هر شب با قرآن/ آیاتی سرشار از لطف و رحمت و روشنایی

*آیت الکرسی را اهل معرفت عروس قرآن نامیده‌اند، اگرچه تمامی قرآن عروس است:

عروس حضرت قرآن نقاب آنگه براندازد        که دارالملک معنی را مجرد بیند از غوغا

اما در این سه آیه چندان لطف و زیبایی و رحمت و روشنایی هست که شایسته است آن را به تنهایی به چشم عروس بنگرند، عروسی در نقاب کلماتی که چون تور حریر آنچه را در خود گرفته است نشان می‌دهد و اگر به چشم بصیرت به درون آن حجاب نازک بنگرند دختر پادشاه چین را که رمز جمال الهی است خواهند دید که چون عروسی جوان و شاداب، با شکوه و جلال رو به سوی خانه آن‌ها نهاده است. اوست که چون عروس به سوی شما می‌آید و با صدایی مهربان، از مقام استغنا که لازمه جمال آن عروس است می‌گوید: شما را هیچ اجبار و اکراهی در پذیرش من نیست اما بنگرید بدین جمال و کمال تا بر شما روشن شود که هدایت شما در چیست و گمراهی شما کدام است.

*اگر هرکدام از شما بدان دیوهای زشت از حرص و آز و کینه و حسادت و هر چه غیر از خوبی و جمال است کافر شود و به من ایمان آورد چنین کس به حقیقت به ریسمانی چنگ زده است که هرگز گسسته نمی‌شود. پس اگر خدا را به دوستی گرفتید و این عروس یگانه را در خانه دل راه دادید او شما را به جمال خویش از تاریکی به نور خواهد برد اما آن‌ها که اینهمه لطف و خوبی را رها کردند و به دنبال هواهای نفسانی و آن دیو سرکش درونی رفتند و دیوها را به همسری گرفتند آن دیوها ایشان را حتی از نور فطرت که عطیه الهی آن‌هاست محروم خواهند کرد و به ظلمات غفلت و جهالت سوق خواهند داد که تا ابد دردر آتش حسرت دیدار و وصال آن عروس صاحب جمال بمانند.

*دوستان و عاشقان خدا را سنخیت و مشابهت می‌باید با اوصاف او چنانکه بر زبان مولانا آمده است:

او ندارد خواب و خور چون آفتاب         عاشقان را می‌کند بی خورد و خواب

که بیا من باش یا همخوی من         تا ببینی در تجلی روی من (مثنوی)

*هنگامی که آن پادشاه جهان با صراحت می‌فرماید «خداوند دوست اهل ایمان است» همه ما را پر از ذوق و شوق می‌کند که در شمار اهل ایمان قرار گیریم تا دوست او باشیم و کدام دوستی غیر از او می‌تواند ما از ظلمات غم به نور شادی آورد. از این رو چه خوش‌تر که همه چنگ زنیم در آن ریسمان محکم عشق به خوبی و زیبایی و دانایی که محکم‌ترین شرط آن ترک هواهای نفسانی است و به گفته مولانا:

عروة الوثقی ست این ترک هوا          برکشد این شاخ جان را بر سما

*حرف «لا» در «لا اکراه فی الدین» لای نفی جنس است یعنی از جنس اکراه چیزی در دین نیست از آنکه دین اختیار و گزینش است و با اکراه باطل می‌شود.

*از دیدگاه دیگر می‌توان گفت که چون دین بر مبنای فطرت استوار است و با عقل و ادراک آدمی هماهنگی دارد، هیچ کس اکراهی در پذیرش آن احساس نخواهد کرد بلکه آدمیان به طوع و رغبت نه ترس و کراهت سوی آن خواهند آمد چنانکه وقتی خداوند به آسمان و زمین فرمود : «به سوی من آیید خواه به رغبت، خواه به کراهت»، گفتند: «البته به شوق و رغبت می‌آییم».

*شفاعت و پای در میان نهادن قدیسان به لفظ و عبارت نیست بلکه به دستگیری و هدایت است. دانته به شفاعت حضرت مریم به دیدار خداوند رسید. بدین معنی که ایمان به مسیح و رفیق راه او و یاری جستن از قداست و پاکی مریم او را شایسته مقام دیدار کرد و شفاعت پیامبر اکرم همان پذیرفتن دعوت اوست به ایمان و ترک دیوان و ددان و دوستی با نیکوان، و قدیسان همچون مشاطه‌اند که می‌آرایند روی مارا و می‌پیرایند موی ما را تا خوش و دلپذیر و شایسته شویم ورود به ضیافت الهی را. درآن ضیافت حیوانات زشت و درنده ای چون حرص و حسد را چه جای خواهد بود؟ و به گفته سعدی :

گر خواجه شفاعت نکند روز قیامت         شاید که ز مشاطه نرنجیم که زشتیم