آيا مسكو ايستگاه پاياني مذاكرات خواهد بود؟

به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران؛ اولين دور از اين مذاكرات با عنوان "ژنو1" در سال 1387 در شهر ژنو سوييس برگزار شد كه نتيجه‌اي جز تصميم‌گيري براي برگزاري دور دوم مذاكرات در پي نداشت.

مذاكرات ژنو2 در مهرماه سال 1388 همزمان با فتنه داخلي به نمايندگي سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي از جانب ملت ايران و خاوير سولانا مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا از طرف كشورهاي اروپايي درهمان مكان قبلي تحت عنوان مذاكرات "ژنو2" برگزار شد.

به فاصله زماني حدود يكسال پس از آن، دور بعدي گفتگوي 1+5 با ايران در آذرماه سال 1389 به ميزباني ژنو و تحت عنوان "مذاكرات ژنو3" برگزار شد كه حاصل اين نشست تصميم گيري براي ادامه مذاكرات در استانبول تركيه بود مذاكراتي كه بعد از برگزاري آن به استانبول يك مشهور شد.

سلسله مذاكرات گروه 1+5 با ايران در بهمن 89 كه مصادف با پيشرفت‌هاي ستودني جمهوري اسلامي ايران در زمينه فعاليت‌هاي هسته‌اي بود در شهر استانبول تركيه با عنوان مذاكرات استانبول 1 برگزار شد كه در اين دور از مذاكرات سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان به عنوان مذاكره كننده ارشد ايران و خانم كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به گفت‌وگو پرداختند ولي اين گفت‌وگو با دست نيافتن به نتيجه خاص متوقف شد. چرا كه طرف غربي درخواست ايران مبني بر به رسميت شناختن حق مسلم ايران در استفاده از فناوري صلح‌آميز هسته‌اي را به عنوان پيش شرط ادامه مذاكرات قلمداد كرده و ميز مذاكره را ترك كرد.

با شروع موج بيداري اسلامي در منطقه و افزايش ظرفيت‌هاي نظام جمهوري اسلامي طرف غربي با مشاهده به خطر افتادن جايگاه رژيم صهيونيستي و هم‌پيمانان آمريكا، پس از مدتي شروع به نامه‌نگاري كرده و خواستار از سرگيري دور بعدي گفت‌وگوها شد.

پس از رد و بدل شدن چندين نامه بين سعيد جليلي دبير شورايعالي امنيت ملي ايران و كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا دور بعدي مذاكرات گروه 1+5 و ايران، 26 فروردين‌ماه 91 در شهر استانبول تركيه تحت عنوان مذاكرات استانبول 2 برگزار شد.

البته نتيجه نشست" استانبول 2" يك گام رو به جلو بود چرا كه طرف غربي در گفت‌وگو‌هاي "استانبول 2 "اعلام كرد طبق معاهده NPT حقوق جمهوري اسلامي ايران دراستفاده از انرژي صلح آميز هسته‌اي را قبول داشته و به رسميت مي‌شناسد.

طرفين گفتگو براي اعتماد سازي و بحث و بررسي بيشتر توافق كردند دور آتي مذاكرات في‌ ما بين سوم خرداد ماه سال جاري در شهر بغداد برگزار شود كه از اين دور از گفتگوها به عنوان" مذاكرات بغداد" ياد مي‌شود. مذاكرات دور روزه بغداد كه در محل دارالضيافة نخست وزيري عراق برگزار شد به اذعان دبير شورايعالي امنيت ملي كشورمان طولاني ولي ناتمام بود.

ناگفته نماند جمهوري اسلامي ايران براي اولين بار در تاريخ مذاكرات خود با 1+5، در بسته پيشنهادي خود در بخش موضوعات غيرهسته‌اي مسائل بحرين و امنيت انرژي را مطرح كرد. البته گروه 1+5 موضوعاتي همچون دزدي دريايي، امنيت آبراه‌هاي دريايي و مبارزه با مواد مخدر را نيز مطرح كردند.

مذاكرات بغداد همانند ساير نشست‌هاي قبلي -شايد يك گام به عقب- نتيجه‌اي‌جز تصميم براي نشست معاونين و كارشناسان دو طرف براي زمينه‌سازي نشست بعدي در بر نداشت.

همچنين در نشست بغداد مقرر شد مذاكرات بعدي گروه 1+5 با ايران در روزهاي 18 و 19 ژوئن (29، 30 خرداد ماه 91) در شهر مسكو پايتخت روسيه برگزار شود تا نام ديگري تحت عنوان مذاكرات مسكو در فهرست بلند گفتگوهاي ايران و اتحاديه اروپا قرار گيرد.

در اين ميان مذاكرات مسكو بيش از هر زمان ديگري مهم جلوه نموده و از حساسيت خاصي برخوردار است به طوري كه شايد در طول چندين دور گفتگو از جانب ايران و طرف غربي اهميت موضوع به ميزان فعلي نبوده است.

بايد گفت رصد روند راهبردي موجود در پرونده هسته‌اي ايران كه اكنون در ايستگاه مسكو قرار داد فرايند "درگيرسازي" به خود گرفته است به اين معنا كه هر يك از دو طرف تلاش مي كند طرف مقابل را در دستور كار مدنظر خود درگير كند. درگيرسازي در اين باره دقيقا به اين معناست كه هر طرف بپذيرد درباره موضوع مدنظر طرف مقابل خود وارد بحث جدي و داراي بحث جدي و داراي جزئيات شود و به سمت يك گام ملموس حركت كند.

با عنايت به مباحث ذكر شده، نشست مسكو امروز 29 خرداد ماه 91 طبق وعده قبلي در حالي در حال برگزاري است كه از چندين روز قبل تبليغات رسانه‌اي و فضاسازي ضدايراني اين رسانه‌ها-كه با خط‌ دهي رژيم صهيونيستي و مخالفان هسته‌اي ايران صورت مي‌گيرد-، روند نشست مسكو را متمايز با نشست‌هاي قبلي كرده است.

با استناد به اخبارهاي منتشر شده در حاشيه نشست مسكو كه در هتل گولدن رينگ (حلقه طلايي) مسكو از ساعت 11 به وقت مسكو (11:30 به وقت تهران) و با رياست سعيد جليلي به تيم مذاكره كننده ايران و كاترين اشتون ازجانب1+5 در حال برگزاري است دور اول اين گفت‌وگو با طرح‌هاي پيشنهادي 5گانه ايران پايان يافته است .

ايران در اين مذاكرات تاكيد دارد محورهاي 5 گانه شرح داده شده كاملا به هم پيوسته و با هم مرتبط است و بايد در فضاي احترام متقابل مورد بحث قرار بگيرد.

دور اول مذاكرات مسكو در حالي پايان يافت كه مهمترين اختلاف ايران و گروه 1+5 اين است كه يكي از دوطرف پيشنهادهاي خود را در چه چارچوبي مطرح مي‌كند.

ديپلمات‌هاي حاضر در مسكو كه به تيم ايراني نزديك هستند مي‌گويند "مسئله چارچوب" مهمترين مسئله‌اي است كه اكنون روي ميز مذاكرات قرار دارد.

اين ديپلمات‌ها معتقدند گروه 1+5 پيشنهادهاي خود را در هيچ چارچوب بلندمدتي كه مشخص كننده الزامات و تبعات آن و گام‌هاي بعدي باشد قرار نمي‌دهند و صرفا بر برداشته شدن يك گام تاكيد دارند.

از ديد طرف ايراني اين به اين معناست كه گروه 1+5 در واقع به دنبال پيدا شدن راه حل كلاني براي مسئله نيست بلكه فقط به گرفتن يك امتياز تاكتيكي تمركز كرده و بعد از آن هم احتمالا دوباره حرف‌هاي سابق خود را تكرار خواهد كرد.

اين در حالي است كه طرف ايراني عقيده دارد هرگونه مذاكره درباره يك گام مشخص بستگي به اين دارد كه آن گام درچه چارچوبي مطرح شود.

بنابراين دور دوم مذاكرات مسكو در حالي در حال برگزاري است كه گمانه‌زني‌‌هاي مختلفي در خصوص عاقبت و نتيجه اين نشست وجود دارد كه اين مهم امكان به نتيجه رسيدن اين دو را ملغي مي‌كند.

با اين حساب بايد منتظر نتيجه نهايي نشست مسكو بود تا ببينيم طرفين مذاكره كننده در چه چارچوبي به توافق خواهند رسيدچرا جوسازي هاي رسانه اي در راستاي اهداف دول غربي خود در حال مخابره خبرهايي همسو با سياست هاي ديکته شده خود هستند.