به گزارش
سرويس بين الملل باشگاه
خبرنگاران به نقل از "آسيا تايمز"؛ "بهادار كومار" در مقاله اي تحت عنوان "سوريه: تغيير رژيم و قدرت هوشمند، فراز و فرود اردوغان تركيه" به بررسي نقش تركيه در بحران سوريه پرداخت و در پايان چنين نتيجه گيري كرده است كه تركيه در حال حاضر، يكي از ابزارهاي "جعبه ابزار" آمريكا است.
سفير سابق هند در شوروي و آلمان مي نويسد؛ تاكنون تركيه، عربستان و قطر تمام تلاش خود را براي بي ثبات كردن سوريه و حذف رژيم بشار اسد انجام داده اند، اما بشار اسد هنوز پابرجاست.
شيوخ عربستان و قطر با بدن هاي شل و ول خود به كار جسماني عادت ندارند. سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) كه طي عمليات خونين ليبي تا مرز ارتكاب جنايات جنگي پيش رفتند، ترجيح مي دهند وارد اين ماجرا نشوند. با توجه به اين اوضاع فقط تركيه باقي مي ماند.
در اصل، تركيه زور بازو دارد، اما مداخله در سوريه با خطراتي عجين است و ميراث ديرپاي آتاتورك اين است كه تركيه از هرگونه خطرپذيري (ريسكي) اجتناب كند. علاوه بر اين ارتش تركيه درفرم خوب خود قرار ندارد.
رجب طيب اردوغان، نخست وزير تركيه نيز قادر نيست اكثريت افكار عمومي تركيه را براي جنگ با سوريه با خود همراه كند.
ضمن آنكه او در تلاش است تا با اصلاح قانون اساسي كشور، از خود يك "سلطان واقعي" بسازد.
اما همه اين مسائل بي فايده است. روزنامه نيويورك تايمز روز جمعه به نقل از مقامات واشنگتن گزارش داد كه باراك اوباما در حال افزايش كمك ها به شورشيان است و تلاش هاي خود را براي به صف كردن ائتلافي از كشورهاي دوست براي سرنگون كردن دولت سوريه، دوبرابر كرده است.
اين روزنامه گزارش داد كه عوامل سيا كه جنوب تركيه مستقر شده اند، به ماموريت خود در ايجاد و به راه اندازي خشونت عليه رژيم سوريه ادامه خواهند داد.
علاوه بر اين، آمريكا و تركيه در استقرار يك دولت مشروط پس از اسد، در سوريه با هم همكاري خواهند كرد.
نيويورك تايمز گفت؛ واشنگتن براي مذاكره بر سر "يك سلسله طرح هاي احتمالي" در مورد "چگونگي سرنگوني دولت سوريه" با آنكارا در تماس است.
يك طرح عملياتي فوري اين است كه در حاليكه آنكارا (با كمك عربستان و قطر) دست به عمليات هاي مخفيانه در داخل سوريه مي زند، اسرائيل هم از مرزهاي جنوبي وارد سوريه شود و به ارتش سوريه حمله كند و توان ارتش سوريه را براي مقاومت در برابر تهديدهاي تركيه، تحليل ببرد.
تركيه به وسيله رسانه هايي كه مي گويند رژيم سوريه در حال حاضر متزلزل است، يك جنگ رواني و اطلاعاتي عليه سوريه به راه انداخته است.
تحليلگران ترك نيز اين مسئله را بر سر زبانها مي اندازند (كه دولت سوريه متزلزل است).
مورات يتكين از روزنامه حريت تركيه به نقل از مقامات اين كشور مدعی شد: افراد ما (اطلاعات تركيه) شاهد آن هستند كه اكثريت مردم شهرنشين سوريه كه ترجيح مي دادند تاكنون بي طرف بمانند،حمايت از گروه هاي مخالف را شروع كرده اند ما فكر مي كنيم مردم سوريه درك مي كنند كه دولت سوريه در حال فروپاشي است.
اما چنين داستان سراهايي نشان دهنده نگراني دولت تركيه از اين مسئله است كه رژيم سوريه با وجود تمام ضربات از سوی شورشيان، هنوز هيچ نشاني از تسليم ندارد.
*** ماموريت در روسيه اردوغان اميدوار است كه سرويس اطلاعاتي تركيه طي روزها يا هفته هاي آينده بتواند در دمشق كاري صورت دهد.
آنچه كه براي آنكارا مناسب است، اين است كه به جاي بشار اسد ساختاري (دولتي) انتقالي كه عناصر دولت بعث موجود را نيز در خود حفظ كند، بر سر كار آيد. يعني انتقالي مشابه آنچه كه در مصر پس از سقوط حسني مبارك به وجود آمد، در سوريه نيز اتفاق بيفتد.
اما تركيه مطمئن نيست آيا مي تواند در دمشق طرحي مانند مصر را رقم بزند.
سفر چهارشنبه هفته گذشته اردوغان به مسكو با اين هدف انجام شد كه آيا مي توان از طريق برخي همكاري هاي بين المللي دولت انتقالي جديد و با ثباتي را در دمشق روي كار آورد. (اوباما نيز در گفتگوی تلفنی با پوتين در روز پنج شنبه و بحث و گفتگو در مورد سوريه ماموريت اردوغان را تقويت كرد)
اما قبل از ملاقات اردوغان با پوتين در كرملين، انفجار تروريستي در دمشق رخ داد كه طي آن وزير دفاع و رئيس سرويس اطلاعاتي سوريه كشته شدند. در اين ديدار پوتين به اردوغان گفت: مسكو بين روابط استراتژيك بلندمدت خود با تركيه و سوريه تمايز قائل است.
به هرحال، موضع روسيه همچنان بدون تغيير باقي ماند، همانطور كه از وتو قطعنامه شوراي امنيت كاملا مشخص است.
ويتالي چوركين نماينده روسيه در سازمان ملل در مورد آنچه كه در سوريه رخ مي دهد، از الفاظ تندي استفاده كرد.
او گفت: راهبرد غرب اين است كه "در هر فرصتي تنش هاي داخل و اطراف سوريه را افزايش دهد."
چوركين افزود: نيت غرب در سوريه بيشتر از آنكه بشر دوستانه باشد، ژئوپولتيكي است.
چوركين پاي ايران را نيز به ميان ماجرا كشيد و مدعی شد: من اين مسئله را رد نمي كنم كه غرب بعد از سوريه به سراغ ايران می رود و اين تنش فزاينده ميان ايران و غرب و عربستان به هيچ وجه سودي ندارد.
اردوغان قبل از سفر به مسكو، به پكن سفر كرده بود.
تام دانيلون مشاور امنيت ملي آمريكا نيز به پكن سفر مي كند تا ببيند آيا مي توان موضع چين در قبال سوريه را معتدل تر و نرم تر كند يا خير.
هر دو كشور چين و روسيه، دوران اردوغان را براي افزايش مناسبات خود با آنكارا مطلوب مي دانند. روسيه قراردادي 20 تا 25 ميليارد دلاري براي احداث نيروگاه هاي هسته اي در تركيه با آنكارا منعقد كرده است.
چين نيز تركيه را به عنوان عضو مذاكره اي سازمان همكاري شانگهاي وارد اين سازمان كرد.
علاوه بر اين، تركيه اخيرا ميزبان دومين مانور مشترك با چين بود و مايل است پلي بين ناتو و پكن باشد.
اما روسيه و چين معتقدند؛ به عنوان "جنگ سرد جديد" واشنگتن از تركيه انتظار دارد به عنوان هم پيماني كه از درياي سياه تا قفقاز و درياي خزر و آسياي ميانه وسعت دارد، نقش مهم خود را ايفا كند.
تحليل هاي نهايي اين است كه آمريكا برگ برنده بسياري دارد تا سياستهاي تركيه را دستكاري و اداره كند. اين مسئله از نزديكي بيش از حد واشنگتن به مسعود بارزاني رهبر كردهاي عراق كاملا مشخص است.
اوباما اخيرا در كاخ سفيد از بارزاني استقبال كرد. بارزاني به ابزار پيوند سياستهاي آمريكا_ تركيه به سوريه تبديل شده است.
اين موضوع در ماه اكتبر زماني كه شركت نفتي اكسون موبيل بدون در نظر گرفتن اعتراضات دولت بغداد، براي توسعه ميادين نفتي اقليم كردستان كه تحت كنترل بارزاني قرار دارد، با مقامات اين اقليم قرارداد امضاء كرد، به وضوح ديده مي شود.
هفته گذشته نيز شركت نفتي شورون آمريكا اعلام كرد؛ اين شركت 80 درصد سهام شركتي را كه در منطقه اقليم كردستان سرگرم فعاليت است، خريداري كرده است.
ورود اكسون موبيل و شورون به ماجرا، عامل تغيير دهنده اي در سياستهاي منطقه اي در مورد سوريه است. نكته اينجا است كه بهترين مسير حمل و نقل بازارهاي جهاني به ذخاير عظيم نفت و گاز كردستان از طريق بندر لاذقية سوريه واقع در شرق مديترانه خواهد بود. در واقع بعد جديدي از طرح آمريكا_ تركيه در مورد سوريه روشن مي شود.
شركت مهندسي و ساختماني سياه كالم تركيه براي حمل و نقل گاز طبيعي از كردستان در مزايده شركت كرده است.
آشكارا علاقمندي شركت تركيه اي و رويكرد سياست خارجي اين كشور در قبال عراق و سوريه همگرا مي شوند. منافع آمريكا و تركيه در مسئله ژئوپولتيكي ذخاير انرژي شمال عراق با هم همپوشاني داشته و مشتركند.
سفير سابق هند در كره جنوبي و تركيه در ادامه، به نقش اسرائيل در سوريه و چگونگي همكاري رژيم صهيونيستي در سرنگوني اسد اشاره كرده و مي گويد؛ ايهود باراك وزير دفاع آمريكا اخيرا پس از سفر مخفيانه هفته گذشته دانيلون به سرزمین های اشغالی، به وي گفت زماني كه سقوط بشار اسد آغاز شود، اسرائيل نظارت هاي اطلاعاتي خود را آغاز خواهد كرد و با ديگر سرويس هاي اطلاعاتي در ارتباط خواهد بود.
هيلاري كلينتون هم مي گويد؛ اين "قدرت هوشمند" است. او در مقاله اي كه هفته گذشته تحت عنوان "هنر قدرت هوشمند" نوشت، گفت؛ اين روزها آمريكا با شيوه هاي جديدي به پيش مي رود.
كلينتون تاكيد کرد: آمريكا "جعبه ابزار سياست خارجه" خود را گسترش مي دهد تا تمام شركا و همكاران و وابسته ها را گرد آورد و اساسا ما روش كار خود را تغيير مي دهيم.
رشته مشترك تمام تلاش ها تعهد پذيرش رهبري آمريكا در جهان است.
اردوغان چاره اي ندارد، جز اينكه بپذيرد او متعلق به "جعبه ابزار" آمريكا است، نه چيزي بيشتر و نه كمتر. سرنوشت او هرگز اين نبوده كه نقش رهبري خاورميانه مسلمان را برعهده بگيرد.