بناهای و قلاع قدیم ارومیه

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران ارومیه

قلعه بانك :

این قلعه در بخش صومای برادوست شهرستان ارومیه بصورت قلعه ای چهار طبقه در بالای كوه و مخروطی شكل احداث شده است. پی قلعه سنگ یك پاچه ای است كه با آهن و نعل اسب و آهك و ماسه بنا گردیده و بشكل عمودی چند طبقه در آمده است ؛ در این خرابه آثار یك شهر بنام بانكه « به گویش كردی تك خانوار » وجود دارد و صاحب اصلی « میرصوما » نامی بوده است.

قلعه دم دم :

این قلعه در ارتفاعات برادوست در 18 كیلومتری ارومیه بنا گردیده است. در سال 1018هجری قمری به پیشنهاد امیر خان یكدست و با اجازه شاه عباس بزرگ ساخته شده است. قلعه دم دم از پنچ قلعه بنامهای « اصل قلعه » ، « قلعه تحتانی » ، « قلعه یخ » و « قلعه بیرونی » تشكیل شده است. احتمال دارد نخستین بانی قلعه متعلق به گذشته دور باشد كه بعدا" امیرخان روی آن استحكاماتی بنا كرد.

عمارت چهاربرج :

عمارت چهاربرج از ساختمانهای معروف ارومیه می باشد كه رضا قلی خان بیگلر بیگی فرزند محمد موسی خان آنرا بنا كرده است. چهاربرج ساختمان بزرگی بوده كه در چهار گوشه آن چهار برج ساخته شده است. این عمارت دارای اندرونی و بیرونی و تالارهای متعدد و حمام مخصوص بود كه چند خانوار می توانستند در آن جا زندگی كنند. در این عمارت از كریم خان زند و فتحعلی شاه قاجار پذیرائی شده است. تالارهای آن با نقاشی آب رنگ بوسیله نقاش هنرمند ارومیه ا...ویردی تزئین شده است. سید علی محمد باب نیز چند روزی در آن زندانی بوده كه از این جهت این ساختمان از نظر بهائیان جنبه مذهبی پیدا كرده است.

بنای سه گنبد :

بنای سه گنبد مقبره ای به شكل برج است كه در جنوب شرقی شهر ارومیه واقع شده و در سال 580 هجری قمری بنا گردیده است. بنا شبیه مزارهای قدیمی شهر مراغه می باشد كه در نتیجه عدم مراقبت و آسیبهای وارده قسمت عمده خطوط و نقوش آن ریخته و از بین رفته است. در سالهای اخیر نسبت به نگهداری باقیمانده آثار این بنا و مرمت قسمتهای خراب شده آن اقدام گردیده است. درباره وجه تسمیه سه گنبد برخی از مورخان بر این باورند كه دو بنای دیگر نیز در مجاورت روستائی بنام چهریق از دهستانهای شهرستان سلماس وجود داشته كه مجموعه سه بنا را در قدیم سه گنبد می نامیدند.

مسجد جامع ارومیه :

مسجد جامع ارومیه از بناهای نیمه دوم سده هفتم هجری قمری است. این مسجد در وسط بازار قرار دارد و دارای صحن بزرگگ و شبستان آجری وسیع است كه قسمت اصلی وسطی آن با گنبدی بلند پوشیده شده است. محراب مسجد از نظر گچبری و خطوط از زیباترین آثار هنری مغول بوده و ارتفاع آن 82/7 متر و عرض آن 48/5 متر است. البته محراب در سال 676 هجری قمری بدست استاد عبدالمؤمن تبریزی گچبری شده و شاید خود مسجد از این تاریخ قدیمی تر باشد. مسجد در سال 1184 هجری قمری بدستور رضا قلی خان بیگلر بیگی ایل افشار و حاكم ارومیه تعمیر شده است./س