به گزارش
سرويس علمي، پزشكي
باشگاه خبرنگاران ؛ نقرس یک اختلال متابولیسم بازهای آلی پورین می‌باشد و با آرتریت حاد و هیپراوریسمی شناخته میشود.
بیماری نقرس را بیماری پولدارها می‌نامند چرا که این بیماری در اثر مصرف میزان بالای پروتئین پدید می‌آید و از آنجائی که مواد غذایی حاوی پروتئین‌هایی با کیفیت مانند گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ جزو غذاهای گران قیمت بشمار می‌آیند این بیماری را بیماری پولدارها نام نهاده‌اند.
بیماران مبتلا به نقرس عموماً دچار حمله‌های شدید همراه با درد می‌شوند که اصولا در مناطق حساس دست و پا و اکثرا مفصل‌ها پدید می‌آید، حمله‌های نقرسی بسیار شدید و دردناک است!
معمولا درد در ناحیه شصت پا شروع میشود و به نحوی دردناک است که از خواب بیدارتان میکند. البته درمان این بیماری ساده‌است و با تجویز داروهایی مانند کولشی سین به سرعت درد مرتفع میشود. نقرس بیماری است که خود را با افزایش اسیداوریک خون، التهاب دردناک مفاصل، رسوب کریستال‌های اورات سدیم و سنگ‌های کلیوی اسیداوریکی نشان می‌دهد. ۱۰ درصد موارد نقرس بر اثر تولید بیش از حد اسیداوریک و ۹۰ درصد آن بر اثر کاهش دفع اسیداوریک است. برخی از داروها و اختلالات و بیماری‌ها هم می‌توانند عامل افزایش غلظت اسید اوریک باشند. داروهایی که می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند عبارتند از: مصرف طولانی مدت و زیاد داروهای مُدر، لوودوپا، اسید نیکوتینیک، پیرازینامید و … . مصرف الکل و مشروبات الکلی نیز از عوامل افزایش اسید اوریک خون می‌باشد.
علامت نقرسشایعترین علامت بیماری نقرس در کنار افزایش سطح اسیداوریک خون، التهاب مفصلی دردناک است. همان طور که گفته شده، معمولاً به صورت درد در مفاصل اندام تحتانی و در درجه اول انگشت شست پاست که البته سایر نقاط بدن به ترتیب شیوع، بعد از مفصل انگشت شست پا، می‌تواند مچ پا، پاشنه‌ها، زانوها، مچ انگشتان دست‌ها و آرنج باشد. در حمله نقرسی این مفصل ناگهان متورم و دردناک شده و پوست روی آن قرمز و براق میشود. ممکن است پوست روی مفصل قدری پوسته ریزی کند و گاهی احساس خارش هم در مفصل بوجود میاید. شروع بسیاری از این حملات شبانه است و بیمار را از خواب بیدار میکند. مفصل بشدت دردناک و حساس میشود بطوریکه که تماس پتو به پوست شست هم ممکن است دردناک باشد.
گاهی اوقات بیمار در حین حمله نقرسی تب میکند. این حملات نقرسی معمولا با یا بدون مصرف دارو بعد از گذشت چند ساعت تا چند روز فروکش میکند. علائم بیمار بندرت ممکن است چند هفته هم به درازا بکشد. بعد از فروکش کردن علائم، بیمار بعدا دچار حملات دیگر میشود و این مشکل به تناوب در طول سالها تکرار میشود. همانطور که گفته شد علائم نقرس بیشتر در مفصل بزرگ شست پا دیده میشود گرچه ممکن است علائم آن در پاشنه پا، مچ پا، زانو، آرنج، مچ دست و انگشتان دست هم بوجود آید.
درمان تغذيه اي در نقرسهمانطور كه گفته شد، نقرس يك ناهنجاري متابوليسم پورين است كه علامت مشخصه آن سطوح غيرطبيعي و بالاي اسيد اوريك در خون و رسوبات اورات سديم در بافت‌هاي نرم و استخواني نظير مفاصل و غضروف‌ها و تاندون‌ها است. بنابراين يكي از مهم‌ترين مسايل در رژيم غذايي اين بيماري اعمال برخي محدوديت‌ها در پورين رژيم دريافتي، خصوصا در مرحله حاد بيماري مي‌تواند باشد.
رژیم محدود از پورین به عنوان یك كمك فرعی برای درمان دارویی جهت كاهش ترشح اسید اوریك تا میزان 200 تا 400 میلی گرم در روز می‌تواند كمك كننده باشد (همان طور كه گفته شد حدود 700- 600 میلی‌گرم اسید اوریك از یك فرد عادی روزانه دفع میشود) و میزان سطح اوریك را تا 1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر پایین می آورد. در رژیم محدود از پورین، دریافت پورین روزانه به حدود 150-120 میلی‌گرم در مقایسه با دریافت معمولی آن كه 1000-600 میلی‌گرم در روز است، کاهش می یابد. این رژیم به عنوان یك عامل كمكی در بیماری نقرس و سایر ناهنجاری‌های موثر بر متابولیسم پورین تجویز میشود و برای پایین آوردن سطح اوریك در بدن طراحی شده است.
منابع غذایی سرشار از پورین نظیر جگر، مغز، دل و قلوه و کله پاچه گوسفند، مخمر(ماءالشعیر) ، عصاره گوشت، اندام‌های غده‌ای، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، نخود ، زردچوبه، قارچ، گل كلم و اسفناج با توجه به شرایط بیمار محدود میشود. مصرف این غذاها در طی حمله حاد نقرس، مجاز نمی‌باشد و هنگامی‌كه مرحله حاد فروكش می‌كند، فرد مجاز به مصرف یك سهم غذایی 60 گرمی از این غذاها خواهد بود. برای افزایش دفع اسید اوریك لازم است، بیماران رژیم غذایی سرشار از كربوهیدرات (مثل نان، برنج، ماكارونی، غلات و …) و كم‌چربی داشته باشند و خصوصا در وعده‌ی شام از خوردن غذاهای سنگین و زیاد پرهیز كنند./ح