به گزارش خبرنگار بازار باشگاه خبرنگاران ، خودپرداز که گاه عابر بانک و آنی بانک هم نامیده شده دستگاهی الکترونیکی است که به مشتریان بانک این امکان را میدهد تا در هر زمان دلخواه به‌وسیلهٔ قراردادن کارت خاصی در دستگاه و وارد کردن یک گذرواژه از حساب خود پول دریافت کرده یا تراز حساب بانکی خود را بررسی کنند .
بسیاری از خودپردازها نیز به امکان واریز پول یا چک، جابجایی پول میان حساب‌های بانکی و حتی خرید تمبر را برای مشتریان فراهم میکنند. در ایران اغلب دستگاههای خود پرداز به شبکه شتاب متصل هستند. شبکه شتاب امکان برداشت و مشاهده موجودی را برای دارندگان کارتهای بانکهای عضو این شبکه از همه خودپردازها فراهم می‌آورد. در ایران می‌توان از طریق دستگاههای خودپرداز اقدام به پرداخت قبض‌های خدمات عمومی نظیر آب، برق و تلفن نمود.
اولین دستگاه مکانیکی پرداخت وجه نقد توسط لوتر جورج سیم جیان (Luther George Simjian) ساخته و در سال 1939 در نیویورک توسط بانک نیویورک نصب گردید. اما پس از گذشت 6 ماه به دلیل عدم استقبال مشتریان برداشته شد.
از آن پس تاریخچه دستگاه خودپرداز به مدت 25 سال متوقف شد تا زمانی که "دلارو" اولین دستگاه خودپرداز الکترونیکی را ساخت .
بانک بارکلیز (BARCLAYS) اولین بانک و موسسه مالی در جهان بود که برای نخستین‌بار از دستگاههای خودپرداز استفاده کرد. اولین خودپرداز جهان در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ میلادی، در یکی از شعبات بانک بارکلیز در شهر انفیلد تاون در شمال لندن نصب شد.
اگر شما از دستگاه های خود پرداز استفاده کرده باشید ، پس می دانید که خود پرداز 2 قسمت ورودی دارد :
- کارت خوان (Card reader) : کارت خوان اطاعات حساب شما را از طریق قسمت مغناطیسی کارت اعتباری می خواند. پردازشگر اصلی با استفاده از این اطلاعات قادر به تراکنش از حساب بانکی شما می باشد.
- صفجه کلید (Keypad) : صفحه کلید اطلاعات مورد نیاز برای تراکنش را از صاحب کارت دریافت می کند. همچنین دستورات کاربر را برای دریافت مانده حساب و تغییر رمز را اجرا می کند. برای تراکنش نیاز به PIN می باشد که توسط صفحه کلید دریافت می شود.
همچنین دستگاه خودپرداز 4 قسمت خروجی دارد :
- بلندگو (Speaker) : بلندگو این امکان را میسر میکند که شما را از دریافت وجه و کارت آگاه میکند .
- صفحه نمایش (Display screen): صفحه نمایش دستورالعمل ها و عملیات تراکنش را نمایش می دهد. اغلب صفحه نمایش دستگاه هایی که از خطوط پر سرعت استفاده می کنند ها تک رنگ یا رنگی(CRT) می باشند. دستگاه هایی که از خطوط تلفن استفاده میکنند اغلب از صفحه نمایش تک رنگ با رنگی(LCD) استفاده می کنند.
- چاپگر رسید (Receipt printer) : چاپگر رسید این امکان را میسر میکند که رسید عملیات تراکنش را برای شما چاپ کند.
- توزیع کننده وجه (Cash dispenser):قلب یک دستگاه خود پرداز امن مکانیزم توزیع وجه است. این قسمت اغلب در پایین دستگاه خودپرداز قرار دارد.
تشخیص اسکناس ها
مکانیزم توزیع وجه توسط چشم الکترونیکی است که تعداد پول هایی که در خروجی توزیع شده اند را مشخص می شود . تعداد اسکناس ها و دیگر اطلاعات وابسته به صورت دوره ای چاپ می شوند و یک کپی برای مدت 2 سال نگه داری می شود.
در کنار چشم الکترونیکی برای شمردن پول ، مکانیزم توزیع وجه از سنسور که از شیوه تشخیص ضخامت اسکناس استفاده می کند. اگر دو اسکناس به هم چسبیده باشد به محفظه برگشت داده شده ها(reject bin) ارجاع داده می شود. این اتفاق برای پولهای تا خورده ، پاره و فرسوده نیز می افتد.
واریز وجه
زمانی که دارنده کارت یک تراکنش با ATM انجام میدهد باید یک سری اطلاعات ضروری را توسط کارت خوان و صفحه کلید به دستگاه بدهد. ATM اطلاعات را به پردازشگر میزبان(host processor) می فرستد ، تراکنش به بانک دارنده کارت یا موسسه صادر کننده کارت ارسال می شود . اگر دارنده کارت درخواست پول بکند ، پردازشگر میزبان(host processor) پول الکترونیکی را از حساب مشتری در بانک برداشت و پرداخت می نماید . یکبار که پول از حساب مشتری توسط پردازشگر میزبان(host processor) منتقل می شود ، پردازشگر یک کد موافقت به ATM ارسال می کند که مجوز پرداخت وجه را به دستگاه می دهد.
- یکی از اشتباهات رایج هنگام استفاده از دستگاه خودپرداز پرداخت پول در دو مرحله است. مثلا اگر قصد شما برداشت 80 هزار تومان است دستگاه ممکن است 50 هزار تومان آن را در مرحله اول و 30 هزار مابقی را چند لحظه بعد تحویل دهد اما برخی افراد بدون توجه به صفحه مانیتور، برای رفع مشکل خود یا به بانک مراجعه می کنند و یا غافل از اینکه دستگاه با چند ثانیه تاخیر بقیه پول درخواستی شان را پرداخت می کند محل را ترک می کنند.
- بعد از انجام تراکنش فورا محل را ترک نکنید. دستگاه خودپرداز برای انجام هر عملیاتی به شما رسید تحویل می هد. چنانچه هر اشتباهی هنگام انجام تراکنش رخ داده باشد با این رسید راحت‌تر می توانید موضوع را پیگیری کنید.
- پرداخت قبوض، خرید شارژ، انتقال وجه
هنگام پرداخت قبوض نیز باید توجه کنید که شناسه قبص حتما درست باشد چون دستگاه به شما اخطار "شناسه اشتباه" را نمی دهد به این ترتیب ممکن است شما قبض دیگری را پرداخت کرده باشید.
همچنین در هنگام انتقال وجه علاوه بر مبلغ مورد انتقال، توجه به اسم شخصی که قرار است پول را به کارت او منتقل کنید بسیار حائز اهمیت است.
- انتخاب شماره شناسه شخصی (PIN) :
شماره شناسه شخصی خود را جایی یادداشت نکنید. اگر آن را یادداشت کردید نباید آن را در جیب یا کیف پول در کنار کارتتان نگه دارید .
شماره شناسه شخصی خود را به صورتی انتخاب نمایید که به راحتی به یاد بسپارید ، اما دیگران نتوانند آن را از مشخصات شخصی شما تشخیص دهند و از انتخاب شماره شناسنامه ، تاریخ تولد ، پلاک خانه و شماره تلفن انتخاب مناسبی برای رمز نمی باشند .
- و نکته آخر اینکه بعد از سه بار اشتباه کارت شما می سوزد و برای تعویض آن باید به یکی از شعب بانکی مراجعه کنید که کارت تان به نام آن بانک است نه بانکی که از خودپرداز آن استفاده کرده اید.