"زعفران" به علت طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فرآوردههای غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فرآوردههای گران قیمت به شمار میرود. ایران با متوسط تولید ۱۰۰تن در سال، در زمینه تولید زعفران مقام اول را دارد.
زعفران از محدود گیاهانی است که در شرایط سخت زیستی پرورش مییابد. با توجه به آن که جایگاه تاریخی زعفران در ایران بوده و منشا آن نیز ایران است، این گیاه یکی از جذابیتهای ویژه ایران به شمار میآید.زَعفِران گیاهی دارویی و صنعتی است. گل زعفران که به بخش کلاله و یا قرمزی آن سر ریشه میگویند در ابتدای برداشت به رنگ قرمز روشن است ولی به مرور به رنگ قرمز تیرهرنگ تبدیل میشود. تازه آن از عطر خوش طعمی برخوردار است و به غذاها طعم و لذت خاصی میدهد.
برای کشاورزان در خراسان، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی است. گیاهی که تنها دو بار در اول آبانماه (قبل از محصولدهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصولدهی)، به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. کاشت، داشت و برداشت آن فرصتهای فراوان شغلی به وجود میآورد.
خواص درمانی زعفران
زعفران در کتاب رسمی داروسازی نامبرده شده و به شکل تنطوری با نام" OpiiCrocata "Tinctura وجود دارد. زعفران در درمان افسردگی موثر است.
همچنین
عصارهٔ آن به صورت محصولی به نام Bitters Swedish
توسط کارخانجات مختلف تهیه و جهت مصارف دارویی مختلف عرضه میشود. بر حسب آزمایشهایی
که در اروپا انجام شدهاست، زغفران خاصیت کاهش چربی و کلسترول خون دارد.
در طب عوام نقاط مختلف جهان، زعفران به عنوان آرام بخش، ضد اسپاسم، اشتها آور و مقوی معده استفاده میشود. در کشور آلمان زعفران به عنوان آرام بخش، درمان درد معده و شکم و آسم مصرف میشود. زعفران بدلیل رنگ شادی که دارد در غذاها باعث نشاط انسان میشود
مصارف غذایی و صنعتی زعفران
زعفران به جهت طعم، بو و رنگ زرد خاصی که دارد به وفور در غذاها (به ویژه همراه با برنج)، صنایع شرینیسازی، داروسازی و صنایع دیگر به مصرف میرسد.
ترکیبات شیمیایی زعفران
مهمترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلولاند (مشتقات کروستین)، ترکیبات تلخ از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده میباشند، مواد معطر (اسانس) که مهمترین ترکیب آن سافرانال میباشد که گاهی تا ۱درصد زعفران را تشکیل میدهد، روغن ثابت به میزان حداکثر ۱۰درصد، رطوبت حدود ۱۳۱۰ درصد و ترکیبات معدنی حدود ۵درصد میباشد.