدخشان زندگی می کنند. تعدادی مسلمان شافعی مذهب نیز در تاجیکستان زندگی می کنند.

اهل سنت تاجیکستان به اهل بیت و ائمه شیعه و به ویژه برای امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام و امام جعفر صادق علیه السلام احترام خاصی قائلند و بسیاری آرزوی زیارت مرقد امام رضاعلیه السلام را دارند.

در حال حاضر گروهی از اهل تسنن خود را به خاندان اهل بیت علیهم السلام منسوب می دانند. این گروه را صوفی می نامند و رهبران آنان لقب «ایشان » دارند.

مسلمانان بدخشان تاجیکستان پیروان مذهب اسماعیلیه به رهبری آقاخان می باشند. شرق و جنوب شرقی تاجیکستان محل اقامت این دسته از تاجیکان است. درحال حاضر 90% شیعیان ساکن بدخشان شیعه اسماعیلی و 10% نیز اثنی عشری هستند.

گروهی از اقلیت های مسیحی، زرتشتی و یهودی درتاجیکستان وجود دارند. مسیحیان دارای کلیسا و گورستان معروفی دردوشنبه هستند. اکثریت آن ها را روس ها و مهاجران آلمانی تبار تشکیل می دهند. قبل از جنگ های داخلیدز تاجیکستان ،در شهر دوشنبه 15000 یهودی زندگی می کردند که به دنبال تغییرات سیاسی و اجتماعی تاجیکستان این سرزمین را ترک گفته، به سرزمین های اشغالی مهاجرت نمودند. درحال حاضر دردوشنبه حدود 5000 یهودی باقی مانده است.

- اسماعیلیه

درباره فعالیت های آن ها باید گفت: به دلیل آنکه «آقاخان » رهبر آن ها درانگلستان و فرانسه زندگی می کند و مورد حمایت همه جانبه و عامل انگلیس می باشد، با هماهنگی کامل انگلیس به دنبال است که بدخشان تاجیکستان و بدخشان افغانستان را با یکدیگر متحد و کشورمستقل بدخشان و مرکز اسماعیلیه را تحت سلطه انگلیس ایجاد کند. به دنبال این سیاست، حدود 2 ماه قبل انگلیس یک سفیر کارکشته 65 ساله را به عنوان نماینده ویژه دربدخشان افغانستان مستقر کرده است. قابل توجه آن که بدخشان از نقاط بسیار مرتفع دنیا است که شوروی سابق آن را محل شنود قرار داده بود و تا روی خلیج فارس را پوشش می داد.

درمدت 8 سال گذشته، آقاخان زندگی مردم بدخشان را با کمک های انگلیس تامین کرده است، از همین رو آن ها معتقدند آقاخان آن ها را زنده نگه داشته است.

تعداد مساجد رسمی تاجیکستان 104 باب می باشد که تحت سرپرستی اداره قاضیات فعالیت می کنند; علاوه بر آن ها 2800 باب مسجد کوچک درمحلات و قصبات وجود دارند که مسؤولیت رسیدگی به امور این مساجد در اداره قاضیات تاجیکستان می باشد.

رهبر اسماعیلیان بدخشان کریم آقاخان است که رهبر تمام اسماعیلیان درسطح جهان می باشد. تا قبل از استقلال تاجیکستان ، اسماعیلیان ارتباطی با رهبر خود نداشتند. لیکن درسال های 3-1992 که تاجیکستان درجنگ های داخلی غوطه ور بود و وضع اقتصادی کشور اسف بار شده بود و ارتباط ناحیه کوهستانی بدخشان با پایتخت قطع شده بود و خطر قحطی و مرگ و میر درمنطقه قوت داشت، کریم خان به کمک پیروان خود درکوه های پامیر می رود و با گشودن راه ها، مواد غذایی را به آن ها می رساند. این حرکت موجب بیشتر شدن علاقه اسماعیلیه به رهبر خود گردیده است.

اخیرا درماه مه 1995 کریم آقا خان سفری رسمی به پامیر می کند و سر راه خود به شرق تاجیکستان وارد دوشنبه می شود و با رئیس جمهور تاجیکستان; امامعلی رحمانف دیدار و گفت و گو می کند. آن هادر مورد چگونگی همکاری بیشتر میان بنیاد آقاخان و حکومت تاجیکستان صحبت کرده و موافقتنامه فرهنگی و اقتصادی به امضاء می رسانند. هدف از این موافقتنامه، آباد کردن زمین های بدخشان و نیز رشد اقتصاد و فرهنگ است. نماینده شخصی آقاخان، سمت سفیر در تاجیکستان را خواهد داشت.

مردم با وجود مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ داخلی به گرمی از رهبر خود استقبال کردند و آقاخان وعده کمک به اسماعیلیه و تمامی مردم تاجیکستان از طریق بنیاد آقاخان را داد. این دیدار درشکل دادن به بازیابی مذهبی و بازیافتن هویت مذهبی اسماعیلیه بعد از 70 سال جدایی موثر می باشد. آقاخان قول داد که پامیر را با خارج مرتبط کند.