طرفداران فرش های سنتی بدانند

گبه
گبه نوعی قالی است؛ یعنی به غیر از تاروپود، پرز هم دارد اما فرش‌فروشان موقع تقسیم‌بندی انواع قالی، گبه را به عنوان قالی حساب نمی‌کنند و آن را یکی از انواع فرش‌ها معرفی می‌کنند؛ شاید چون ضخامت پرز و طول گره آن نسبت به پرز انواع قالی، بسیار کلفت‌تر و بلندتر است.

گبه دست‌بافتی مخصوص عشایر بوده و البته امروز به شکل سفارشی در کارگاه‌های قالی‌بافی شهری هم تولید می‌شود. گبه نقشه ندارد و طرح‌هایش ذهنی است؛ یعنی بافنده، براساس ذهن خود یا منظره‌ای که می‌بیند، نقش حیوان، آدم و درخت یا حتی اشکال هندسی را می‌بافد. اندازه گبه معمولا از یک و نیم تا چهار و نیم متر است و بزرگ‌تر از این متراژ را تقریبا نمی‌توانید در بازار پیدا کنید

.

گلیم
به زیرانداز بافتنی بدون پرز، گلیم می‌گویند. در بافت این نوع فرش، پودها از میان تارها رد می‌شود. گلیم انواع مختلفی دارد که هر نوعش زیبایی مخصوص به خود را دارد. بعضی‌ از انواع گلیم پر زحمت بافته می‌شود، در نتیجه گران‌تر است و بعضی‌ انواع ساده‌تر بافته می‌شود و ارزان‌تر هم در بازار عرضه می‌شود.

گلیم سوزنی
گلیمی است که در آن علاوه بر رد شدن پودها از میان تارها، نقش‌هایی را روی پود بافته یا سوزن‌دوزی می‌کنند.

گلیم ساده
گلیم ساده بی‌چاک به این معنی است که پودها خیلی ساده و بدون مدل خاصی از میان تارها رد می‌شود و فقط ممکن است هر چند رج یک بار رنگ پودها تغییر کند. اما گلیم ساده چاکدار، گلیمی است که در آن برای بافتن یک طرح – که ممکن است هندسی یا غیرهندسی باشد - بین پودها به خاطر عوض کردن رنگ پود، فاصله یا چاک ایجاد شود

.

گلیم سوماک
این نوع گلیم که طرح‌های پیچیده‌تری دارد، ممکن است سینه‌باف (یعنی بدون نقشه و کاملا ذهنی) یا نقشه‌باف باشد. سوماک ظرافت زیادی دارد و بیشتر با پود ابریشمی بافته می‌شود. نخ پودی که با آن یک طرح را بافته‌اند، در پشت کار گره می‌خورد و با پود دیگری طرح تازه را می‌بافند و از میان تارها رد می‌کنند. در ضمن، طرح‌های سینه‌باف، طرح‌هایی انتزاعی اند که بیشتر براساس محل زندگی، کار و طبیعت اطراف بافنده یا حتی حال و هوای روحی او که غمگین است یا شاد، آرام است یا هیجان‌زده، روی گلیم نقش می‌گیرد.

گلیم فرش
نوعی از گلیم است که بعضی از قسمت‌های آن دارای پرز است و به صورت برجسته در کار نمود پیدا می‌کند. معمولا این نوع گلیم‌ها، مخلوطی از سوماک و قالی است که قسمت‌های گل و بوته و حاشیه‌های آن دارای پرز است. قیمت بقیه انواع فرش که شامل پلاس، زیلو، حصیر و نمد می‌شود کاملا به این بستگی دارد که در کجا عرضه شوند؛ در محل تولید یا شهرهای نزدیک به آن. یعنی نمی‌شود قیمت پایه‌ای برای آن ارائه کرد.

پلاس
این نوع فرش که در قدیم بیشتر در زندگی روستاییان کاربرد داشته، امروزه دیگر کمتر کاربرد دارد و کمتر بافته می‌شود. پلاس فرشی است که در آن تار و پود، هر دو پنبه‌ای هستند. پیش از این، نوعی پلاس در بیشتر روستاهای ایران بافته می‌شد که تار آن از نخ پنبه‌ای بود و پود آن از رشته‌های باریک شده‌ لباس‌های کهنه روستاییان.

زیلو
نوعی فرش که تاروپودش هر دو پنبه‌ای است و در اندازه‌های بزرگ بافته می‌شود و معمولا نقوش هندسی و راه راه دارد. بافتش آسان است و بیشتر به عنوان زیرانداز حسینـیـه‌ها استفاده می‌شود و اندازه‌های کوچک‌ترش هم کاربرد زیرانداز پیک‌نیکی را دارد

.

نمد و حصیر
این دو زیرانداز را هم جزء فرش محسوب می‌کنند. البته امروز به غیر از محل تولید، کمتر در مناطق دیگر کاربرد زیرانداز را دارد. حصیر در مناطقی که در آن درخت نخل یا نی می‌روید، بافته می‌شود و با آن چیزهای مختلفی از فرش و سفره گرفته تا کیف و ظرف می‌بافند.نمد هم که از فرو رفتن و به هم چسبیدن پشم شتر به هم شکل می‌گیرد، نوعی دیگر از فرش است.

مواردی به یاد ماندنی

اگر مبل خانه‌تان سفید رنگ یا کرم رنگ است و می‌خواهید اتاقتان کمی رنگ بگیرد و فضا زنده شود، می‌توانید گلیم کردستان بخرید که پر از رنگ‌های قرمز و آبی و سبز است.

اگر مبل خانه‌تان استیل است می‌توانید ورنی آذربایجان یا سوماک سیرجان بخرید که پر از رنگ‌های طلایی و پرجلوه است و با مبل استیل‌تان کاملا هماهنگ می‌شود.

گبه‌های عشایری باطرح راه راه و حیوان و آدم‌، به مبلمان و کمد رنگ چوبتان جلوه بسیار زیبایی می‌دهد.

فرش‌هایی که براساس نقشه بافته می‌شوند، معمولا بدون اشکال‌اند و حتی اگر چند سال هم در خانه‌تان پهن باشند، موقع فروش‌، جناب سمسار کمتر می‌تواند عیب رویش بگذارد و ضرر نمی‌کنید اما فرش‌های سینه‌باف گرچه طرح‌هایش بکرتر است و به طبیعت نزدیک‌تر ولی چون اشکالاتی از جمله رعایت‌نشدن قرینه‌ها و اندازه‌های اشکال (به ویژه اشکال هندسی)، کج‌بافی در حاشیه‌ها و دورنگ بودن زمینه دارند، موقع فروش کلی بهانه به دست جناب سمسار می‌دهند که قیمت را پایین بیاورد.

اگر می‌خواهید پولی که خرج می‌کنید دیرتر از بین برود، گلیمی بخرید که تارش از جنس پشم یا ابریشم باشد چون نخ پنبه‌ای زودتر می‌پوسد.

اگر در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنید و می‌خواهید از رسیدن حرارت شدید زمین به داخل خانه جلوگیری کنید، از حصیر یا زیلو استفاده کنید؛ چون گرما را از خود عبور نمی‌دهد و بسیار خنک است.

اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید و می‌خواهید از شر سرما خلاص شوید، بهتر است نمد بخرید؛ نمد گرما را درون خود نگه می‌دارد و از انتقال سرما از کف خانه به داخل جلوگیری می‌کند.

گلیم‌های بزرگ و گبه‌ها را اگر با شامپو فرش بشویید، هم سالم می‌مانند و هم خوب تمیز می‌شوند اما گلیم‌های ظریف و هنری و کوچک را بهتر است با شامپو آن هم با دست بشویید.

اگر الیاف گلیم دارای رنگ طبیعی باشد، در مقابل تابش مستقیم آفتاب چندان آسیبی نمی‌بیند اما الیافی که با رنگ شیمیایی رنگ شده به‌خصوص اگر نامرغوب هم باشد خیلی سریع در مقابل تابش مستقیم آفتاب رنگ پریده می‌شود.

برای تشخیص رنگ طبیعی الیاف از رنگ مصنوعی و شیمیایی یک فرش، اول به این نکته توجه داشته باشید که رنگ شیمیایی بسیار پررنگ است اما رنگ طبیعی پختگی دارد و کمتر به چشم می‌آید؛ دوم اینکه یادتان باشد موقع خرید حتما همراه خودتان یک تکه پارچه سفید مرطوب یا یک تکه ابرخیس داشته باشید و قبل از پرداخت پول، آن را روی فرش مورد نظرتان بکشید؛ اگر رنگی شد یعنی رنگ مصنوعی است.

وقتی گلیم‌تان را با شامپو فرش می‌شویید، مراقب باشید که ریشه‌های گلیم را هم خوب تمیز کنید. مراقبت از ریشه‌های گلیم خیلی مهم است چون ریشه‌های پوسیده و کنده شده از ارزش گلیم می‌کاهد.