تقویم روز/از تشکیل پلیس نوین ایران تا دادگاه تفتیش عقاید

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 2 تیر 1391 شمسی، 2 شعبان 1433 قمری و 22 ژوئن 2012 میلادی است. مهمترین رخدادهای امروز در تاریخ به شرح زیر است:

تشکيل‌ شوراي‌ موقت‌ رياست‌ جمهوري‌ ايران‌ 1360

در پی اعلام عزل بنی صدر شورای موقت ریاست جمهوری تشکیل شد. این شورا بايد تا انتخاب رییس‌جمهور جدید، وظایف و مسئولیت های رییس‌جمهور را موقتاً بر عهده می گرفت. این شورا تا دوم مرداد که مردم شهید رجایی را به عنوان رییس جمهور انتخاب کردند به کار خود ادامه داد.

آغاز استبداد صغیر با به توپ بستن مجلس شوراي ملي (1287ش)

محمدعلي شاه قاجار، از همان آغاز كار، مصمم به برانداختن مشروطيت بود، اما بهانه‏اي در دست نداشت. اما در جريان سوء قصدي كه به وي شد، بهانه لازم را به دست آورد و آن را به گردن آزادي‏خواهان انداخت.

دوم تيرماه 1287 ه.ش، هنوز آفتاب طلوع نكرده بود كه قشون محمدعلي شاه به سوي مجلس روان شدند و راه‏هايي را كه به مجلس منتهي مي‏شد، بستند. حضور حضرات آيات بهبهاني و طباطبايي، از رهبران روحاني مشروطه هم در کنار مجاهدان برای جلوگيري از وقوع حادثه کفایت نکرد. مجلس شوراي ملي به دستور محمد علي شاه مستبد و توسط كلنل لياخوف، افسر روسي به توپ بسته شد. در پي اين حمله، مجاهدان به مقابله برخواستند اما سرانجام ماجرا به نفع شاه پايان يافت.

محمدعلي شاه سپس به اعدام و تبعيد و زنداني كردن نمايندگان مجلس پرداخت و دستور داد آقا سيدعبداللَّه بهبهاني را به كرمانشاه تبعيد كرده، آيت اللَّه سيدمحمد طباطبايي را در شميران خانه‏نشين نمايند. عده‏اي از آزادي‏خواهان را، زنجير به گردن انداخته و كِشان كشان به باغشاه بردند. از ميان اين جمع، تنها ملك المتكلمين و ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل از مشروطه‏طلبان مشهور و مخالف استبداد قاجاري را به حضور شاه آوردند. وي پس از اين‏كه مدتي به آن دو دشنام داد، دستور قتل هر دوي آنها را صادر كرد.

رحلت عالم بزرگوار شيخ "محمد حسن نجفي" صاحب جواهر (1266ق)

آيت‏اللَّه شيخ محمد حسن فرزند شيخ محمدباقر نجفي در سال 1200 ه.ق در نجف اشرف ديده به جهان گشود. پس از طي مقدمات، در نوجواني به درس خارج فقه و اصول راه يافت و خوشه‏چين حلقه‏ي درس آيات عظام شيخ جعفركاشف الغطاء، سيدمهدي بحرالعلوم، سيدجواد عاملي و شيخ موسي كاشف الغطاء گرديد. در 25 سالگي به درجه‏ي اجتهاد رسيد و از همان سال نگارش كتاب گرانقدر "جواهر الكلام" را آغاز كرد.

جواهر الكلام، اين دائرة المعارف فقه شيعه، ثمره‏ي 32 سال تلاش شبانه‏روزي او، اينك، معتبرترين متنِ درسي عالي‏ترين سطح دروس حوزه‏هاي علميه‏ي شيعه، يعني درس خارجِ فقه است. وي كه در حوزه‏ي نجف، كرسي تدريس داشت شاگردان فراواني تربيت نمود كه حضرات آيات سيدحسين كوه كمري، شيخ جعفر شوشتري و ملاعلي كني از آن جمله‏اند. ایشان سرانجام در 66 سالگي در نجف اشرف وفات يافت و بدن مطهرش در مقبره‏اي كه خود جنب مسجدش در نجف آماده كرده بود، به خاك سپرده شد.

محاكمه "گاليلو گاليله"دانشمند و منجم ايتاليايي در دادگاه تفتيش عقايد (1633م)

گاليلو گاليله فيزيك‏دان و ستاره‏شناس ايتاليايى در 15 فوريه 1564 به دنيا آمد و ضمن تحصيل در دانشگاه، قانون پاندول را كشف نمود و پس از فراگيري علوم متعدد به نجوم روي آورد. وي در سال 1632م، در ردّ عقايد بطلميوس درباره منظومه شمسي كتابي تحت عنوان "محاوره درباره دو منظومه بزرگ جهان" نوشت و برخلاف جريان غالب فكري مبني بر مركزیت زمين، اعلام كرد كه زمين به دور خورشيد مي‏گردد.

انتشار عقايد گاليله مخالفت مقامات كليسا را برانگيخت و اعتراضات شديد را عليه گاليله به وجود آورد. گاليله نمي‏توانست مخالفين خود را به وسيله تجربه و مشاهده محكوم كند، زيرا آنان هيچ‏گونه استدلال غيرمذهبي را نمي‏پذيرفتند. براي مقامات كليسا هر چيز غير از كتاب مقدس و ارسطو بي‏ارزش بود. یکسال بعد، پاپ، گاليله را به رُم احضار كرد و نظراتش را كفرآميز خواند.

گاليله پس از بازجويى‏هاي همراه با اهانت، شكنجه، آزار و حبس، براي حفظ جان خود، به انكار عقيده‏اش پرداخت و سرانجام در 22 ژوئن 1633م در كليساي سنت ماري همانند يك گنه‏كار و مجرم به محاكمه كشيده شد. دستگاه كليسا، گاليله را وادار كرد كه يا عقايد خويش را انكار كند يا با مجازات مرگ رو به رو شود. در نتيجه، وي به ظاهر عقايد خود را انكار كرد و از آن پس به علومي غير از نجوم پرداخت.

درگذشت جمشيد كاشاني رياضيدان بزرگ ايراني

22 ژوئن سال 1429 ميلادي غياث الدين جمشيد كاشاني رياضيدان و فضاشناس ايراني در سمرقند درگذشت. وي به دعوت الغ بيگ حكمران تيموري وقت و پسر شاهرخ ميرزا به سمرقند رفته بود تا در مدرسه عالي علوم اين شهر تدريس کند و در رصدخانه آنجا به اكتشافات فضايي تازه دست بزند. جمشيد كاشاني به خاطر كشف قضاياي كسينوس در مثلثات، تهيه جدول ستارگان، تكميل علم حساب و رصد يك خورشيد گرفتگي از نامداران تاريخ علوم است.

در فرانسه هنوز يك قضيه كسينوس را «تئورم كاشي» مي خوانند. جمشيد كاشاني كه در سال 1380 ميلادي در كاشان به دنيا آمده بود، در زمان خود همچنين بُعد (فاصله) بسياري از ستارگان از زمين و از خورشيد و نيز حجم آنها را اندازه گيري كرده بود. وي در زمينه علوم فضايي دنباله كار خواجه نصيرالدين طوسي را گرفته بود. جمهوري اسلامي ايران در تيرماه سال 1358هجري خورشيدي به منظور بزرگداشت جمشيد کاشاني يك تمبر پستي منتشر كرد.

تصويب طرح اجباری شدن كلاه شاپو برای مردان در مجلس شورای ملي (1306 ش)

رضاخان پهلوي پس از به دست گرفتن قدرت، دائماً در تلاش براي نابودي مظاهر ديني و سنتي مردم بود و قصد جايگزيني فرهنگ غرب در ايران را در سر مي‏پروراند. اين قانون ابتدا در مورد وزرا، وكلا و رؤساي ادارات و مستخدمان دولت اجرا گرديد كه بايد لباس متحدالشكل بپوشند و كلاه شاپو يا پهلوي برسرگذارند.

سپس اين دستور براي مدارس اجباري گرديد. دراين ميان، بازاريان از تغيير لباس ناراضي بوده و با تمام فشار و توصيه‏هاي كلانتري‏ها، از آن روي گردان بودند و بسياري از طبقات مردم هم، مايل نبودند از لباس اجدادي خود دست بكشند و لباس جديد را در بر نمايند.

از اين رو، براي اينكه اين عمل صورت قانوني پيدا كند با اشاره دربار به مجلس، نمايندگان با تصويب طرحي، در دوم تيرماه 1306 استفاده از كلاه شاپو را اجباري اعلام كردند. در مقابل، اشخاص بسياري بودند كه در مخالفت با اين طرح، ديگر به سر كسب و كار خود نرفتند و خانه‏نشين شدند.

تولد "خواجه عبداللَّه انصاری" عارف والامقام و نويسنده‏ي بزرگ اسلامي(396 ق)

خواجه عبداللَّه انصاري معروف به شيخ الاسلام در اواخر قرن چهارم در هرات به دنيا آمد. خواجه از نه سالگي شعر مي‏گفت و سپس براي خدمت به اسلام، مسافرت نمود. در جواني در علوم ديني و حفظ اشعارِ عرب ، مشهور بود و در حديث و فقه مهارت داشت. محل اقامتش، بيشتر در هرات بود و در آنجا، تا پايان عمر به تعليم و ارشاد اشتغال داشت.

تفسير قرآن، كنزُالسّالكين، رساله‏ دل و جان، اُنسُ المُريد، انوارُ التَّحقيق، شَمس المجالس، منازل السائرين و مناجات فارسي از آن جمله‏ آثارخواجه عبداللَّه انصاري هستند. وی در سال 481 ق در 85 سالگي درگذشت.

انتشار نخستين شماره از روزنامه‏ "نسيم شمال"(1325 ق)

سيد اشرف الدين حسيني قزويني از شاعران و روزنامه‏نويسان دوره‏ي نهضت مشروطه بود كه روزنامه‏ي نسيم شمال را تاسيس و منتشر كرد. روزنامه‏ي نسيم شمال كه پس از پيروزي مشروطه خواهان، در تهران منتشر مي‏شد، حاوي مقالات و اشعار فكاهي و طنز بود و اين مطالب در نكوهش اعمال ظالمانه و بي‏عدالتي‏هاي محمدعلي شاه قاجار و عوامل دست نشانده‏ي وي منتشر مي‏گشت. نسيم شمال مقبوليت عام يافت و خودِ سيد اشرف الدين حسيني قزويني نيز به مناسبت روزنامه‏اش، به نسيم شمال معروف شد.

تسليم شدن فرانسه در دو «22 ژوئن» به فاصله 125 سال از يكديگر!

در تاريخ کشور فرانسه «22 ژوئن» ياد آور دو بار تسليم شدن اين كشور در برابر نيروي خارجي است. 22 ژوئن سال 1815، فرانسه پس از شكست در جنگ واترلو تسليم نيروهاي اتحاديه (كشورهاي متحد بر ضد ناپلئون - آلمان و انگلستان - شد. ناپلئون، خود سه روز پس از اين شكست تسليم شده بود كه به جزيره سنت هلن تبعيد شد و در همانجا در حبس خانگي انگليسي ها درگذشت.

در همين روز در سال 1940 پس از شكسته شدن خط دفاعي «ماژينو» و تصرف شهر پاريس توسط نيروهاي هيتلر، دولت وقت فرانسه به شكست نظامي اعتراف و تسليم نظر آلماني ها شد و تن به امضاي قراداد ترك مخاصمه و خلع سلاح ارتش خود داد. اين تكرار دو رويداد در «يك روز از سال» به فاصله 125 سال از يكديگر مصداقي ديگر از «فلسفه تاريخ» بشمار مي آيد.

تشکیل پليس نوين ايران

ماموران پليس نوين ايران (سبك فرنگ) با لباس ويژه (يونيفورم اروپايي) از دوم تيرماه 1292 در خيابانهاي تهران به پاسباني مشغول شدند. تغيير لباس و روش كار پليس ايران كه «نظميه» خوانده مي شد روز قبل از آن (يکم تيرماه و 22 ژوئن 1913) اعلام شده بود.

پليس تازه ايران توسط چند افسر سوئدي به رياست سرهنگ وستداهل سازمان يافته بود و وظيفه اش برقراري نظم و حفظ آن بود. طبق مندرجات دفتر اسلحه خانه نظميه، پليس تهران و شهر ري در دوم تيرماه سال 1292 هجري خورشيدي تنها يك هزار تفنگ عمدتا ساخت روسيه در اختيار داشت.

استقبال از محمدرضا شاه با گوجه‌فرنگي و تخم‌مرغ

بر اساس گزارش ساواک، وقتي محمدرضا شاه در خرداد سال 1343 رهسپار آمريكا شد روزنامه‌هاي دولتي ايران از «استقبال بي‌نظير مقامات آمريكا و ايرانيان مقيم آن كشور از شاهنشاه» گزارش دادند. اما این سند که در تاریخ 2 تیر به دست ساواک رسیده گویای مطالب دیگری است.

تولد پرویز پرستویی ، بازیگر سینما و تلویزیون (1334ش)

اختراع ماشین تخلیه هوا

"اتودوگريك" صنعتگر بزرگ آلماني در سال 1750 موفق به اختراع يكي از اختراعات بزرگ قرن هجدهم ميلادي شد و اين اختراع كه تحول بيسابقهاي در علم و صنعت آن روزگار جهان ايجاد كرد" ماشين تخليه هوا "بود .اتو دوگريك از مردم شهر" ماگدبورگ "آلمان بود .از ماشين تخليه هوا در صنايع سنگين و امور الكتريسيته استفاده فراوان ميشود.

2تیر در هشت سال دفاع مقدس

كشف توطئه ضدانقلاب برای تصرف كمیته‌های تهران در سال 60.

انتشار گزارشی از تحركات نیروهای عراق و اقدامات مهندسی آنها برای تحكیم مواضع، در محورهای مختلف جبهه های جنوب. ورود 45 دستگاه خودرو حامل مهمات، سوخت، تانك و نفربر از مرز كویت به عراق در سال 61.

طرح قطعنامه 598شورای امنیت برای خاتمه دادن به جنگ در سال 66

برخي از رويدادهاي 22 ژوئن

360: سال 360 پيش از ميلاد ارتش چين به كمان ضامن‌دار مجهز شد كه در آن زمان يك جنگ افزار پيشرفته محسوب مي شد.

1970: طبق اصلاحيه شماره 26 قانون اساسي آمريكا كه از 22 ژوئن سال 1970 به اجرا در آمد حداقل سن " راي دادن در انتخابات" در اين كشور به 18 سال تمام كاهش يافت.

2004: نيروي دريايي ايران در اقدامي چشمگير 22 ژوئن 2004 سه قايق نظامي انگليسي را در آبهاي ايران در اروند رود توقيف و هشت ملوان آنها را به اتهام تجاوز به آبهاي ايران دستگير كرد. اين هشت ملوان پس از چهار روز آزاد شدند.