بيماري ام اس چيست ؟

به گزارش سرويس علمي،‌ پزشكي باشگاه خبرنگاران؛ اين بيماري زنان را بيشتر از مردان گرفتار مي كند ( به نسبت سه زن در برابر دو مرد ) ميزان ابتلا به ام اس در اروپا تقريبا يك نفر از هر هزار نفر مي باشد ، اما در منطقه خاورميانه اين نسبت 4/42 نفر از هر صد هزار نفر است .
براي اينكه بدانيم بيماري ام اس چگونه بروز مي كند لازمست ابتدا ساختمان دستگاه عصبي را بشناسيم .
دستگاه عصبي از مغز و نخاع تشكيل شده ا ست . علاوه برآنها رشته هاي عصبي ، نقش تعيين كننده اي در انتقال اطلاعات حركتي و حسي ايفاء مي كنند .

هنگاميكه دچار بيماري ام اس مي شويد ، چه اتفاقي رخ مي دهد ؟
رشته هاي عصبي در مغز و نخاع توسط يك لايه محافظ به نام « ميلين » (MYELIN) پوشيده شده اند ، كه همانند يك ماده عايق عمل كرده و موجبات انتقال بسيار سريع اطلاعات از مغز به ديگر بخشهاي بدن را فراهم مي كند .
هنگامي كه شخص دچار اين بيماري مي شود اين لايه آسيب ديده و پيامهاي ارسالي از دستگاه عصبي به كندي انتقال يافته و يا كلا متوقف مي شوند .
اين امر روي توان رشته هاي عصبي براي انتقال پيامها اثر مي گذارد براي اين آسيب دو علت وجود دارد ؛ پلاكهاي التهابي كوچك در ميلين ، صدمه ديدن و يا از بين رفتن ميلين.
امكان دارد اين التهاب براي چند هفته ادامه يافته و بعد از گذشت اين مدت دستگاه عصبي به وضع طبيعي خود باز مي گردد، و يا ممكن است اين روند التهابي مجددا فعال شود و از خود ضايعاتي به جاي بگذارد چنانچه ميلين كلا از بين برود ، بازسازي آن امكان پذير نيست .

عامل بيماري ام اس چيست ؟
عقيده همگان بر اين است كه ام اس معلول يك علت نيست ، بلکه معمولا مجموعه اي از عوامل سبب بروز اين بيماري مي شوند .
احتمال دارد كه بيماران ام اس به علت عوامل ژنتيكي مستعد ابتلا به اين بيماري باشند ، سپس به علت يك عامل ناشناخته محيطي ، بدن آنها حمله به سيستم اعصاب مركزي را آغاز مي كند .

طبقه بندي انوع بيماري ام اس :
ام اس عود كنند ه- بهبود يابنده
Relapsing Remitting Multiple Sclerosis
در اين نوع ام اس ، وقفه هايي بين حمله ها وجود دارد ممكن است بيماري به كلي فروكش كرده يا شدت حمله كاهش پيدا كند . در دوران بهبودي بيماري ، ناتواني در اعضا بيشتر نمي شود .

ام اس پيشرونده - عود كننده
Progressive Relapsing Multiple Sclerosis
در اين نوع ام اس ، بيماري از ابتدا شديد و در حال پيشرفت مي باشد و علاوه بر تشديد بيماري ، دورانهايي از فروكش و بهبودي وجود دارد كه هنگام عود مجدد ، همراه با تشديد ناتواني اعضا است .

ام اس پيشرنده ثانويه :
Secondary Progressive Multiple Sclerosis
اين نوع بيماري به صورت فرم عود كننده - بهبود يابنده شروع شده و پس از مدتي فرم پيشرونده پيدا مي كند سير بيماري همراه با پيدايش حملات و يا بدون عود مي باشد ؛ گاهي مابين حملات بهبودي مختصري مشاهده مي گردد .

ام اس پيشرونده از ابتداي بيماري
Primary Progressive Multiple Sclerosis
اين نوع ام اس از همان ابتدا با ناتواني رو به ازدياد اعضاي بدن همراه بوده و مدت زمان فروكش كردن و بهبود بيماري موقت و كوتاه است .

بيماري ام اس چگونه پيشرفت مي كند ؟
به سختي مي توان گفت اين بيماري در هر فرد چه روند پيشرفتي دارد . مسيري كه بيماري ام اس طي مي كند بستگي به شدت التهاب ضايعات ميلين دارد . بروز التهاب از طريق تغييرات علائم بيماري قابل مشاهده است . اين دوران به عود (RELAPSE) و يا شدت گرفتن (EXACERBATION) معروف مي باشند ، و هنگاميكه التهاب فروكش مي كند علائم بيماري كم مي شوند و اين به معناي فروكش كردن شدت علائم بيماري (REMISSION) و يا بهبودي (RECOVERY) است با اين حال احتمالا برخي علائم باقي خواهند ماند و در برخي حالات اين علائم براي چند هفته ادامه خواهند داشت ، و ممكن است با از بين رفتن ميلين ، پيشرفتي تدريجي در علائم بيماري حاصل شود . با توجه به وجود موازنه اي بين عود بيماري و از بين رفتن تدريجي ميلين ، مي توان انواع اين بيماري را از نظر باليني طبقه بندي نمود .

علائمي كه ممكن است با ابتلا به ام اس به وجود آيند، كدامند ؟
چون رشته هاي عصبي در چند نقطه از دستگاه اعصاب مركزي آسيب مي بيند ؛ امكان دارد بيماران در معرض مجموعه متنوعي از علائم قرار گيرند كه برخي از آنها بيشتر بروز كرده و برخي كمتر ظاهر مي شوند اين علائم شامل موارد زير است :
- تاري ديد
- كاهش نيروي عضلاني در دستها و پاها
- احساس كرختي و يا تير كشدن در پاها و يا دستها
- احساس درد به هنگام راه رفتن
- ناتواني در كنترل مثانه و روده ها
- مشكلات جنسي
- عدم تعادل
- خستگي
- نا تواني در فكر كردن
- تغييرات مزاج / افسردگي

بيماري ام اس چگونه درمان مي شود ؟
ام اس بیماری مزمني است كه نمي توان آن را به طور كامل مداوا نمود ، ولي اين به معناي عدم امكان درمان آن نيست ، درمانهاي رايج عبارتند از :

كورتيكواستروئيدها :
اين مواد به عنوان ضد التهاب معروف هستند و هيچ تاثيري در پيشروي بيماري ام اس ندارند . ولي مي توانند شدت عود بيماري را كاهش دهند . تاثيرشان روي علائم حركتي بيشتر از علائم حسي و تعادلي مي باشد.

اينترفرونها :
اينترفرونها از پروتئين هاي طبيعي خالص ساخته مي شوند و به سه نوع آلفا ، بتا و گاما تقسيم مي شوند ثابت شده ا ست كه اينترفرونهاي بتا احتمال عود بيماري را به نسبت 30% در بيماران ام اس عود كننده بهبود يابنده كاهش داده و پيشرفت بيماري را كند مي كنند اينترفرونها به صورت تزريقي وجود دارند و مقدار و نحوه تزريق آنها متفاوت است يك بار در هفته ، يك روز در ميان ، يا سه روز در هفته اينترفرون بتا در بيماري ام اس پيشرونده ثانويه موثر مي باشد اما دلايل كافي براي تاثير آن در نوع ام اس پيشرونده از ابتداي بيماري در دست نيست .

كجا مي توان اطلاعات بيشتري درباره بيماري ام اس به دست آورد ؟
اميد است پس از خواندن اين بروشور اطلاعات و توصيه هاي كاربردي درباره نحوه ادامه زندگي با بيماري به دست آورده باشيد .
بدانيد علير غم ابتلا به بيماري ام اس، هنوز مي توانيد زندگي را به نحو مطلوب ادامه دهيد ، مشروط بر اينكه با شرايط جديد و متغير هماهنگ شويد./ح