قرار گرفتن در معرض تابش مستقيم آفتاب، خشكي پوست و كاهش سطح ايمني بدن، پيش زمينه هاي سه گانه سرطان پوست هستند.
معمولاً سه نوع زخم سرطاني در پوست ديده مي شود. يكي از آنها ملانوماست كه خال هاي رنگي و زخمي هستند كه سرطاني شده اند و بدترين نوع سرطان هاي پوست هستند. دو زخم سرطاني ديگر پوست كه نسبتاً هم شايع هستند و بيشترين تعداد سرطان ها را در جهان تشكيل مي دهند اما ميزان كشندگي آنها پايين است، عبارتند از:
1- سرطان سلول هاي پوششي پوست
2- سرطان سلول هاي پايه پوست: اين زخم ها بيشتر در نقاطي از بدن پيدا مي شوند كه زير تابش آفتاب قرار دارند. اشعه ماوراي بنفش موجود در نور خورشيد، عامل اصلي اين بيماري زايي است.
زخم ها اندازه هاي مختلف داشته و از يك جوش كوچك تا چند سانتي متر مربع متفاوت هستند. سرطان سلول هاي پايه پوست خوش خيم تر از سرطان سلول هاي پوششي بوده و آسان تر به درمان جواب مي دهند. هر زخمي كه در سر و صورت و گردن پيدا شده و مدتي از آن گذشته اما بهبودي نيافته است، بايد تحت مراقبت جدي تشخيصي قرار گرفته و نوع آن مشخص شود.
سرطان هاي پوست روز به روز درحال افزايش هستند و طي 10 سال گذشته رقم آنها به بيش از 10 برابر رسيده كه اين افزايش در زنان بسيار بيشتر و محسوس تر از مردان است.
پيش زمينه ها
معمولاً سه عامل پيش زمينه براي سرطان هاي پوست شناخته و معرفي مي شوند:
1- قرار گرفتن در معرض تابش مستقيم آفتاب: مهمترين عامل به وجود آورنده است و كشاورزان، كارگران و كساني كه در آفتاب كار مي كنند، بايد با استفاده از كلاه هاي آفتابي از آن احتراز كنند. تغيير سبك زندگي به ويژه زناني كه سطح بيشتري از بدن خود را در معرض آفتاب قرار مي دهند، از دلايل مؤثر افزايش اين بيماري است. خوشبختانه در كشور ما كه زنان از پوشش اسلامي برخوردار هستند، چنين افزايشي براي ميزان سرطان پوست در خانم ها ديده نمي شود. كاهش ضخامت لايه اوزون و كاهش اثرات محافظتي آن در اشعه ماوراي بنفش از دلايل مؤثر اين عامل است.
2- خشكي پوست:خشك بودن پوست و پوسته ريزي آن نيز از پيش زمينه هاي سرطان به حساب مي آيد كه بايد با مراقبت هاي مناسب درمان شود.
3- كاهش سطح ايمني بدن: به هر دليلي كه سطح ايمني بدن پايين آيد، مثلاً در كساني كه پيوند عضو شده و دارو مصرف مي كنند، احتمال پيدا شدن سرطان پوست افزايش مي يابد. اين زخم هاي سرطاني در كساني كه پوست روشن دارند، بيشتر از تيره پوستان ديده مي شود. محل هاي شايع زخم ها عبارت است از: گونه ها، پلك ها، بيني، گردن، پوست سر و هر جايي كه بيشتر در معرض تابش آفتاب قرار گيرد.
درمان
اگرچه درمان زخم هاي سرطاني پوست برحسب اندازه و محل قرارگرفتن آنها فرق مي كند، اما بهترين روش درماني هنوز هم جراحي است كه بايد زخم به طور كامل با حاشيه هاي سالم برداشته شود. معمولاً اين زخم ها نجيب هستند و به اين درمان جواب داده و كاملاً خوب مي شوند.
در مواردي كه زخم سرطان پوست عود مي كند يا به دليل محل قرار گرفتن زخم نمي توان با حاشيه كاملاً سالم آن را برداشت، از اشعه درماني( راديوتراپي) كمكي هم استفاده مي شود. در زخم هاي كوچك تر كه بيمار تمايل به جراحي ندارد يا اصلاً نمي تواند كانديد خوبي براي عمل باشد، به طور اوليه از اشعه درماني استفاده مي شود كه تقريباً معادل جراحي، نتيجه خوب خواهد داشت./س